Ενας σκιερός κήπος, δροσερός καφές και κουβέντα. Πολλή κουβέντα. Η Αλκηστις έχει πάντα μια συναρπαστική ιστορία να σου αφηγηθεί. Είτε από την Αλεξάνδρεια των… άτακτων παιδικών της χρόνων (όταν ήταν τεσσάρων ετών, οι γονείς της την πήγαν στον ζωολογικό κήπο κι εκείνη χώθηκε στο κλουβί του ελέφαντα!), είτε από τη μακρά διαδρομή της στο τραγούδι, είτε από τη «θητεία» της στο στίβο, είτε από τα ταξίδια της – αυτά που της δίνουν ακόμη περισσότερη ενέργεια από όση διαθέτει και, πιστέψτε με, τα αποθέματά της μοιάζουν ανεξάντλητα.
Αυτό συμβαίνει και με το φετινό συναυλιακό καλοκαίρι της, που ξεκινά από το Βεάκειο στις 28 και 29 Ιουνίου, με την παράσταση «Παιχνίδι με το χρόνο» (με τα μαντολίνα), και θα ολοκληρωθεί στις 26 Σεπτεμβρίου, στο Ηρώδειο, σε ένα ρεσιτάλ με τίτλο «Με τα φτερά της ποίησης», μαζί με τον Στέφανο Κορκολή, για τα 20 χρόνια του ιδρύματος «Μαζί για το παιδί». Και ενδιάμεσα; Πολλές συναυλίες, σε Ελλάδα και Κύπρο.
To καλοκαίρι που περισσότερο νοσταλγείτε;
Θα σας πω δύο. Από το καλοκαίρι του 1962, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, θυμάμαι τη θάλασσα, τον ήλιο, τη μυρωδιά από τα φαλάφελ, τα χρώματα, τη ζέστη, το παγωτό που έλιωνε και δεν προλάβαινα να το φάω, τον πατέρα μου που με έβαζε πάνω στους ώμους του και παίζαμε, το γέλιο της μητέρας μου που αντηχούσε σαν καμπάνα της Μητρόπολης στα αυτιά μου! Aκόμα το ακούω. «Σταύρο, πρόσεξε να μη χτυπήσει το παιδί!» Αλλά ούτε το καλοκαίρι του 2004 θα ξεχάσω ποτέ. Τι μαγεία! Μια Ελλάδα ντυμένη στα γιορτινά της, υπερήφανη, φιλόξενη και επιτυχημένη, έπαιρνε τα εύσημα από όλο τον πλανήτη. Η χώρα μας ήταν μια καλοκουρδισμένη μηχανή και έπαιρνε χρυσό μετάλλιο για όλα. Χαίρομαι αφάνταστα που το έζησα.
Και αυτό που ονειρεύεστε;
Ονειρεύομαι ένα καλοκαίρι χωρίς σωσίβια, την Ελλάδα να λάμπει με μεγαλοπρέπεια, χωρίς χρέη, με ανθρώπους αμέριμνους και χαμογελαστούς, με δημιουργία παντού, κραδασμούς ζωής, ωραίες σκέψεις και αισιοδοξία.
Πείτε μου κάτι που σας ενθουσίασε πρόσφατα…
Η έκθεση «Τhe Greeks: από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο». Την είδα στο μουσείο της Οτάβα, στον Καναδά, τον περασμένο Οκτώβριο. Η μία αίθουσα ήταν καλύτερη από την άλλη! Με αγάλματα, περίτεχνα κοσμήματα, ασπίδες και δόρατα, σμιλεμένα μάρμαρα που «μιλούσαν». Μου έρχονταν δάκρυα στα μάτια. Οι πρόγονοί μας ήξεραν πώς να κάνουν την Ελλάδα να ταξιδεύει αιώνια…
Εχετε ακόμα καρδιοχτύπι αγωνίας πριν από μια συναυλία;
Ανεβαίνω στη σκηνή 42 χρόνια. Σας διαβεβαιώνω ότι ούτε κατά ένα χιλιοστό δεν έχει υποχωρήσει η αγωνία. Είναι ίδια όπως την ημέρα που ξεκίνησα, ίσως και να γίνεται μεγαλύτερη καθώς μεγαλώνω. Πριν βγω στη σκηνή, νιώθω ότι θα ξεκολλήσει η καρδιά μου από το σώμα μου. Το live είναι η μεγαλύτερη αναμέτρηση πρώτα με τον εαυτό σου και μετά με τον κόσμο. Οι συναυλίες, οι παραστάσεις, δεν είναι κάτι στατικό. Δεν τις παίρνεις απλώς και τις μεταφέρεις από χώρο σε χώρο, αλλά έχουν μια μοναδική δυναμικότητα. Σε καθεμιά υπάρχει διαφορετική δημιουργία· αυτό που λέγεται «χειροποίητη τέχνη της επικοινωνίας».
Ταλέντο και σκληρή δουλειά ή τύχη και συγκυρίες; Τι καθορίζει την πορεία ενός καλλιτέχνη προς την κορυφή;
Αυτό το «Πρωτοψάλτη» κρύβει εκατομμύρια ώρες δουλειάς. Ιδρώτα, πείσμα, αρχές, αλλά και απέραντο έρωτα για τη μουσική. Περιουσία μου είναι η φωνή μου και γι’ αυτό τη φύλαξα σαν κόρη οφθαλμού. Από τότε που κατάλαβα ότι το τραγούδι είναι ο δρόμος μου, επένδυσα στα αυτιά και τα μάτια μου, στο ένστικτό μου και στους ανθρώπους. Ενα δέντρο πρέπει να κάνει ρίζες για ν’ αντέξει στους ανέμους.
Επειτα από τόσα χρόνια σ’ ένα χώρο σκληρό και ανταγωνιστικό όπως είναι η δισκογραφία και η σόουμπιζ, πώς σώζει κανείς την ψυχή του;
Μα με τη μουσική σώζω την ψυχή μου! (Γελάει) Οταν εκφράζεσαι μέσα από αυτήν, ο Παράδεισος είναι μπροστά σου. Οσο καλά κι αν προσπαθήσω να το περιγράψω, ποτέ δεν θα το αποδώσω στην πραγματική του διάσταση. Εξάλλου, η σωτηρία της ψυχής, εκτός του ότι είναι… πολύ μεγάλο πράγμα, είναι και ταξιδάκι αναψυχής μ’ ένα κρυμμένο θαύμα. Εχω κι άλλες δικλίδες ασφαλείας: τα ταξίδια. Μιλώ ειδικά για τα ταξίδια σε μέρη όπου δεν έχεις πρόσβαση στο ίντερνετ και γίνεσαι ένα με τη φύση. Ετσι καταλαβαίνεις, ίσως, και την πραγματική έννοια της ζωής. Συνειδητοποιείς την αξία του νερού, του φαγητού, της αληθινής συνομιλίας -όχι μέσα από το πληκτρολόγιο-, όλων αυτών που έχουμε ξεχάσει μέσα στη δίνη των καθημερινών απαιτήσεων και υποχρεώσεων. Και μετά, φεύγεις από αυτή την υποτιθέμενη ζούγκλα, για να ξαναεπιστρέψεις στον πολιτισμό και να διαπιστώσεις ότι ισχύει ακριβώς το ανάποδο.
Τι σκέφτεστε σήμερα όταν ακούτε τη φωνή σας στην «Τετραλογία» του Δήμου Μούτση;
Θυμάμαι τη χαρά μου αλλά και το φόβο μου απέναντι στο «καινούργιο». Ευάλωτη, αληθινή, με θάρρος και ξάστερο συναίσθημα, με τις κεραίες μου ανοιχτές, ήξερα εξ ενστίκτου ότι αυτό που διάλεξα θα ήταν η περιπέτεια και η εξερεύνηση της ζωής μου. Αλλά ποτέ δεν φανταζόμουν πόσο συγκλονιστικές στιγμές θα μου χάριζε το τραγούδι ούτε πόσο δύσκολο αγώνισμα είναι ο… μουσικός μαραθώνιος.
Πρώτα «σβήνει» η φωνή και μετά το πάθος για το τραγούδι;
Δεν φοβάμαι τη στιγμή που δεν θα μπορώ πια να ανταποκριθώ. Ούτως ή άλλως, η ζωή είναι ένα κύμα που καταλήγει στην ακτή. Το θέμα είναι να το χαρείς και το πιο σημαντικό είναι οι άνθρωποι που θα σε περιμένουν στη στεριά. Ο,τι και να γίνει, έχω ζήσει μέσα από την επαφή μου με τον κόσμο δύο ζωές. Κάποια στιγμή ξέρω ότι πρέπει να μεταδώσω όλη τη γνώση από αυτό το μεγάλο ταξίδι, να πάρει κάποιος άλλος τη σκυτάλη, ίσως μια άλλη μικρή Αλκηστις…
Τι γεύση σάς άφησε η μικρή θητεία σας στο υπουργείο Τουρισμού;
Η πολιτική είναι μια ειδική διαδρομή με εμπόδια, αναβάσεις και ριψοκίνδυνα περάσματα. Δεν μπορείς να τη μάθεις μέσα σε λίγα μέτρα, μπορείς όμως να προσφέρεις πάρα πολλά. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι το να υπηρετήσω τη χώρα μας στην υπηρεσιακή κυβέρνηση ως υπουργός Τουρισμού ήταν ύψιστη τιμή. Κι έτσι όπως την ξαναφέρνω στο νου μου, η ορκωμοσία μου ήταν από τις ωραιότερες στιγμές της ζωής μου. Την ώρα που ύψωσα το χέρι μου και ένωσα τα δάχτυλά μου, από το μυαλό μου περνούσαν με απίστευτη ταχύτητα εικόνες και καταστάσεις. Οι γονείς μου, οι φίλοι μου, όλοι όσους αγαπώ, ήταν σαν να έβλεπαν μέσα από την ψυχή μου. Εκανα μεγάλη προσπάθεια να μην αφήσω τα δάκρυά μου να κυλήσουν. Αργότερα, το μόνο που έχασα σ’ αυτές τις 22 μέρες ήταν ο ύπνος. Χρειάστηκαν τόνοι αδρεναλίνης για να λειτουργήσουν όλα ομαλά.
Μπορεί κάποια στιγμή να σας δούμε και στο Κοινοβούλιο;
Οχι. Στο αίμα μου κυλάει μόνο η μουσική.
Πιστεύετε ότι ο λαός έχει το δικό του μερίδιο ευθύνης στην οικονομική κρίση που ταλανίζει τη χώρα;
Ολοι έχουμε ένα μερίδιο ευθύνης. Τώρα όμως δεν είναι η στιγμή να δούμε το ποσοστό που αντιστοιχεί στον καθένα, αλλά να κοιτάξουμε το σήμερα και το αύριο. Νομίζω, πάντως, ότι έχουμε αρχίσει σταδιακά να βρίσκουμε και πάλι το μέτρο που είχαμε χάσει σε πολλά πράγματα. Και ξέρετε κάτι; Αυτήν τη στιγμή δεν μου αρέσει να μου τάζουν τον Παράδεισο. Θέλω να ξέρω την αλήθεια για να ανασυνταχτώ και να πολεμήσω. Και δεν θέλω άλλη μιζέρια. Δεν μου αρέσει καθόλου που μας έχουν κλέψει τη ζωή. Θέλω η Ελλάδα να ξαναβρεί τη γαλήνη, τη δημιουργικότητά της, τη θέση που της αξίζει στον πλανήτη. Με ενόχλησε αφάνταστα η φράση των Γάλλων απεργών «Εμείς δεν είμαστε Ελληνες». Εγώ έχω πάντα στο μυαλό μου το «Αυτοί πολεμάνε σαν Ελληνες»…
Σε ποιους ανθρώπους νιώθετε ότι χρωστάτε ένα «ευχαριστώ»;
Το ρήμα «χρωστάω» ποτέ δεν μου άρεσε, ειδικά όταν πρόκειται για συναισθήματα. Αλλά η λέξη «ευχαριστώ» είναι μοναδική, υπέροχη και θα εξακολουθώ να τη λέω σε πολλούς ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα μου, ο καθένας με τον τρόπο του.
Σας λένε «ευχαριστώ» όσοι έχουν ευεργετηθεί με οποιονδήποτε τρόπο από εσάς ή είμαστε φύσει αχάριστοι οι άνθρωποι;
Οταν κάνεις μια καλή πράξη, δεν σκέφτεσαι ποτέ την ανταπόδοση, το κάνεις γιατί το ζητάει η ψυχή σου. Σε αρκετές περιπτώσεις, πάντως, η αχαριστία θα έπρεπε να είναι ποινικό αδίκημα.
Ο χρόνος που περνάει σας αγχώνει;
Δεν θα ήμουν ειλικρινής -με τον εαυτό μου πάνω απ’ όλα- αν έλεγα όχι. Ο χρόνος είναι πανδαμάτωρ, αλλά είναι όμορφο να είσαι συμφιλιωμένος μαζί του.
Το γήρας;
Κάθε ηλικία έχει τις ομορφιές της. Το θέμα είναι να μη νιώθεις γερασμένος μέσα σου.
Και ο έρωτας; Πόσο σημαντικός είναι στη ζωή σας; Τι αποζητάτε σ’ αυτόν;
Ο Ερωτας είναι ο πλησιέστερος αστεροειδής στη Γη και ο μόνος με συγκεκριμένη τροχιά. (Γελάει) Είναι πάντα ένας ανεξερεύνητος πλανήτης και ο φόβος, η αγωνία, η λαχτάρα, οι αϋπνίες αλλά και το πάθος είναι τα πρώτα συμπτώματα. Μετά μπαίνει στο παιχνίδι η αδρεναλίνη -το πιο καθαρό καύσιμο- και ξεκινάει η «περιπέτεια». Ο έρωτας είναι άγριος και σκληρός, παίρνει ζωντανούς και τους πεθαίνει, παίρνει πεθαμένους και τους ανασταίνει! Ηταν, είναι και θα είναι πρωταγωνιστής και κινητήριος δύναμη στη ζωή μου.
Η Αλκηστις σε πέντε επίθετα…
Παθιασμένη, τρυφερή, αισιόδοξη, θαρραλέα, δημιουργική.
Το Λεξικό Μουσικής του 22ου αιώνα τι θέλετε να γράφει κάτω από το λήμμα «Αλκηστις Πρωτοψάλτη»;
Ευαίσθητη αθλήτρια μεγάλων αποστάσεων της μουσικής. ≠