Η συνάντηση με τον πρόεδρο του Αγροτικού Συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα έγινε με αφορμή την πρόσφατη βράβευση του συνεταιρισμού από το περιοδικό «Γαστρονόμος» της «Καθημερινής» με το Βραβείο Καινοτομίας 2015 για την εισαγωγή στην Ελλάδα των ΑΤΜ γάλακτος, τα οποία έχουν κατακτήσει τις αγορές της Λάρισας και της Θεσσαλονίκης. Ο Α.Σ. ΘΕΣγάλα ιδρύθηκε το 2011 από 35 παραγωγούς. Σήμερα αριθμεί περισσότερα από 100 μέλη και παράγει περίπου 130 τόνους γάλακτος ημερησίως – οι οποίοι αντιστοιχούν στο 10% της εγχώριας παραγωγής. Ο κ. Θανάσης Βακάλης σπούδασε Ιατρική στο Βουκουρέστι πριν επιστρέψει στην Ελλάδα για να ασχοληθεί με τη φάρμα του πατέρα του, στη Λάρισα. Σήμερα εξακολουθεί να ζει εκεί με τη σύζυγό του -η οποία είναι οδοντίατρος- και τα δύο παιδιά τους.
Δική σας ιδέα ήταν να πουλάτε γάλα από ATM;
Ο ΘΕΣγάλα δεν είναι προσωπική υπόθεση. Για μένα, η καινοτομία δεν είναι τα ΑΤΜ γάλακτος, αλλά η ίδρυση του συνεταιρισμού, το γεγονός ότι καταφέραμε να κάνουμε πράξη το συνεργατισμό και να έχουμε απτά αποτελέσματα. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες ζήτημα για τη χώρα μας. Στην Ελλάδα οι κλήροι είναι πολύ μικροί και μόνο με οικονομίες κλίμακας μπορούμε να γίνουμε ανταγωνιστικοί.
Πώς τα καταφέρατε;
Λειτουργούμε με καθαρά ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Η επιχείρηση δουλεύει στον… αυτόματο με εξειδικευμένα στελέχη: οικονομολόγους, μαρκετίστες και κτηνιάτρους με πτυχία και μεταπτυχιακά. Δεν προωθήσαμε τα «δικά μας παιδιά».
Η κρίση και η αβεβαιότητα σας επηρεάζουν ή λειτουργείτε σε ένα παράλληλο σύμπαν;
Μα η ίδρυση του συνεταιρισμού ήταν αποτέλεσμα της κρίσης! Η ανάγκη μάς οδήγησε να συνασπιστούμε. Το γενικότερο κλίμα μάς ανησυχεί, αλλά δεν το βάζουμε κάτω.
Εσείς προσωπικά βγάζετε σήμερα περισσότερα χρήματα από ό,τι εάν είχατε ακολουθήσει το ιατρικό επάγγελμα;
Με… φακελάκι ή χωρίς; Δεν νομίζω ότι έχω βγάλει παραπάνω χρήματα από ό,τι θα έβγαζα στην Ιατρική. Τι ήταν, λοιπόν, εκείνο που σας έκανε να επιστρέψετε στο χωριό σας σε μια εποχή που οι περισσότεροι συνομήλικοί σας δεν έβλεπαν μέλλον στην κτηνοτροφία; Από μικρό παιδί είχα βιωματική σχέση με τη φύση. Τους καλοκαιρινούς μήνες ήμουν καθημερινά στη φάρμα του πατέρα μου και βοηθούσα στο άρμεγμα των ζώων. Πίστευα και πιστεύω ότι ο πρωτογενής τομέας είναι ο πιο δυναμικός στη χώρα και ότι σε αυτόν πρέπει να στηριχθούμε εάν θέλουμε να μιλάμε για ανάπτυξη.
Μπορεί η Ελλάδα να συναγωνιστεί στην κτηνοτροφία άλλες χώρες με τεράστιες εκτάσεις;
Ε, δεν μπορούμε να… επεκταθούμε και στη θάλασσα. Ομως την αγελαδοτροφία τη χρειαζόμαστε. Η αυτονομία μιας χώρας εξαρτάται και από το εάν μπορεί να παράγει βασικά προϊόντα διατροφής. Η κτηνοτροφία και η γεωργία στην Ελλάδα δομήθηκαν λάθος από την αρχή. Με τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα δόθηκαν χρήματα σε ανθρώπους που ήταν άσχετοι με το αντικείμενο και δεν είχαν δική τους γη. Με αποτέλεσμα να έχουμε σήμερα υψηλό κόστος ζωοτροφών και αγελάδες σε ημιορεινές περιοχές!
Οι ελληνικές αγελάδες βγάζουν χειρότερο γάλα από τις ολλανδικές που βόσκουν στο απέραντο χορτάρι;
Δεν νομίζω. Η χώρα μας είναι ευλογημένη στην παραγωγή και ζωικών και φυτικών προϊόντων. Και αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι το φρέσκο γάλα, αυτό που διατίθεται όσο γίνεται πιο κοντά στην παραγωγή και έχει υποστεί όσο το δυνατόν μικρότερη θερμική επεξεργασία -αυτό που κάνουμε εμείς δηλαδή-, είναι και πιο υγιεινό, και πιο νόστιμο.
Τότε γιατί δεν σας προτιμούν οι περισσότερες μεγάλες ελληνικές γαλακτοβιομηχανίες;
Διότι από εκεί που ουσιαστικά έκαναν ό,τι ήθελαν, ξαφνικά μπήκε ένας κρίκος στην αλυσίδα ο οποίος επιβάλλει κατά κάποιον τρόπο τη διαπραγμάτευση σε ό,τι έχει να κάνει με την προμήθεια της πρώτης ύλης. Ε, αυτό δεν είναι τόσο ευχάριστο για έναν επιχειρηματία.
Τώρα επιβάλλετε εσείς την τιμή ανά κιλό γάλακτος;
Η τιμή που παίρνουμε ανά κιλό εξαρτάται από τη μεσοσταθμική τιμή του ΕΛΟΓΑΚ.
Γιατί είναι πιο ακριβό το ελληνικό γάλα;
Εκτός από το δομικό ζήτημα της ελληνικής κτηνοτροφίας, φανταστείτε ότι στην Αγγλία δεν υπάρχει ΦΠΑ στο γάλα και στη Γερμανία είναι 7%. Στη Δανία η τράπεζα δανείζει τους παραγωγούς με 2% επιτόκιο, ενώ εδώ ή δεν μας δανείζουν ή το επιτόκιο είναι 10%.
Είναι αλήθεια ότι στα νιάτα σας ήσασταν ΠΑΣΟΚ;
Με το ΠΑΣΟΚ ασχολήθηκα πριν από πολλά χρόνια διότι πίστεψα ότι υπήρχαν εκεί κάποιοι άνθρωποι που ενδιαφέρονταν για τον πρωτογενή τομέα. Αλλά απογοητεύτηκα. Δεν μπορείς να ελέγχεις κομματικά 5.000 συνεταιρισμούς στη χώρα επειδή είναι η πελατεία σου και όταν χρεοκοπούν να αφήνεις τους αγρότες απροστάτευτους. Θα μου πείτε, από το κράτος περιμένουμε;
Δεν έχει ρόλο το κράτος;
Ελεγκτικό, όπως σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Αλλά αυτός ο ρόλος δεν λειτούργησε ποτέ στην Ελλάδα και δεν βλέπω να υπάρχει ελπίδα να λειτουργήσει στο μέλλον όσο υπάρχει αυτός ο εναγκαλισμός του πολιτικού συστήματος με διάφορα οικονομικά συμφέροντα.
Εννοείτε ότι μπορεί να πίνουμε και κακό γάλα;
Νομίζω ότι θα έπρεπε να ξέρετε εάν το προϊόν που αγοράζετε προέρχεται από ελληνικό γάλα ή από σκόνη του εξωτερικού. Να σας φέρω ένα παράδειγμα; Η εκτίμησή μου είναι ότι δεν υπάρχει -ούτε εισάγεται- η ποσότητα βιολογικού γάλακτος που βγαίνει στην αγορά. Δεν λέω ότι μόνο εμείς παράγουμε καλό γάλα, αλλά σίγουρα υποχρεώνουμε τα μέλη μας να τηρούν πολύ αυστηρά ποιοτικά κριτήρια.
Ο πατέρας σας τι λέει για όλα αυτά ως παλιός κτηνοτρόφος;
Αρχικά μου έλεγε ότι είμαι τρελός. Τώρα νομίζω ότι είναι χαρούμενος. Ηταν απόφοιτος της Γεωργικής Σχολής Θεσσαλονίκης και είχε πολύ σύγχρονη φάρμα για την εποχή της.
Η δική σας φάρμα σήμερα;
Οχι μόνο εγώ, αλλά και πολλά μέλη του συνεταιρισμού έχουμε σύγχρονες εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα. Κάποιες από τις φάρμες μας είναι από τις μεγαλύτερες στη χώρα, με 300 αγελάδες. Προσωπικά έχω περίπου 140 αγελάδες.
Τις ξεχωρίζετε μεταξύ τους;
Ναι, η αγελάδα δεν είναι ένα αδιάφορο ζώο.
Αξίζει να ασχοληθεί ένας νέος με την κτηνοτροφία σήμερα;
Εμείς έχουμε καταφέρει να καταστήσουμε όλες τις φάρμες του συνεταιρισμού βιώσιμες. Εάν με ρωτάτε εάν αξίζει κάποιος που έχει σήμερα κεφάλαιο 600.000 ευρώ να αγοράσει 100 αγελάδες, θα έλεγα όχι, καλύτερα να αφήσει τα χρήματά του στην Ελβετία.
Ως παιδί τη δεκαετία του ’80 είχατε κόμπλεξ που μεγαλώνατε σε κτηνοτροφική οικογένεια;
Ζούσα πάντα ανάμεσα σε ανθρώπους του χωριού, οπότε δεν είχα πρόβλημα. Ο Πλατύκαμπος είναι προάστιο της Λάρισας. Μη φανταστείτε βέβαια πως είναι Εκάλη!
Εχετε ακόμα το σαράκι της πολιτικής;
Οχι! Θα το θεωρούσα προδοσία απέναντι στους ανθρώπους που με εμπιστεύονται για την πορεία αυτού του εγχειρήματος να εκμεταλλευόμουν τη δημοσιότητα.
Επόμενα σχέδια;
Σε λίγες ημέρες θα κυκλοφορήσουμε σοκολατούχο γάλα. Φυσικά, μελετάμε την επέκτασή μας σε άλλες αγορές στην Ελλάδα -ίσως και στην Αθήνα- και νέα προϊόντα.