αργήσαμε»
Του Γιαννη Παπαδογιαννη / [email protected]
Αισιόδοξος για την ελληνική οικονομία αλλά και την Ευρώπη
εμφανίζεται σε συνέντευξή του στην «Κ» ο κ. Μιχάλης Σάλλας,
πρόεδρος του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς. Ο κ. Σάλλας επισημαίνει
τέσσερις άξονες για τη φυγή της χώρας προς τα εμπρός,
υπογραμμίζοντας ότι δεν πρέπει να χαθεί ούτε μέρα. Σημειώνει ότι
πρέπει να συγκεντρωθούμε στην επίλυση των προβλημάτων και
προειδοποιεί για τους κινδύνους μιας στείρας αντιπαράθεσης που θα
αποπροσανατολίσει τη χώρα. Προβλέπει ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι
δύσκολα και επώδυνα, αλλά με νικηφόρο για τη χώρα τελικό
αποτέλεσμα. Τέλος, σε ό, τι αφορά το τραπεζικό σύστημα υπογραμμίζει
ότι τα προβλήματα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά και εκτιμά ότι
πλησιάζει η ώρα για την ενεργοποίηση ενός νέου κύκλου συγχωνεύσεων
στον κλάδο.
– Σε ποιο σημείο βρίσκεται η ελληνική οικονομία σήμερα; Ξεφύγαμε
από το φάσμα της χρεοκοπίας;
– Το μεγάλο βήμα για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχει ήδη
γίνει. Εστω και με μεγάλη καθυστέρηση. Και όταν λέω καθυστέρηση,
δεν αναφέρομαι μόνο στους τελευταίους έξι μήνες, αλλά σε μια
καθυστέρηση πολλών ετών. Πολύ περισσότερο τα τελευταία δύο χρόνια
που εκδηλώθηκε η χρηματοπιστωτική κρίση. Νομίζω ότι το πρόβλημα το
έχουμε συνειδητοποιήσει όλοι, κυβέρνηση και πολίτες. Πιστεύω ότι η
εφαρμογή του προγράμματος εξυγίανσης, με την ενεργό συμπαράσταση
Ευρωπαϊκής Επιτροπής – Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – Διεθνούς
Νομισματικού Ταμείου δημιουργεί τις προϋποθέσεις δημοσιονομικής
προσαρμογής. Αυτό είναι και η αναγκαία συνθήκη πάνω στην οποία θα
πρέπει να στηριχθεί ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα. Θεωρώ ότι η χώρα, σε
καμία περίπτωση, δεν διατρέχει κίνδυνο χρεοκοπίας. Τα στοιχεία του
πρώτου τετραμήνου που εμφανίζουν το έλλειμμα μειωμένο κατά 40% σε
σχέση με πέρυσι είναι μία ισχυρή ένδειξη.
– Γιατί δεν αντιδράσαμε νωρίτερα; Επρεπε να φτάσουμε στο σημείο
της κατάρρευσης ώστε να αναλάβουμε δράση;
– Τα προβλήματα που σταδιακά οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο
είχαν επισημανθεί στο παρελθόν πολλές φορές. Τα ζητήματα της
ανταγωνιστικότητας, της αναποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα,
της σπατάλης, του δημόσιου χρέους, της μεγάλης παρουσίας του
κράτους στην οικονομία, αλλά και η ανάγκη να στραφούμε σε νέες
κατευθύνσεις επισημαίνονταν διαρκώς. Οσο όμως η οικονομία πήγαινε
καλά σε μεγέθη, χάρη στην εισροή πόρων από την Ε. Ε., στον εύκολο
δανεισμό του Δημοσίου και στη διανομή εισοδημάτων μέσω του
μηχανισμού του κράτους σε επιμέρους κοινωνικά στρώματα, οι
υποδείξεις ορθολογικής πολιτικής και σοβαρού αναπτυξιακού
σχεδιασμού ακούγονταν περίεργα ή πνίγονταν με το επιχείρημα του
πολιτικού κόστους. Θεωρούνταν, δηλαδή, αιρετικές προτάσεις. Ολοι
βολευτήκαμε, άλλος περισσότερο, άλλος λιγότερο, από την πλασματική
ευφορία και το μοντέλο της εύκολης λύσης. Δεν θέλαμε να
ξεβολευτούμε. Για πολλά χρόνια καταναλώναμε χωρίς να παράγουμε.
Απολαμβάναμε ένα επίπεδο ζωής που ξεπερνούσε τις δυνατότητές μας. Η
ανατροπή ήταν θέμα χρόνου. Ολοι έχουμε ευθύνες, αλλά βεβαίως τη
μεγαλύτερη ευθύνη την έχει το πολιτικό προσωπικό.
– Συμφωνείτε με την κριτική για την αποτυχία του πολιτικού
συστήματος που σχηματίστηκε μετά τη μεταπολίτευση;
– Δεν πρέπει να δαιμονοποιούμε τίποτα. Αλλωστε, η πολιτική
διαχείριση αντικατοπτρίζει τον εύκολο τρόπο ζωής που όλοι είχαμε
υιοθετήσει. Πιέζαμε να κάνουν οι κυβερνήσεις τη ζωή μας πιο εύκολη,
υποθηκεύοντας ουσιαστικά το μέλλον μας. Το πολιτικό μας σύστημα,
όπως διαμορφώθηκε από τη μεταπολίτευση και μετά, έκανε τον κύκλο
του. Προσέφερε στη δημοκρατία, στην οικονομία και στην κοινωνία
μας, αλλά εδώ και αρκετά χρόνια οδηγήθηκε σε αποτελμάτωση.
Χρειάζεται, πλέον, να εκσυγχρονίσουμε τις δομές του κράτους και της
οικονομίας.
«Δεν πρέπει να χάσουμε ούτε μία μέρα στο εξής…»
– Τι πρέπει να γίνει για μια φυγή της χώρας προς τα εμπρός;
– Ξεχωρίζω τέσσερις μεγάλους άξονες-πυλώνες, όπου η κυβέρνηση
πιστεύω ότι θα ενεργοποιηθεί άμεσα. Ο πρώτος άξονας είναι οι
μεταρρυθμίσεις για την εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, η
απελευθέρωση των αγορών, τα κλειστά επαγγέλματα, το ασφαλιστικό
κ.ά. θέματα που συμφωνήθηκαν και έχουν δρομολογηθεί. Το δεύτερο
μεγάλο θέμα, ο δεύτερος άξονας, είναι να δημιουργήσουμε ένα θετικό
κλίμα, μια προοπτική ανάπτυξης για τη χώρα. Το συντομότερο δυνατό
να διατυπωθεί ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα με ακριβές χρονοδιάγραμμα
για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, για την
επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την ανάπτυξη. Να
περιλαμβάνει, για παράδειγμα, τομείς οι οποίοι μπορούν να
προσελκύσουν ξένα κεφάλαια και να δημιουργήσουν νέες θέσεις
εργασίας. Κλάδους που δημιουργούν αξία σε άλλους κλάδους ή
επιχειρήσεις. Να περιλαμβάνει, επίσης, τα δημόσια έργα που πρέπει
να προχωρήσουν, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις συμβάσεις παραχώρησης
εκμετάλλευσης και, ασφαλώς, την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.
Η κατάθεση του νέου αναπτυξιακού νόμου θα πρέπει επίσης να
επιταχυνθεί και να προχωρήσει το συντομότερο δυνατό. Δεν πρέπει να
χάνεται ούτε μία μέρα. Εξαιρετικά κρίσιμο σημείο αποτελεί το ζήτημα
της διαφάνειας. Αυτός είναι ο τρίτος άξονας. Σωστό είναι όλοι όσοι
διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα να δημοσιεύουν ισολογισμούς και να
λογοδοτούν. Τι ποσά δαπανούν, γιατί τα δαπανούν, τι δαπανούσαν
παλαιότερα, ποιο είναι το αποτέλεσμα για την κοινωνία. Να
αναβαθμιστούν τα μηχανογραφικά συστήματα και να ενισχυθούν
ουσιαστικά όλες οι υπηρεσίες που καταγράφουν και ελέγχουν τη δράση
του Δημοσίου, ιδιαίτερα στους τομείς υγείας και ασφάλισης.
Προπαντός όμως, θα πρέπει να περιοριστεί το Δημόσιο. Τέλος, ο
τέταρτος άξονας έχει να κάνει με το όραμα και τις φιλοδοξίες μας
όχι μόνο για την Ελλάδα του αύριο, αλλά για την Ελλάδα των επόμενων
δεκαετιών. Χρειαζόμαστε ένα όραμα για τη χώρα είτε αυτό αφορά τη
γεωπολιτική προοπτική της είτε το μέλλον της κοινωνίας είτε τις
ανάγκες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη. Αυτό που θα
εμπνεύσει τους Ελληνες και ιδιαίτερα τους νέους.
Το θέμα των συγχωνεύσεων παραμένει επίκαιρο
– Δεδομένου ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι δύσκολα για την
οικονομία και οι συνθήκες ρευστότητας δεν θα αποκατασταθούν
γρήγορα, πόσο θα επηρεασθούν οι τράπεζες;
– Οι ελληνικές τράπεζες είναι υγιείς και έχουν περάσει στο
παρελθόν πολλές κρίσεις με επιτυχία. Από τις κρίσεις της δραχμής
και τη χρηματιστηριακή κρίση μέχρι την κρίση των ασιατικών
«τίγρεων» και την πρόσφατη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση. Από
πλευράς ρευστότητας, η οποία ας μην ξεχνάμε ότι ως θέμα προήλθε
εξαιτίας της δημοσιονομικής κρίσης, θα πρέπει να επισημάνω ότι
υπήρξε σειρά μέτρων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το
πακέτο θωράκισης, που δεν επέτρεψαν να δημιουργηθεί οποιοδήποτε
πρόβλημα στην ελληνική αγορά. Οι ελληνικές τράπεζες εφαρμόζουν
πολιτικές που διασφαλίζουν πρόσθετη ρευστότητα στο σύστημα, η
οποία, σε συνδυασμό με τα μέτρα που σας ανέφερα, επαρκεί για την
ομαλή χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας και στο μέλλον.
Ωστόσο, οι συνθήκες της οικονομίας πιστεύω θα βελτιώνονται και η
επιβεβαίωση αυτή θα φανεί από την πορεία εφαρμογής του κυβερνητικού
προγράμματος τους επόμενους μήνες.
– Τόσο ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος όσο και ο υπουργός
Οικονομικών αναφέρθηκαν στην ανάγκη συγχωνεύσεων τραπεζών. Ποια
είναι η γνώμη σας;
– Το θέμα αυτό βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα. Γνωρίζετε ότι
και στο πρόσφατο παρελθόν έγιναν προτάσεις και επίσημες συζητήσεις
για συγχωνεύσεις, όπως μεταξύ Εθνικής και Alpha Bank ή μεταξύ
Πειραιώς και Κύπρου κ.λπ. Το θέμα των συγχωνεύσεων απασχολεί τον
τραπεζικό κλάδο σταθερά και όχι μόνο στη δική μας περιοχή. Είναι
μια διαδικασία συνυφασμένη με την ανταγωνιστικότητα και την
ανάπτυξη και αφορά όλους τους κλάδους αιχμής, σε όλες τις
οικονομίες. Την τελευταία διετία όμως η μεγάλη προτεραιότητα όλων
των ελληνικών τραπεζών ήταν το πώς θα βοηθήσουμε και θα στηρίξουμε
την πελατεία μας. Οι συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες για να δοθεί
προτεραιότητα και να συζητηθούν σοβαρά τα θέματα των
συγχωνεύσεων.
– Τώρα υπάρχουν οι προϋποθέσεις για να πάμε σε έναν νέο κύκλο
αναδιάρθρωσης;
– Εγώ συμφωνώ ότι μεσοπρόθεσμα, όπως δήλωσε και ο διοικητής της
Τράπεζας της Ελλάδος, θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την
ενεργοποίηση ενός νέου κύκλου αναδιάρθρωσης στο ελληνικό τραπεζικό
σύστημα. Η δημιουργία μεγαλύτερων σχημάτων έχει ισχυρή οικονομική
λογική και προοπτική. Νομίζω, λοιπόν, ότι θα δούμε είτε εγχώριες
είτε διεθνείς συνεργασίες στον τραπεζικό χώρο στο μέλλον. Για την
ώρα όμως, προτεραιότητα έχουν η αντιμετώπιση της ελληνικής
δημοσιονομικής κρίσης και η ανάταξη της οικονομίας. Κακά τα ψέματα,
στη σημερινή συγκυρία, μικρό ή μεγάλο σχήμα δεν έχει και πολλή
σημασία, εάν δεν φανεί ότι αλλάζει ουσιαστικά η κατάσταση της
ελληνικής οικονομίας.
Ζητείται συναίνεση
– Μπορούν να γίνουν όλα αυτά χωρίς μια ελάχιστη συνεννόηση;
Χωρίς τη συναίνεση του πολιτικού συστήματος;
– Στην Ελλάδα έχουμε την τάση να διαφωνούμε για όλα. Καλό είναι
να υπάρχουν διαφορετικές απόψεις και τα κόμματα να διαφωνούν σε
επιμέρους θέματα και πολιτικές. Ωστόσο, στα μεγάλα ζητήματα πρέπει
να συμφωνήσουν, πρέπει να υπάρξει ένα ελάχιστο επίπεδο συνεννόησης.
Μια εθνική συμφωνία, τόσο σε επίπεδο πολιτικών κομμάτων όσο και σε
επίπεδο κοινωνικών εταίρων και μέσων ενημέρωσης. Ολοι οι πολίτες να
καταλάβουμε, μια για πάντα, ότι είμαστε στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή
Ενωση στηρίζεται σε πέντε βασικές αρχές: τη δημοκρατία, την ανοχή,
την αγορά, την πρόοδο, τον πολιτισμό. Στην Ελλάδα έχουν
παρερμηνευθεί ή αμφισβητούνται όλα. Το Σύνταγμα, η αγορά, η
ελευθερία των συναλλαγών, οι ατομικές ελευθερίες κ. ο. κ. Δεν
χρειάζεται να αναφερθούμε σε παραδείγματα, τα γνωρίζουμε. Πρέπει να
κάνουμε μεγάλη προσπάθεια, με αμοιβαίες υποχωρήσεις, να
συνεννοηθούμε για ένα καλύτερο αύριο της χώρας.
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ