«Η ζωή είναι πιο ενδιαφέρουσα από τα σχέδια, τις θεωρίες, τις φιλοσοφίες. Ακόμη κι αν γεράσεις δεν καταρρέουν τα πάντα. Η γενιά μου έζησε έναν ιστορικό σεισμό. Μεγάλωσε με έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στην κοινωνία, στην προηγούμενη γενιά. Εμαθε να ασκεί κριτική στα πάντα, να αναζητεί την αλήθεια. Εγινε καχύποπτη, επικριτική. Σταδιακά κατάλαβα ότι δεν βοηθάει η διαρκής καχυποψία γιατί δεν σε αφήνει να απολαύσεις τη ζωή».
«Διαχρονικά γοητευτική»
Η Χάνα Σιγκούλα που είχαμε απέναντί μας χθες στη Θεσσαλονίκη, προσκεκλημένη και τιμώμενη του 55ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου (σήμερα στο Ολύμπιον), δεν ήταν μόνο η θρυλική ιέρεια του Φασμπίντερ – μια πολυτάλαντη δημιουργός που σκηνοθετεί και ασχολείται με τη μουσική, αλλά μια προσωπικότητα «διαχρονικά γοητευτική». Μια 70χρονη γυναίκα ασυμβίβαστη με το σταρ σύστεμ, συμβιβασμένη με την ηλικία της, βαθιά διανοούμενη, μια Γερμανίδα που δεν κρύβει τις ενοχές της, ένας άνθρωπος που αγαπά τη ζωή, ένας σκεπτόμενος Ευρωπαίος πολίτης που δείχνει να βρίσκεται εντός τόπου και εντός χρόνου.
«Οταν ήμασταν νέοι θέλαμε να αλλάξουμε τον κόσμο, νιώθαμε ανοιχτοί, αισθανόμασταν χρήσιμοι. Τώρα, η πρώτη έγνοια των νέων είναι ποια θα είναι η θέση τους στον κόσμο, αν θα βρουν δουλειά. Στη Θεσσαλονίκη πληροφορήθηκα ότι το ποσοστό ανεργίας των νέων φθάνει το 60%. Με τόση ανεργία δεν μπορείς να είσαι καιροσκόπος γιατί δεν υπάρχουν ευκαιρίες. Η Ελλάδα πρέπει να ξαναγεννηθεί από τις στάχτες της. Στην εποχή μας μιλάμε πολύ για τα υπό κατάρρευση κτίρια που πρέπει να αποκαταστήσουμε. Αν αυτό ισχύει για τις νοοτροπίες, την κλίμακα των αξιών μας, δεν πρέπει να την αφήσουμε να καταρρεύσει. Ολοι ανήκουμε σ’ ένα σώμα, την Ευρώπη, τον κόσμο, την ανθρωπότητα. Στη Γερμανία υπάρχει κορεσμός. Παράγονται προϊόντα που δεν συμβαδίζουν με τις ανάγκες μας και με την οικολογική μας συνείδηση. Οπλα, ναρκωτικά, αυτοκίνητα, τεχνολογία υψηλών ταχυτήτων, το μυαλό μας έχει κουραστεί από την επιτάχυνση. Το να αποκομίζεις κέρδος από την παραγωγή όπλων είναι σαν να αποκομίζεις κέρδος από τον θάνατο», έλεγε αναφερόμενη στις διαφορές της δικής της γενιάς με τη σημερινή.
Μίλησε και για πολλά άλλα η Γερμανίδα ηθοποιός: για τον εαυτό της «σχεδόν ποτέ δεν ήξερα ποια ακριβώς είμαι. Στην πραγματικότητα δεν ήθελα καν να ξέρω ποια είμαι». Για τις ενοχές της γενιάς της που βγήκε από μια «χώρα με συντρίμμια, όχι μόνο υλικά αλλά και ηθικά». «Ως παιδιά δεν αντιλαμβανόμασταν την τραγωδία, μετά νιώσαμε τύψεις και ντροπή χωρίς να είμαστε ένοχοι. Ζήσαμε μια εσωτερική επανάσταση ενάντια στις αξίες της προηγούμενης γενιάς. Δίναμε έμφαση στο “είναι” και όχι στο “έχειν”. Κίνητρό μας, όμως, ήταν η αγάπη και όχι η έριδα».
Ο ταλαντούχος Φασμπίντερ
Για τον Φασμπίντερ, «έναν ιδιαίτερα ταλαντούχο άνθρωπο που προσπάθησε να μην εξαρτηθεί υπέρμετρα από αυτόν». Για τις διαφορές του κινηματογράφου που μεσουρανούσε (’70) με τον σημερινό: «Οι νέοι κινηματογραφιστές, όχι μόνο στη Γερμανία αλλά και σε όλη την Ευρώπη, ασχολούνται με την ανησυχητική άνοδο του φασισμού. Υπάρχει στροφή στη Δεξιά (Ουγγαρία, Γαλλία) και τα όρια πλέον μεταξύ ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας είναι δυσδιάκριτα γιατί η πραγματικότητα είναι πιο ενδιαφέρουσα». Για την εσωτερική της αναζήτηση μέσω της αυτοβιογραφίας; «Σπούδασα ψυχανάλυση και αυτό με έκανε ένα ον λιγότερο πλήρες. Εμπιστεύομαι το σώμα μου -γνωρίζει πολλά και λέει την αλήθεια- το ασυνείδητο, βλέπω όνειρα τη νύχτα. Με ενδιαφέρουν τα μηνύματα που ταξιδεύουν σε μπουκάλι». Και οι εκπλήξεις του σινεμά; «Εχουμε απόλυτη ανάγκη από τις εκπλήξεις, σε ξυπνούν από την κατάσταση της ημινάρκωσης στην οποία έχεις περιέλθει, σε οδηγούν σε περιπλάνηση, στο θαύμα. Η ζωή είναι υπέροχη και δεν το λέω αυτό από την οπτική του la vie en rose»!