Ποια είναι η βασική προσπάθεια που καταβάλλεται στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών τραπεζών; «Η προσπάθειά μας εδράζεται στο να δώσουμε πειστικά επιχειρήματα», στους ξένους επενδυτές, καθώς «αρκετοί από αυτούς, που είχαν πάρει μέρος στις δύο προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις, εμφανίζονται καταρχήν συγκρατημένοι, δεδομένης της κατάστασης», λέει σήμερα στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Τράπεζας Λεωνίδας Φραγκιαδάκης. Και προειδοποιεί: «Η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα συμβάλλει ουσιαστικά στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης της διεθνούς κοινότητας και των αγορών στην πορεία της χώρας». Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
– Πόσο αισιόδοξος είστε για την επιτυχή ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών τραπεζών;
– Κατά τους τελευταίους μήνες παρουσιάστηκαν πρωτόγνωρες καταστάσεις στην ελληνική τραπεζική αγορά. Η εν γένει οικονομική κατάσταση, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι βρισκόμαστε στο τέλος –εκτιμώ– 6 ετών συνεχούς ύφεσης, οδήγησε σε μία επίσης ιδιαίτερη συγκυρία. Αναφέρομαι στη σχεδόν ταυτόχρονη προσπάθεια τεσσάρων συστημικών τραπεζών να αντλήσουν κεφάλαια μετά την ολοκλήρωση της Συνολικής Αξιολόγησης του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού της ΕΚΤ. Σίγουρα λοιπόν, το εγχείρημα δεν είναι απλό. Από την άλλη, επιδίωξη του πιστωτικού συστήματος είναι να ανταποκριθεί δραστικά και επαρκώς πλέον στη δυσμενή οικονομική κατάσταση. Αντλώντας τα αναγκαία κεφάλαια, είμαστε σίγουροι πως «ξεκλειδώνουμε» τη σωστή αντιμετώπιση της οικονομικής κατάστασης και δίνουμε τη δυνατότητα επίλυσης προβλημάτων όπως η αντιμετώπιση των δανείων σε καθυστέρηση ή η μειωμένη ρευστότητα. Σημειωτέον ότι οι κεφαλαιακές ανάγκες ορίστηκαν βάσει ενός εξαιρετικά δυσμενούς σεναρίου stress test, έτσι ώστε οι τράπεζες να είναι ανθεκτικές ακόμα και στο χειρότερο πιθανό σενάριο. Η αυστηρότητα αυτή εγγυάται πως το τραπεζικό σύστημα θα αντέξει στα δύσκολα, πολλώ δε μάλλον στην περίπτωση ομαλής έκβασης των πραγμάτων, ή ακόμα και στην καλύτερη έκβαση των πραγμάτων, θα υπάρξει σημαντικό πλεονέκτημα.
– Εχει απομακρυνθεί οριστικά ο κίνδυνος του bail in από το σύστημα;
– Θεωρώ πως αναφέρεστε στο bail in των καταθέσεων. Επανέρχομαι λοιπόν στο θέμα της ταυτόχρονης προσπάθειας των τραπεζών να ολοκληρώσουν την άντληση κεφαλαίων εντός του 2015. Είναι γνωστό πως η επιτυχής ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης εντός του 2015 αποτελεί ασπίδα προστασίας στις καταθέσεις όλων των μεγεθών. Εφόσον η προσπάθεια ολοκληρωθεί εντός του έτους, δεν τίθεται θέμα bail in καταθέσεων, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο θεσμικό πλαίσιο.
– Πόσο επηρεάζει και πώς την όλη διαδικασία το κλίμα ρευστότητας που επικρατεί σχετικά με την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης;
– Η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης θα συμβάλει ουσιαστικά στην επανάκτηση της εμπιστοσύνης της διεθνούς κοινότητας και των αγορών στην πορεία της χώρας. Αυτή την οπτική θεωρώ πως μοιράζονται όλες οι πλευρές. Σίγουρα η επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης συντείνει στην προσπάθεια της ανακεφαλαιοποίησης των πιστωτικών ιδρυμάτων και εντείνει την εμπιστοσύνη στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πορεία της οικονομίας.
– Τα μηνύματα που λαμβάνετε από τα ξένα επενδυτικά funds ποια είναι;
– Αρκετοί από τους επενδυτές που είχαν πάρει μέρος στις δύο προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις εμφανίζονται καταρχήν συγκρατημένοι δεδομένης της κατάστασης. Η προσπάθειά μας, κατά συνέπεια, εδράζεται στο να δώσουμε πειστικά επιχειρήματα σχετικά με το κλίμα πολιτικής σταθερότητας στο μέλλον, το επαρκές επίπεδο προβλέψεων μετά τον έλεγχο ποιότητας χαρτοφυλακίου (AQR) που έκανε η ΕΚΤ, καθώς και τις δράσεις που θα αναλάβουμε για να σταματήσουν οι ελληνικές τράπεζες να είναι ζημιογόνες. Νομίζω ότι οι αισιόδοξοι για την πορεία της ελληνικής οικονομίας αντιλαμβάνονται την επενδυτική ευκαιρία που τους παρουσιάζεται.
– Ποια η κατάσταση αναφορικά με τα «κόκκινα» δάνεια στη χώρα μας; Πού βρισκόμαστε αυτήν τη στιγμή;
– Γενικά είναι σκόπιμο να γίνει κατανοητό ότι οι τράπεζες επιτελούν διαμεσολαβητικό ρόλο στην κοινωνία. Η τράπεζα χρησιμοποιεί 12 ευρώ των μετόχων της και 88 ευρώ των καταθετών της για να δώσει ένα δάνειο 100 ευρώ. Τα δάνεια που έχουν δοθεί είναι λοιπόν κυρίως από χρήματα καταθετών τους. Οταν ένα δάνειο δεν εξυπηρετείται, ο πρώτος που χάνει χρήματα είναι ο μέτοχος, αλλά ο επόμενος είναι ο καταθέτης. Για το συμφέρον λοιπόν του καταθέτη, πρέπει η τράπεζα να ανακεφαλαιοποιηθεί. Αυτό απαντά και στο ερώτημα: «Μα πού πήγαν τόσα λεφτά των ανακεφαλαιοποιήσεων;» Διατέθηκαν για να αναπληρώσουν το απαραίτητο μαξιλάρι και έτσι να μη θιγούν οι καταθέσεις.
Επίσης, είναι σημαντικό να γίνει από όλους αντιληπτό ότι οι τράπεζες δεν ενδιαφέρονται να αποκτήσουν τα σπίτια των δανειοληπτών, καθώς κάτι τέτοιο δεν εξυπηρετεί τον σκοπό λειτουργίας τους. Το ουσιώδες είναι, λοιπόν, είναι να δοθούν στους δανειολήπτες λύσεις που θα τους βοηθήσουν να γίνουν ενήμεροι, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την τρέχουσα οικονομική κατάσταση. Αυτό που όμως δεν είναι δίκαιο είναι κάποιος να διαθέτει κεφάλαια και να μην εκπληρώνει τις δανειακές του υποχρεώσεις. Πρέπει να εμπεδωθεί μια φιλοσοφία πληρωμών προς το συμφέρον όλων.
Οσον αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια, είναι απαραίτητο να γίνουμε ταχύτεροι στο να διακρίνουμε αποτελεσματικά τις βιώσιμες από τις μη βιώσιμες επιχειρήσεις. Με τη βοήθεια ενός καλύτερου νομικού πλαισίου θα βοηθήσουμε τις βιώσιμες επιχειρήσεις να αναπτυχθούν. Θα προωθήσουμε την υγιή επιχειρηματικότητα.
– Ποια θα ήταν για σας η ενδεδειγμένη λύση στο πρόβλημα; Είστε υπέρ ή κατά του σεναρίου της bad bank;
– Εχοντας κατανοήσει τη σύνθεση των κόκκινων δανείων, μπορούμε να δώσουμε εξατομικευμένες και στοχευμένες λύσεις. Εχουν δοκιμαστεί πολλά μοντέλα αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων σε άλλες αγορές, όμως η κάθε περίπτωση και οι λόγοι επιτυχίας ή αποτυχίας της διαφέρουν. Τα ποσοστά «κόκκινων» δανείων στην Ελλάδα αυτήν τη στιγμή είναι σε επίπεδα που δεν έχουμε συναντήσει στις υπόλοιπες οικονομίες σε κρίση τα τελευταία χρόνια. Ταυτόχρονα, σε όλες τις περιπτώσεις, πριν από την εφαρμογή κάποιου μοντέλου, υπήρξε η απαραίτητη θεσμική και νομική προσαρμογή. Στην Ελλάδα, αυτήν τη στιγμή όλες οι τράπεζες διαθέτουν μονάδες ειδικού χειρισμού των προβληματικών δανείων. Πιστεύω πως η συγκέντρωση των δανείων σε κάποιο κεντρικό όργανο δεν είναι η βέλτιστη λύση στην παρούσα φάση. Οι λόγοι είναι πολλοί: ο όγκος των δανείων, η πολυπλοκότητα και ο απαιτούμενος χρόνος για τη σύσταση κάποιου τέτοιου οργάνου. Αντίθετα, πιστεύω πως μεμονωμένες bad banks μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα στις προσδοκίες των μετόχων των τραπεζών, πιθανών επενδυτών, θεσμικών παραγόντων, της κοινωνίας και των φορολογουμένων. Οι τράπεζες διαθέτουν την τεχνογνωσία και το βάθος της σχέσης με την πελατεία τους ώστε, όντας κεφαλαιακά θωρακισμένες και με το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, να μπορέσουν να αποφέρουν αποτέλεσμα.
– Ποια είναι τα επόμενα μέτρα αναδιάρθρωσης του ομίλου, στα οποία σχεδιάζετε να προχωρήσετε;
– Το νέο σχέδιο αναδιάρθρωσης είναι προϊόν διαβουλεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού και εργαζόμαστε ώστε να λάβει την τελική του μορφή. Για την υλοποίησή του αναμφίβολα χρειάζεται να ληφθούν δύσκολες αποφάσεις, οι οποίες όμως μας επιβάλλονται από το πλαίσιο των κρατικών ενισχύσεων. Ο στόχος του σχεδίου είναι η εξασφάλιση της βιωσιμότητάς μας μέσω δράσεων που θα μας επιτρέψουν να αφοσιωθούμε στις βασικές μας εργασίες, να βελτιστοποιήσουμε τη λειτουργία μας σύμφωνα με το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο. Αποτελεί ρεαλιστικό και ταυτόχρονα δραστικό πλάνο που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε το έργο μας: τη διοχέτευση ρευστότητας στην αγορά, την υποστήριξη της πελατείας μας και τη θωράκιση της θέσης μας. Το σημαντικότερο όλων είναι πως οι βασικοί πυλώνες του σχεδίου αναδιάρθρωσης, όχι μόνο συνάδουν με τη στρατηγική μας, αλλά θα συμβάλλουν και στην έμπρακτη υλοποίησή της. Η Εθνική Τράπεζα, ακολουθώντας τη μακρόχρονή της παράδοση, θα δράσει, όπως πάντα, με γνώμονα την ευθύνη της απέναντι στην οικονομία και την κοινωνία και τον σεβασμό στους εργαζομένους της.
– Φοβάστε ότι η ελληνική οικονομία μπορεί να ζήσει ξανά θρίλερ ανάλογο εκείνου του περασμένου Ιουνίου και της απειλής ενός Grexit;
– Νομίζω πως τον τελευταίο καιρό, τόσο εσωτερικά όσο και στις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους εταίρους μας, φάνηκε ξεκάθαρα πως το συμφέρον της χώρας έγκειται στην ευρωπαϊκή της πορεία, τη σταθερότητα και την επιστροφή στην ανάπτυξη. Η επιλογή αυτή είναι μονόδρομος και θεωρώ πως η δύσκολη αυτή πορεία θα αποφέρει σε βάθος χρόνου σημαντική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης. Αρκετά όμως με τα λάθη του παρελθόντος. Πρέπει να αλλάξουμε. Ας κοιτάξουμε το μέλλον με αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση και ας αναρωτηθούμε τι μπορεί να κάνει ο καθένας από εμάς από το πόστο που υπηρετεί για να κάνουμε τη χώρα μας καλύτερη.
Για την πώληση της Finansbank
– Η Εθνική θα καλύψει το σύνολο των κεφαλαιακών αναγκών της μέσω της πώλησης της Finansbank;
– Οι κεφαλαιακές ανάγκες της Τράπεζας, που ανέδειξε η Συνολική Αξιολόγηση, πρέπει να καλυφθούν από την ΕΤΕ πριν από το τέλος του έτους. Στοχεύουμε στην ελαχιστοποίηση της κρατικής βοήθειας που θα λάβουμε, αντλώντας κεφάλαια κυρίως από τις αγορές και μέσω των κεφαλαιακών μας δράσεων, όπως αυτές συμφωνηθούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πώληση της Finansbank δεν δύναται να αντικαταστήσει την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές, δεδομένου ότι δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στα χρονικά περιθώρια που τέθηκαν για την κάλυψη των ως άνω κεφαλαιακών αναγκών, μπορεί όμως να δώσει τη δυνατότητα σε δεύτερο χρόνο να αποπληρώσουμε μέρος της κρατικής βοήθειας που σκοπεύουμε να λάβουμε.
– Πού βρίσκεται αυτήν τη στιγμή η διαδικασία πώλησής της και πόσοι οι ενδιαφερόμενοι που σας έχουν προσεγγίσει διερευνητικά;
– Οπως σε όλες τις αντίστοιχες διαδικασίες, δεν είμαι σε θέση να σχολιάσω τη διαδικασία, προκειμένου να διασφαλιστεί η άρτια διεξαγωγή της. Η Τράπεζα εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον πιθανών επενδυτών, έχοντας ενεργοποιήσει τις σχετικές διαδικασίες και αποβλέποντας στη μεγιστοποίηση του οφέλους της πώλησης.