Στη σκηνή του θεάτρου «Χορν» τα συνεργεία του Μανόλη Παντελιδάκη απλώνουν έναν υπερυψωμένο διάδρομο ανάμεσα στους θεατές. Ο Σταμάτης Φασουλής φέτος υποδύεται τον Κλάρενς Ντάροου, ένα δικηγόρο θρύλο για την αμερικανική Δικαιοσύνη, υπερασπιστή των απόρων και των αδικημένων, σε ένα μονόλογο-ψυχογράφημα του Ντέιβιντ Γ. Ρίντελς. Και χρειάζεται αυτό το σκηνογραφικό εύρημα για να μπει ανάμεσα στους θεατές. Απευθύνεται στο κοινό σαν να πρόκειται για ενόρκους του δικαστηρίου και άλλοτε για τον δημόσιο κατήγορο.
Είναι η πρώτη φορά τα τελευταία 20 χρόνια που τον σκηνοθετεί κάποιος άλλος. «Είμαι μόνος στη σκηνή. Δεν υπάρχει άλλο μάτι να με δει και δεν ήθελα τίποτε από τις ευκολίες. Βλέπεις, με τα χρόνια η πείρα μπορεί να δίνει λίγη σοφία, δίνει όμως και πολλές ευκολίες».
Με τον ηθοποιό-σκηνοθέτη Νίκο Χατζόπουλο τους ενώνει η αγάπη για τα ίδια είδη θεάτρου, αλλά και το πάθος της γλώσσας. «Είναι εξαιρετικός μεταφραστής, γνωρίζει τα θετικά και τα αρνητικά μου, ξέρει να με προφυλάσσει».
Τον Ντάροου πρωτοϋποδύθηκε το 1974 ο Χένρι Φόντα, ενώ στην Ελλάδα έχουν παίξει ο Τίτος Βανδής και ο Γιώργος Φούντας. Εμβληματική προσωπικότητα, στάθηκε έμπνευση για πολλά θεατρικά και ταινίες. Στην οθόνη τον υποδύθηκαν ο Ορσον Ουέλς (1959), ο Σπένσερ Τρέισι (1960) και ο Τζακ Λέμον (1999). Ομως η ερμηνεία που παρακίνησε τον Φασουλή να το ανεβάσει στο «Χορν» ήταν η αποχαιρετιστήρια παράσταση του Κέβιν Σπέισι από τη σκηνή του Old Vic την περασμένη άνοιξη. «Ενθουσιάστηκα. Στην πορεία ανακάλυψα τι ήταν ακριβώς ο Κλάρενς Ντάροου (1857-1938). Υπερασπιστής των αδικημένων, πάντα στο πλευρό όσων μάχονταν να κατακτήσουν τα δικαιώματα που σήμερα χάνουμε. Ενας λαϊκός ήρωας και μια αληθινή ιστορία για ένα αγροτόπαιδο που έγινε το σύμβολο των δικηγόρων στην Αμερική».
– Πέρυσι ανεβάσατε μια παλιομοδίτικη κωμωδία, φέτος ένα έργο με πολιτική αιχμή. Είναι χειρότερο το γενικό κλίμα ή απλώς θέλατε μιαν αντίθεση;
– Ηθελα να ανεβάσω ένα έργο με θέμα την πολιτική, αλλά όχι ένα έργο μπροσούρα. Τον τελευταίο καιρό, το πολιτικό θέατρο παράγινε συνθηματολογικό, γι’ αυτό το κοιτάζω λίγο με καχυποψία.
– Τι σας γοήτευσε σε αυτόν τον αγαπητό, άνετο, αλλά και χύμα τύπο; Τι είναι αυτό που τον έκανε υπερασπιστή των φτωχών;
– Ηταν ένα αγροτόπαιδο που πήγε ως εκπρόσωπος μιας σιδηροδρομικής εταιρείας να τα βάλει με τους εργάτες, αλλά βλέποντας τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας τους, πήρε το μέρος τους, αφήνοντας τη σιγουριά.
– Ο ήρωας τίθεται συχνά μπροστά στο δίλημμα με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει. Πιστεύετε ότι είναι μια τέτοια στιγμή και αυτή που ζούμε σήμερα ή, αντιθέτως, οι ισορροπίες είναι πιο αναγκαίες;
– Επειδή η αμετροέπεια είναι το ίδιον της εποχής –πνευματικά, πολιτικά, σε όλα τα επίπεδα–, τώρα πρέπει να γίνουμε πιο μετρημένοι. Ο τρόπος που λειτουργεί κάθε συντεχνία είναι σχεδόν σκανδαλώδης. Σε αυτό συνέβαλε και ο συνδικαλισμός, που ήρθε σαν βάλσαμο με την πτώση της χούντας, αλλά εν τέλει μας έφαγε γιατί ανέπτυξε υβρίδια, όπως η περίπτωση Φωτόπουλου. Από την άλλη, μέσα σε λίγες ώρες διαλύουν το σύμπαν. Οπως έκανε επί υπουργίας του στο Πολιτισμού ο Κ. Τζαβάρας διαλύοντας το ΕΚΕΒΙ, όπως έπραξαν τώρα επιβάλλοντας τον ΕΝΦΙΑ. Ειδικά το τελευταίο θα το πληρώσουν. Δεν κατηγορώ μια κυβέρνηση γι’ αυτό που αποφασίζει ότι είναι σωστό. Την πολιτική στάση την σέβομαι γιατί θα πληρωθεί στις κάλπες. Τη σύγχυση δεν δικαιολογώ. Το να παραδέχεται μια κυβέρνηση ότι έκανε λάθος τόσων εκατομμυρίων σε τέτοια κρίσιμη στιγμή. Σύγχυση μαρτυρούν και όσα γίνονται στη ΝΕΡΙΤ, όπου ο ένας παραιτείται μετά τον άλλον. Την ίδια στιγμή, έπιασε ποντίκια το Θεατρικό Μουσείο – όλα καταρρέουν.
Οι πολιτικοί δεν στέκονται στο ύψος τους
– Νιώθετε στις αντιδράσεις και στη σιωπή του κοινού το ψυχικό στένεμα που έφερε η κρίση;
– Την κρίση την ψιλοξεχάσαμε. Ψυχικά είμαστε λίγο καλύτερα. Ας το παραδεχθούμε, έγιναν κάποια βήματα, δεν ήμαστε όπως δύο χρόνια πριν. Οταν μιλούσαν για την Ελλάδα σαν να ήμαστε το σίχαμα του κόσμου. Αυτά σταμάτησαν. Ομως και χωρίς ανάπτυξη είμαστε χαμένοι. Υστερα είναι και το όνειρο του κ. Τσίπρα, ο οποίος θέλει να μας κάνει πάλι όλους δημοσίους υπαλλήλους. Είναι ασύλληπτο: ύστερα απ’ όσα μας συνέβησαν, το όνειρο της Αριστεράς είναι να ξαναγίνουμε δημόσιοι υπάλληλοι! Οι πολιτικοί δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων. Κοιτάξτε το επίπεδο των βουλευτών. Το facebook έχει επηρεάσει την ομιλία και τη συμπεριφορά τους. Oμως δεν είμαστε καλύτεροι, εμάς εκπροσωπούν.
– Πολλοί προτείνουν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να μην είναι πολιτικό πρόσωπο. Συμφωνείτε;
– Γιατί είναι πολιτικά πρόσωπα αυτά που έχουμε σήμερα; Πολιτικό πρόσωπο με σπουδές στις καταλήψεις;
– Ο Ντάροου που υποδύεστε στη σκηνή δεν γεννήθηκε επαναστάτης, αλλά ένα περιστατικό τον άλλαξε. Σας έτυχε κάτι ανάλογο στη ζωή σας;
– Ημουν πολύ τυχερός όταν μόλις δυόμισι ετών είδα θέατρο και είπα «είμαι ηθοποιός». Μου ήρθαν εύκολα τα πράγματα όσον αφορά μια απόφαση ζωής. Οπότε το βασικό θέμα λύθηκε νωρίς. Αλλα θέματα έμειναν άλυτα και αυτό βοήθησε στο να παραμένω ηθοποιός. Χωρίς το θέατρο δεν θα μπορούσα να αντιμετωπίσω τίποτα.
– Κι όταν σβήνουν τα φώτα και γυρίζετε σπίτι;
– Δεν έχω πολλές παρέες, δεν βγαίνω σχεδόν καθόλου έξω εδώ και δύο δεκαετίες, μαγειρεύω σπίτι, έχω 4-5 φίλους που βλέπω σχεδόν καθημερινά, τρώμε μαζί, μιλάμε και γελάμε. Το θέατρο και τη ζωή μου τα διαφυλάσσω, δεν θέλω να τα ρεζιλέψω. Ομως παλιά οι άνθρωποι, παρότι είχαν περισσότερες δυσκολίες, δεν έπαιρναν τα πράγματα στα σοβαρά. Οχι γιατί είχε χρήματα ο κόσμος, αλλά γιατί είχε ψυχή. Ενας κόσμος που έζησε από τον Εμφύλιο μέχρι τη χούντα, με απίστευτες ταλαιπωρίες, αλλά και με την ελπίδα ότι κάτι καλό θα συμβεί.
– Πώς σας φαίνεται η ποσοτική άνθηση που παρουσιάζει σήμερα η θεατρική Αθήνα;
– Ισως είμαι παλιός, αλλά πιστεύω ότι η ποσοτική αύξηση φέρνει ποιοτική αλλαγή. Δεν είναι σωστό να μην πληρώνονται, αλλά μήπως και στο περιφερειακό θέατρο του Λονδίνου τι κάνουν; Εργάζονται τζάμπα μπας και τους δει κανείς να τους πάρει. Ολα τα γκαρσόνια στο Λονδίνο και στη Ν. Υόρκη είναι άνεργοι ηθοποιοί. Ολοι οι καλλιτέχνες στο ξεκίνημα είμαστε παρίες. Από το να κάθονται τα παιδιά στο σπίτι, καλύτερα να παράγουν ένα καλλιτεχνικό έργο. Να παλεύουν για το όνειρό τους.
«Ο δικηγόρος Ντάροου». Με τον Σταμάτη Φασουλή. Από 15 /10 για 40 παραστάσεις στο θέατρο «Δημήτρης Χορν» (Αμερικής 10). Απόδοση: Σταμάτης Φασουλής. Σκην.: Νίκος Χατζόπουλος. Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης Κοστούμια: Ντένη Βαχλιώτη.