Ο Γιάννης Λιανός είναι καθηγητής της έδρας του Δικαίου Ανταγωνισμού και Δημόσιας Πολιτικής του University College of London (UCL). Διευθύνει τo Centre for Law, Economics & Society, το οποίο ιδρύθηκε από το Jevons Institute of Competition Law & Economics. Είναι Ακαδημαϊκός διευθυντής Ερευνητικού Κέντρου Skolkovo στο Higher School of Economics στη Μόσχα.
Πότε νιώσατε τελευταία φορά υπερήφανος ως Ελληνας;
Και τώρα που μου κάνετε την ερώτηση.
Σε τι σας έκανε καλύτερο η διεθνής εμπειρία σας;
Μου έμαθε να σέβομαι τις απόψεις των άλλων και να προσπαθώ να βρίσκω κοινό έδαφος ώστε να ξεκαθαρίζουμε τις πραγματικές εστίες διαφωνίας. Στην Ελλάδα συνήθως προσπαθούμε να επιβληθούμε στον άλλο, με συνέπεια να μην επιδιώκουμε να καταλάβουμε τις απόψεις του και τι ακριβώς μας χωρίζει. Ετσι λιγοστεύουν οι πιθανότητες σύγκλισης.
Τι πιο πολύτιμο σας έδωσε η ελληνική παιδεία;
Στην ελληνική παιδεία συγκαταλέγω τα βιώματα της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, καθώς και τα έργα Ελλήνων συγγραφέων που έχω διαβάσει. Διδάχτηκα την εκτίμηση της απλότητας, τη λατρεία του μέτρου αλλά και συνάμα την αίσθηση του τραγικού.
Πού υπερέχουμε και σε τι υστερούμε ως Ελληνες;
Δεν μπορούμε να γενικεύσουμε σε επίπεδο μη ατομικό – ο καθένας έχει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά του. Εάν όμως γενικολογούμε, θα έλεγα ως προσόν την ευρηματικότητα.
Πώς θα γίνει πιο ανταγωνιστικό το ελληνικό πανεπιστήμιο;
Εμφαση στην έρευνα, κατά κύριο λόγο, την επιβράβευση των αρίστων, την αξιοκρατία και την αξιολόγηση με βάση τη διεθνή εμπειρία. Τα πανεπιστήμια θα πρέπει να γίνουν μοχλός ίσων ευκαιριών και κοινωνικής ανέλιξης, όχι μοχλός ανακύκλωσης ελίτ και οικογενειοκρατίας.
Τι θα κάνατε για να δώσετε ώθηση στην ελληνική καινοτομία;
Θα άνοιγα την Ελλάδα περισσότερο στον κόσμο. Θα προσπαθούσα η κοινωνία μας να είναι πιο ανεκτική στη διαφορετικότητα και να προωθούνται σαν πρότυπα η ευρηματικότητα και η συνεργασιμότητα, αντί για την τυραννία της ομοιομορφίας και τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Η Ελλάδα μπορεί να γίνει κέντρο καινοτομίας και να προσελκύσει νέους δημιουργούς απ’ όλο τον κόσμο. Ο κοσμοπολιτισμός είναι βασική προϋπόθεση. Θα πρέπει να εξετάζουμε συστηματικά πώς οι πολιτικές που ακολουθούνται θα επηρεάσουν την παραγωγή και τη διοχέτευση της καινοτομίας στην κοινωνία.
Η έννοια της αριστείας πού εκφράζεται στην Ελλάδα;
Σε κάθε χώρο όπου οι Ελληνες προσπαθούν να κάνουν σοβαρά και με αξιώσεις τη δουλειά τους. Θα πρέπει ως κοινωνία να πειστούμε ότι αξίζουμε το καλύτερο (σε ό,τι αφορά τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που καταναλώνουμε, το πολιτικό προσωπικό μας, τα πανεπιστήμια, τις δημόσιες υπηρεσίες κ.λπ.). Αυτό προϋποθέτει ότι κι εμείς, σε ό,τι κάνουμε, θα προσπαθούμε για το άριστο.
Τι ουσιαστικό μπορούν να δώσουν στη χώρα οι διακεκριμένοι του εξωτερικού;
Διεθνή εμπειρία, τεχνογνωσία και διασυνδέσεις ώστε η Ελλάδα να συμμετέχει με μεγαλύτερες αξιώσεις στον διεθνή καταμερισμό εργασίας.
Τι θα συμβουλεύατε έναν συνάδελφό σας που παραμένει και βιώνει την ελληνική πραγματικότητα;
Να εστιάσει τις προσπάθειές του σε κάτι που αναφέρεται στη διεθνή αγορά ή τη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει δυνατότητες επικοινωνίας και συνεργασίας με ανθρώπους ανά την υφήλιο και ανοίγει προοπτικές σε όσους προσπαθούν να εξαπλωθούν στη διεθνή αγορά. Η μόνη λύση την περίοδο αυτή είναι η εξωστρέφεια.
Βγήκε κάτι θετικό από την κρίση – και ποιο είναι;
Το ότι τάραξε στάσιμα νερά.
Με τι προϋποθέσεις θα γυρίζατε στην πατρίδα;
Δεν το έχω σκεφτεί. Μου αρέσει να αισθάνομαι τον εαυτό μου ως πολίτη του κόσμου. Θα μου άρεσε, επίσης, να δημιουργήσω κάτι στην Ελλάδα. Εχουμε κάνει προσπάθεια με συναδέλφους να διοργανώνουμε διεθνή επιστημονικά συνέδρια στη χώρα και ένα πραγματικά μοναδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι στο Σούνιο.
Ποια ελληνική συνήθειά σας κρατήσατε;
Να πίνω φραπέ κάθε πρωί.
Ο Ελληνας ήρωάς σας.
Θα θεωρηθεί κοινότοπο, αλλά ασφαλώς ο Οδυσσέας.
Σταθμοί στη ζωή του
1975
Γεννήθηκε στην Αθήνα.
1998
Εναρξη ακαδημαϊκής καριέρας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου μετά από σπουδές Νομικής στη Γαλλία με μεταπτυχιακά στο New York University.
2005
Βραβείο Emile Girardeau της Γαλλικής Ακαδημίας Επιστημών για το διδακτορικό του στο Δίκαιο Ανταγωνισμού.
2012
Βραβείο Philip Leverhulme, για νέους πανεπιστημιακούς στη Μ. Βρετανία, έδρα στην Ecole Nationale d’Administration (ENA) Γαλλίας.
2014
Εκλογή σε θέση τακτικού καθηγητή στην έδρα Διεθνούς Δικαίου Ανταγωνισμού και Δημόσιας Πολιτικής στο University College of London UCL (Πανεπιστήμιο του Λονδίνου). Ακαδημαϊκός διευθυντής Ερευνητικού Κέντρου Skolkovo στο Higher School of Economics στη Μόσχα. Υποτροφία για το ερευνητικό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο Humboldt και το Ερευνητικό Κέντρο.
Παιχνίδι με τις λέξεις
Τι πιο μικρό ελληνικό αγάπησα.
Το εκθαμβωτικό ελληνικό φως.
Το πρόσωπο που νοσταλγώ.
Η οικογένειά μου.
Η γεύση που συχνά ανακαλώ.
Είμαι μεγάλος λάτρης της ελληνικής κουζίνας, αλλά είναι αδύνατον να βρω τόσο καλά υλικά σαν αυτά που υπάρχουν στην Ελλάδα.
Η πιο ελληνική μου λέξη.
Φίλε.
Τι παίρνω μαζί μου φεύγοντας απ’ την Ελλάδα.
Λάδι και ρίγανη.