Τα Βραβεία Βιβλίου Public 2015 ανέδειξαν την περασμένη Τρίτη για δεύτερη χρονιά τα πιο δημοφιλή βιβλία σύμφωνα με τις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού. Το πρώτο βραβείο στην κατηγορία Ελληνικό Μυθιστόρημα πήρε ο Χρήστος Χωμενίδης με τη «Νίκη» (εκδόσεις Πατάκη).
Με συμμετοχή άνω των 150 εκδοτικών οίκων και περισσότερους από 2.000 τίτλους, 60.000 και πλέον αναγνώστες ψήφισαν ηλεκτρονικά για τους νικητές σε διαφορετικές κατηγορίες – λογοτεχνία, ποίηση, δοκίμια και ευ ζην.
Εμπορικός διευθυντής προϊόντων ψυχαγωγίας στα 45 καταστήματα Public στην Ελλάδα είναι ο 41χρονος Σπήλιος Λαμπρόπουλος, πρώην δημοσιογράφος με ειδίκευση στην ξένη μουσική και πτυχίο Θεολογίας. Το μερίδιο των καταστημάτων Public θα ξεπεράσει φέτος πανελλαδικά το 20%, σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της εταιρείας, καθιστώντας την ηγέτιδα στο χώρο.
Τα Βραβεία Public αποτελούν για σας ένα εργαλείο μάρκετινγκ;
Εάν δίναμε το κονδύλι που δαπανάται για να γίνει αυτή η εκδήλωση σε «καθαρό» μάρκετινγκ, θα είχαμε καλύτερη επιστροφή της επένδυσής μας. Θέλαμε όμως να κάνουμε μια τομή και να υπενθυμίσουμε τη βαρύτητα του αναγνώστη. Γι’ αυτόν δεν δουλεύουμε όλοι; Για ποιον γράφει ο συγγραφέας; Ο εκδότης δεν βγάζει βιβλία για να φθάσουν στον κόσμο; Εμείς γιατί ανοίγουμε κάθε πρωί;
Αποτυπώνονται πράγματι οι προτιμήσεις του κοινού μέσα από αυτήν τη διαδικασία ή επικρατούν όσοι έχουν καλή σελίδα στο Facebook;
Δεν ξέρω πολλούς συγγραφείς που ασχολούνται καθημερινά με το FB, ώστε να έχουν πολλούς followers, αλλά σίγουρα υπάρχει υποστήριξη από τους εκδότες μέσα από τα newsletters τους. Σε κάθε περίπτωση, διαπιστώνεται μια ταύτιση ανάμεσα στο τι αγοράζει ο κόσμος και στο τι ψηφίζει.
Το βιβλίο του Χρήστου Χωμενίδη είναι best seller στην κατηγορία του;
Τα πρώτα βιβλία σε πωλήσεις σε όλη την Ελλάδα είναι της Λένας Μαντά και της Χρησηίδας Δημουλίδου. Ηταν, βέβαια, και αυτά υποψήφια.
Δηλαδή το κοινό άλλα διαβάζει και άλλα ψηφίζει;
Δεν υπάρχει τρόπος να επιβεβαιώσουμε ότι οι άνθρωποι πράγματι έχουν διαβάσει τα βιβλία που ψηφίζουν. Το ίδιο δεν ισχύει και στα Οσκαρ; Ποιος αμφισβητεί την ψήφο του Ρόμπερτ Ρέντφορντ ρωτώντας τον εάν έχει όντως δει μια ταινία που ψήφισε;
Η συγκεκριμένη διαδικασία προωθεί και βιβλία με αμφισβητήσιμη λογοτεχνική αξία;
Ο διαγωνισμός αυτός δεν διαχωρίζει τα βιβλία σε «καλά» και «κακά». Οπως έχει πει η νομπελίστρια Wislawa Szymborska, «ακόμη και το χειρότερο βιβλίο μπορεί να μας δώσει κάτι να σκεφτούμε».
Γιατί νομίζετε ότι δεν συμπεριλήφθηκε καν στη λίστα των Βραβείων Public το νέο μυθιστόρημα του Δημήτρη Νόλλα, που έλαβε φέτος το πρώτο κρατικό βραβείο μυθιστορήματος; Τα κρατικά βραβεία επιλέγονται με συγκεκριμένα κριτήρια από ανθρώπους που έχουν διαβάσει πολύ. Θεωρώ υγιές να μην ταυτίζεται η άποψη του αναγνώστη με την επιτροπή κρατικών βραβείων.
Ως Νο 1 στο μερίδιο αγοράς, νιώθετε ευθύνη να εκπαιδεύσετε τον αναγνώστη;
Νιώθουμε μια δημιουργική ευθύνη. Δεν είμαστε το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά η αλήθεια είναι ότι δημιουργείται μια σχέση ανάμεσα στο βιβλιοπωλείο και τον αναγνώστη που σου επιτρέπει να του δίνεις επιλογές και ερεθίσματα.
Πώς εξηγείται το γεγονός ότι τα Public αναπτύχθηκαν σε δύσκολες εποχές;
Βελτιωνόμαστε. To πρώτο Public είχε σημείο αναφοράς το Waterstones. Σήμερα που ο χρόνος λείπει από όλους, είναι σημαντικό για τον καταναλωτή να μπορεί να βρει μια ολοκληρωμένη μονάδα βιβλιοπωλείου, ένα παιχνίδι για το παιδί του, ένα βινύλιο και ένα καλώδιο που χρειάζεται για το κινητό του, όλα στον ίδιο χώρο.
Αναπτυχθήκατε δηλαδή με τη λογική του σούπερ μάρκετ;
Δεν είμαστε σούπερ μάρκετ. Ισως μοιάζουμε με μίνι εμπορικά κέντρα. Αντιμετωπίζουμε τα βιβλιοπωλεία μας ως αυτόνομα που τυχαίνει να συστεγάζονται με άλλα προϊόντα.
Τα Public «κλείνουν» τα βιβλιοπωλεία της γειτονιάς, όπως στην ταινία «Εχετε μήνυμα στον υπολογιστή σας»; Αυτή η ταινία είναι λίγο γραφική. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει ούτε η «κακή» απρόσωπη αλυσίδα ούτε το ρομαντικό βιβλιοπωλείο. Να σας πω ένα παράδειγμα; Ανοίξαμε κατάστημα στην Κέρκυρα όπου υπάρχει ένα βιβλιοπωλείο που έγινε καλύτερο για να μας ανταγωνιστεί, ενώ ένα άλλο έχει ατονήσει πλήρως. Το πρώτο βιβλιοπωλείο βοηθάει και εμάς να αυξήσουμε την παροχή υπηρεσιών προς τον καταναλωτή.
Τι ποσοστό των πωλήσεων των Public αντιπροσωπεύει το βιβλίο;
Ο μεγαλύτερος τζίρος προέρχεται από την τεχνολογία. Μία τηλεόραση κάνει μεγαλύτερο τζίρο από ό,τι 200 βιβλία. Μπορώ να σας πω όμως ότι το βιβλίο είναι το δημοφιλέστερο στην κατηγορία των προϊόντων ψυχαγωγίας, μπροστά από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και τη μουσική, και ότι πέρυσι πουλήσαμε 2,5 εκατομμύρια βιβλία.
Το Amazon σας επηρεάζει;
Στην Ελλάδα το βιβλίο είναι ένα προϊόν που θέλει ακόμα την αίσθηση της αφής. Κατ’ αρχάς καθένα έχει τη δική του μυρωδιά, ανάλογα με το χαρτί που χρησιμοποιεί ο εκδότης και το έπιπλο στο οποίο είναι τοποθετημένο. Εμείς έχουμε μόνο ξύλινες βιβλιοθήκες.
Μας ωθείτε να αγοράζουμε περισσότερα βιβλία με τρικ που απευθύνονται στην όσφρησή μας;
Για να είμαι ειλικρινής, όταν ξεκινήσαμε, η εισήγηση του Εμπορικού προς το Μάρκετινγκ ήταν ότι πρέπει να έχουμε ξύλινα έπιπλα για να αποπνέουν τα βιβλία μας άρωμα βιβλιοπωλείου.
Πώς τα καταφέρατε να αποκτήσετε μια καλή δουλειά στο μάρκετινγκ χωρίς αντίστοιχο πτυχίο;
Πριν από εννέα χρόνια το Public έψαχνε για έναν άνθρωπο να στήσει το κομμάτι της μουσικής και με πήραν τηλέφωνο. Με τα χρόνια, μου έδωσαν και τις ταινίες, τα παιχνίδια, τα χαρτικά και τα βιβλία. Από τότε που άρχισα να καταλαβαίνω πώς λειτουργεί το λιανικό εμπόριο, όλες οι άλλες δουλειές που είχα στο παρελθόν ήταν σαν να έπαιζα με πλαστελίνη.
Τι το συναρπαστικό έχει το εμπόριο;
Χιλιάδες άνθρωποι μπαίνουν στα μαγαζιά μας και ζητούν το οτιδήποτε και εμείς πρέπει να τους ικανοποιήσουμε ώστε να μην πάνε αλλού για να βρουν το ίδιο προϊόν.
Η δική σας σχέση με το βιβλίο;
Μεγάλωσα σε ένα σπίτι γεμάτο βιβλία. Εμαθα από μικρός την έννοια της ταξινόμησης επειδή ο πατέρας μου, ο οποίος ήταν διευθυντής Δικαστικού στην Εθνική Τράπεζα και άνθρωπος των γραμμάτων, τα είχε χωρισμένα ανά κατηγορία.
Το βιβλίο που σας έχει σημαδέψει;
Αναμφισβήτητα «Ο Πιστός Ρουσλάν» του Γκεόργκι Βλαντίμωφ, καταργημένος τίτλος πλέον, που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα το 1980. Παραμένει ένα από τα πιο συγκινητικά αναγνώσματα.
Τελικά, το βιβλίο δεν περνάει κρίση;
Θα ήταν λάθος να πούμε ότι το βιβλίο περνάει κρίση, παρόλο που το σύνολο του εκδοτικού χώρου έχει αρχίσει να προβληματίζεται. Αλλά έχει να κάνει και με το τι βιβλία βγαίνουν. Υπάρχει το φαινόμενο Dan Brown, που είναι ικανός να οδηγήσει μαζικά τον κόσμο στα βιβλιοπωλεία!