Ενδεχόμενη εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία θα μπορούσε να προκαλέσει μια γενικευμένη σύγκρουση, παγκοσμίων διαστάσεων και εντελώς απρόβλεπτων επιπτώσεων. Την προειδοποίηση αυτή διατύπωσε ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, συμπρόεδρος του τουρκικού φιλοκουρδικού Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP), σε συνέντευξη που παραχώρησε στην «Κ».
Συναντήσαμε τον κ. Ντεμιρτάς την επομένη της ομιλίας του στην κατάμεστη αίθουσα της ΕΣΗΕΑ, σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Πολιτιστικό Κέντρο Κουρδιστάν με αφορμή τη συμπλήρωση 17 χρόνων από την παράδοση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν στην Τουρκία. Ρωτήσαμε τον συνομιλητή μας εάν παίρνει στα σοβαρά τις απειλές του Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και της Σαουδικής Αραβίας, για επέμβαση στη βόρεια Συρία, όπου οι Κούρδοι μάχονται με τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους.
«Είναι γνωστό ότι οι κυβερνήσεις της Τουρκίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ προσέφεραν και προσφέρουν βοήθεια στους τζιχαντιστές. Για να εισβάλουν στη Συρία, όμως, οι εν λόγω χώρες χρειάζονται κάλυψη από το Συμβούλιο Ασφαλείας και τέτοια κάλυψη δεν θα την έχουν. Ενδεχόμενη εισβολή χωρίς νομιμοποίηση του ΟΗΕ θα μετέτρεπε αυτές τις χώρες σε δυνάμεις κατοχής και θα δημιουργούσε τεράστιους κινδύνους, ακόμη και παγκοσμίου πολέμου. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι και οι τρεις κυβερνήσεις θα ήθελαν μια διεθνή σύρραξη. Νομίζω, όμως, ότι ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Ρωσία θα τους κάνουν το χατίρι. Αν θολώσει το μυαλό των κυβερνώντων στην Τουρκία, στη Σαουδική Αραβία και στο Κατάρ, μπορεί και να προχωρήσουν στον τυχοδιωκτισμό. Σε αυτή την περίπτωση, ο λαός της Ροτζάβα (σ.σ. οι Κούρδοι της βόρειας Συρίας) θα εξεγερθεί σύσσωμος εναντίον των εισβολέων. Οσο για εμάς, το HDP, δεν θα αφήσουμε τη χώρα μας να παρασυρθεί σε μια παρόμοια, ολέθρια περιπέτεια».
Λίγες ώρες νωρίτερα, η Αγκελα Μέρκελ είχε προσφέρει στήριξη στην αξίωση του Ερντογάν για επιβολή ζώνης απαγόρευσης πτήσεων στη βόρεια Συρία. Ο κ. Ντεμιρτάς δεν κρύβει την απογοήτευσή του. «Δυστυχώς, η Ευρώπη καταπατά όλες τις αρχές της. Η κ. Μέρκελ σιωπά για τους άγριους διωγμούς που υφίστανται οι Κούρδοι στην Τουρκία επειδή επείγεται για τη συνεργασία του Ερντογάν στο προσφυγικό. Στην προεκλογική περίοδο τον βοήθησε, καθώς συναντήθηκε μαζί του στην Τουρκία, ενώ η Κομισιόν ανέβαλε για μετά τις εκλογές τη δημοσιοποίηση της έκθεσης για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα μας, προκειμένου να μη βλάψει το ισλαμικό κόμμα του Ερντογάν, το ΑΚΡ. Πρόκειται για εντελώς κοντόφθαλμη πολιτική. Οι Ευρωπαίοι θα υποστούν πολιτική και ηθική φθορά από την υποστήριξη που παρέχουν σε μια αντιδημοκρατική κυβέρνηση, χωρίς βέβαια να αντιμετωπιστεί το προσφυγικό, αφού οι πρόσφυγες δεν έρχονται στην Ευρώπη για διακοπές, αλλά εξαιτίας του πολέμου. Μόνο αν υπάρξει ειρήνη και πολιτική λύση στη Συρία θα μπορούμε να μιλάμε στα σοβαρά για αντιμετώπιση του προσφυγικού».
Ρωτήσαμε τον κ. Ντεμιρτάς πώς βλέπει την ανάπτυξη δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο για τη διαχείριση του προσφυγικού. «Πιστεύω ότι το προσφυγικό είναι το πρόσχημα, όχι η αιτία», θα μας πει. «Πρόκειται για μια επικίνδυνη εξέλιξη. Αυτή την εποχή, Τουρκία και Ελλάδα προσπαθούν να βρουν λύσεις σε προβλήματα όπως το Κυπριακό. Αγκυρα και Αθήνα οφείλουν να είναι εξαιρετικά προσεκτικές, καθώς η συσσώρευση στρατευμάτων στο Αιγαίο μπορεί να προκαλέσει επεισόδια μεταξύ τους».
Ο ηγέτης του HDP μάς μεταφέρει την πικρία των ομοεθνών του και για τον προσανατολισμό των χωρών της Ε.Ε. –συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας– να χαρακτηρίσουν «χώρα ασφαλούς προέλευσης» την Τουρκία. «Προκειμένου να μειώσουν τις προσφυγικές ροές, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων που διώκονται και υποφέρουν. Ο χαρακτηρισμός της Τουρκίας ως “ασφαλούς” χώρας θα σημάνει να επαναπροωθούνται οι πολιτικοί πρόσφυγες που έχουν ανάγκη ασύλου. Αν είναι τόσο “ασφαλής” η Τουρκία, η κ. Μέρκελ δεν έχει παρά να βγει στην τηλεόραση και να καλέσει τους Γερμανούς πολίτες να περάσουν τις διακοπές τους στη χώρα μας, όπου ο τουρισμός έχει υποστεί βαρύ πλήγμα από το μποϊκοτάζ της Ρωσίας».
Αναφορικά με την έκρυθμη κατάσταση στη ΝΑ Τουρκία, ο κ. Ντεμιρτάς επέρριψε στον Ταγίπ Ερντογάν την ευθύνη για την κατάρρευση των ειρηνευτικών συνομιλιών με τους Κούρδους και για την επιστροφή του αυτονομιστικού Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ) του Αμπντουλάχ Οτσαλάν στον ένοπλο αγώνα. «Η ρίζα του προβλήματος βρίσκεται στην άρνηση της δημοκρατίας από τον Ερντογάν, έναν απολυταρχικό ηγέτη που θέλει να συγκεντρώσει όλη την εξουσία στα χέρια του. Εμείς δεν θέλουμε τον πόλεμο, γιατί όταν μιλούν οι σφαίρες δεν ακούγονται τα πολιτικά επιχειρήματα και η δική μας δύναμη δεν είναι τα όπλα, αλλά τα επιχειρήματα», θα επισημάνει.
Παρά το γεγονός ότι ολόκληρες κουρδικές περιοχές τελούν υπό στρατιωτικό νόμο και ο φόρος του αίματος καθημερινά μεγαλώνει, ο κ. Ντεμιρτάς επιμένει στο όραμά του για την ειρηνική επίλυση του Κουρδικού:
«Δεν είναι όλοι οι Τούρκοι φανατικοί θρησκόληπτοι και ακραίοι εθνικιστές. Το πρόβλημά μας είναι η κυβέρνηση, όχι ο τουρκικός λαός. Επιδιώκουμε την επίλυση του Κουρδικού μέσα σε μια Τουρκία με δημοκρατία, αποκέντρωση, αυτοδιοίκηση, μια χώρα όπου όλες οι εθνικές και θρησκευτικές ομάδες θα ζουν μαζί, σεβόμενες η μία την άλλη. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα δεχτούμε να ζούμε σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας, κάτω από τις βαριές φτερούγες των Τούρκων εθνικιστών. Ισως πολλοί Ευρωπαίοι, όταν βλέπουν στη μικρή τους οθόνη τανκς στο Ντιγιαρμπακίρ και σωρούς ερειπίων σε ολόκληρες κουρδικές περιοχές, να σκέφτονται ότι όλα αυτά είναι φυσιολογικά για μια χώρα της Μέσης Ανατολής. Αλίμονο, όμως, αν θεωρούσαμε “φυσιολογική” κατάσταση τον διαρκή πόλεμο και τις ανθρωπιστικές καταστροφές στη γειτονιά της Ευρώπης, στον 21ο αιώνα».