Ο Γκόραν Πέρσον, τρεις φορές εκλεγμένος πρωθυπουργός της Σουηδίας, ανέλαβε τα ηνία της χώρας το 1996, όταν η οικονομία της βρισκόταν σε «τραγική κατάσταση» όπως λέει στη συνέντευξή του στην «Κ». Και εξηγεί πώς σε λίγα χρόνια κατάφερε να μειώσει το έλλειμμα κάτω από 3%, να ρίξει την ανεργία στο μισό και να βάλει τη Σουηδία στους παγκόσμιους πρωταθλητές στην αύξηση της παραγωγικότητας.
– Ποια ήταν τα πρώτα βήματα που κάνατε;
– Το πρώτο μου βήμα ήταν να παρουσιάσω ένα πρόγραμμα που ήταν συνεπές, που μείωνε τόσο τις δαπάνες αλλά και αύξανε τους φόρους. Οχι μόνο να το παρουσιάσω αλλά και να το εφαρμόσω, κάτι το οποίο είναι κάτι εξαιρετικά σημαντικό και ξεχασμένο στην πολιτική. Στη Σουηδία ζήσαμε χρόνια συζητήσεων και διαλόγου, αλλά όχι δράση. Το δύσκολο δεν είναι να συνειδητοποιήσουμε τι πρέπει να κάνουμε, το δύσκολο είναι να το κάνουμε.
– Φέτος για πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες η Ελλάδα παρουσιάζει ισοσκελισμένο προϋπολογισμό. Ποσό σημαντικό είναι αυτό;
– Είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς σηματοδοτεί τη στροφή που θα στείλει ένα μήνυμα και στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό ότι έχετε την κατάσταση υπό έλεγχο, είστε αφεντικά του σπιτιού σας και δεν χρειάζεται να δανειστείτε για να καλύψετε τα έξοδά σας. Συγχαρητήρια, λοιπόν!
– Είχατε κάποτε πει ότι «αυτοί που είναι χρεωμένοι δεν είναι ελεύθεροι». Πόσο βάρος είναι για μια χώρα το χρέος της;
– Αν δανείζεσαι πολύ, τότε καταλήγεις να εξαρτάσαι από τους δανειστές σου. Στη Σουηδία, πολλοί εκλεγμένοι πολιτικοί όταν ήρθαν στην εξουσία είδαν ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα που υπόσχονταν και έπρεπε να πάνε στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού για να εκπληρώσουν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις. Θυμάμαι την πρώτη φορά που ως υπουργός Οικονομικών επισκέφθηκα τους ανθρώπους των αγορών στη Νέα Υόρκη. Ηταν όλοι αγόρια όχι πάνω από 27 χρόνων, που με άκουγαν πως θα μεταρρυθμίσω την οικονομία της Σουηδίας και εκεί συνειδητοποίησα ότι αυτοί που δεν είχαν καν επισκεφθεί τη χώρα μου είχαν την εξουσία. Ηταν ταπεινωτικό και όταν επέστρεψα, είπα στον πρωθυπουργό ότι δεν θα αφήσω αυτούς τους νέους να αποφασίζουν για εμάς. Αν έχεις μεγάλο χρέος δεν είσαι ελεύθερος, κάποιος άλλος αποφασίζει στη θέση σου.
– Πόσο σημαντική είναι η πολιτική σταθερότητα σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, που βρίσκεται στη διαδικασία διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων;
– Είναι εξαιρετικά σημαντικό και είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσει μια κυβέρνηση αυτό το πρόγραμμα χωρίς μια ευρεία υποστήριξη από το Κοινοβούλιο. Αν οι Ελληνες νομίζουν ότι το πρόγραμμα έχει επιβληθεί από τους κακούς Ευρωπαίους, αυτό σίγουρα δίνει χώρο για λαϊκισμούς και θα ασκούσε πίεση σε οποιαδήποτε κυβέρνηση. Η πολιτική σταθερότητα δεν είναι δεδομένη, πρέπει να πολεμήσεις γι’ αυτήν, να έχεις ανοιχτό συνέχεια τον διάλογο, να εξηγείς στον κόσμο τι κάνεις και να παίρνεις την ευθύνη γι’ αυτό που κάνεις. Αν οι πολιτικοί δεν μπορούν να εξηγήσουν και να υπερασπιστούν το πρόγραμμα, έχουν χάσει.
– Οι μεταρρυθμίσεις, όμως, είχαν ως αποτέλεσμα το μέσο νοικοκυριό να χάσει 30% της περιουσίας του τα τελευταία χρόνια. Πώς συνεχίζονται οι μεταρρυθμίσεις σε ένα κουρασμένο εκλογικό σώμα;
– Η δίκαιη κατανομή των βαρών είναι η βασική προϋπόθεση. Ετσι κερδίζεις τη συζήτηση στη Βουλή και αποδεικνύεις ότι οποιοσδήποτε άλλος τρόπος θα ήταν άδικος. Είχα ξαφνιαστεί όταν πριν από μερικά χρόνια ένας Ελληνας επιχειρηματίας αντιμετώπιζε τους φόρους σαν κάτι που πληρώνεις όταν η χώρα βρίσκεται σε κρίση. Από την άλλη, όταν οι φόροι είναι πολύ υψηλοί είναι «φρένο» στην ανάπτυξη.
– Βλέπετε κάποια ευκαιρία στην Ελλάδα της κρίσης;
– Αν η Ελλάδα διαχειριστεί την κρίση καλά, θα φτιάξει το όνομά της παγκοσμίως. Εχετε ένα «μομέντουμ» τώρα να δουν παγκοσμίως τη δύναμή σας, να δουν ότι καταφέρατε να βγείτε από την κρίση και έχετε επιστρέψει στην ανάπτυξη. Αν αποτύχετε στη μεταρρυθμιστική σας πορεία, τότε, φυσικά, θα έχετε μια πολύ προβληματική κατάσταση.
– Η ευρωπαϊκή συνταγή της λιτότητας πιστεύετε ότι ήταν σωστή;
– Πάντα θα υπάρχει η συζήτηση για τους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης της κρίσης. Το κάναμε με έναν τρόπο και τώρα δεν αλλάζει. Δεν νομίζω ότι χαλάρωση των στόχων της Ρώμης και του Παρισιού θα ήταν το σωστό μήνυμα σε αυτούς που έχουν περάσει ένα πολύ δύσκολο πρόγραμμα όπως το δικό σας.
– Τα μαθήματα που πρέπει να πάρουμε από την κρίση;
– Εχουμε πάντα την τάση να ξεχνάμε όταν οι κρίσεις ξεπερνιούνται ότι μπορούν να επαναληφθούν. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να έχεις χτίσει στην κοινωνία σου τις δομές που θα σου απαγορεύουν να κάνεις το ίδιο λάθος πάλι. Στη συνέχεια, για να έρθει η ανάπτυξη πρέπει να είσαι ανταγωνιστικός, το οποίο επιτυγχάνεται αν έχεις ένα πληθυσμό καλά εκπαιδευμένο, που δουλεύει σκληρά. Δεν υπάρχει εύκολος δρόμος.
Ο κ. Πέρσον θα είναι ομιλητής στο πρώτο συνέδριο του Ελληνοσουηδικού Επιμελητηρίου, στις 15 Οκτωβρίου στη «Μεγάλη Βρεταννία».