Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι η μείωση του χρέους, αλλά το βάρος της εξυπηρέτησής του τα επόμενα χρόνια, τονίζει στην "Κ" ο εκτελεστικός διευθυντής του Διεθνούς Χρηματοπιστωτικού Ινστιτούτου (IIF), Χανγκ Τραν. Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανάγκη ταχείας ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης που θα επιτρέψει την έναρξη μιας συζητησης για το χρέος, αν και επισημαίνει ότι ουσιαστικά "τίποτα δεν θα συμβεί πριν τις γερμανικές εκλογές".
Για τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, εκτιμά ότι το 2017 θα κινηθεί γύρω στο 1%.
Στη συζήτηση που έγινε στα κεντρικά γραφεία του IIF – το οποίο εκπροσωπεί τις περισσότερες τράπεζες του κόσμου – ο κ. Τραν τονίζει ότι ο πρωθυπουργός κινείται πλέον με περισσότερο ρεαλισμό, αν και σημειώνει ότι πρέπει να είναι πιο αποφασιστικός, ενώ για τον Κυριάκο Μητσοτάκη επισημαίνει ότι η πολιτική μείωσης φόρων και περικοπής δαπανών που υποστηρίζει θα επιτρέψει να δημιουργηθούν συνθήκες ανάπτυξης. Τέλος, υπογραμμίζει την ανάγκη στο "τόσο πολιτικοποιημένο περιβάλλον της Ελλάδας", να στηριχθεί η ανεξαρτησία και η ακεραιότητα της Τράπεζας της Ελλάδος.
– Τι ρυθμό ανάπτυξης θα έχει η Ελλάδα το 2017;
– Η οικονομία φαίνεται να ολοκληρώνει την πτώση (bottoming out) και προσπαθεί να ανακάμψει σταδιακά. Η αίσθηση που επικρατεί είναι ότι θα υπάρξει ανάπτυξη 1% το επόμενο έτος. Η ελληνική κυβέρνηση, οι πιστωτές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να μην επαναλάβουν τα λάθη των τελευταίων ετών, όσον αφορά την καθυστέρηση της αξιολόγησης για πάρα πολύ καιρό. Ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση. Είμαστε τώρα στον Οκτώβριο και η Ελλάδα εξακολουθεί να περιμένει 2,8 δισ. ευρώ από την τελευταία δόση.
– Και η δεύτερη;
– Η δεύτερη αξιολόγηση θα πρέπει να ολοκληρωθεί πιο σύντομα και εντός χρονοδιαγράμματος σε σχέση με την πρώτη. Μόνο και μόνο διότι η έλλειψη της εκταμίευσης προκάλεσε προβλήματα ρευστότητας και το θύμα ήταν η ελληνική οικονομία. Η κυβέρνηση αυξάνει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές έναντι των προμηθευτών, εταιρειών, νοσοκομείων, δασκάλων, κ.λπ. Μειώνει έτσι τη ρευστότητα στο σύστημα και δεν υπάρχουν χρήματα για κατανάλωση και στήριξη της οικονομίας. Είναι ένας πολύ σημαντικός κίνδυνος, που μπορεί όμως να αποφευχθεί, αρκεί τόσο η κυβέρνηση όσο και οι πιστωτές να δουλέψουν πολύ σκληρά ώστε να καλυφθούν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές και να υλοποιηθούν τα προαπαιτούμενα του μνημονίου.
– Ο κ. Τσίπρας πιέζει για ελάφρυνση του χρέους, αλλά οι Γερμανοί διαμηνύουν πως δεν θα γίνει τίποτα πριν από τις εκλογές τους.
– Είναι σαφές ότι καμία σοβαρή συζήτηση για το θέμα του χρέους δεν θα γίνει πριν από την επιτυχή ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης. Στη συνέχεια, θα ανοίξει μια συζήτηση για το πώς θα βοηθηθεί η Ελλάδα, υπό την προϋπόθεση ότι η χώρα σημειώνει πρόοδο και είναι σε θέση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του χρέους. Προκειμένου να πάμε στις συζητήσεις για το χρέος, η Ελλάδα πρέπει να ολοκληρώσει την πρώτη, αλλά και τη δεύτερη αξιολόγηση το συντομότερο δυνατό και χωρίς αποκλίσεις.
– Χωρίς αποκλίσεις;
– Αυτό το «χωρίς αποκλίσεις» είναι εύκολο να το λες, αλλά δύσκολο να το κάνεις. Γίνονται διαδηλώσεις στην Αθήνα. Οι συνταξιούχοι διαμαρτύρονται για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, άλλοι διαμαρτύρονται για τις ιδιωτικοποιήσεις. Αυτά έπρεπε να έχουν ήδη γίνει, σύμφωνα με το μνημόνιο. Δεν υπάρχει διέξοδος. Θα πρέπει να προχωρήσει η κυβέρνηση και να τα κάνει. Οσο καθυστερούν, τόσο περισσότερες αποκλίσεις θα σημειώνονται.
– Και ο βραχνάς του χρέους;
– Η πιθανότητα συζήτησης κάποιας ανακούφισης ταμειακών ροών –μείωση των επιτοκίων, παράταση της ωρίμανσης, κ.λπ.– πιθανότατα θα είναι πιο εύκολο να γίνει. Ετσι, στο εγγύς μέλλον το βάρος πληρωμής του χρέους στην Ελλάδα θα μπορούσε να μειωθεί περαιτέρω. Αυτό είναι πιο σημαντικό. Για να ανακάμψει η οικονομία, για αρκετά από τα επόμενα χρόνια πρέπει να μειωθεί το βάρος εξυπηρέτησης του χρέους. Αυτό αφήνει σε εκκρεμότητα τη μείωση του ονομαστικού χρέους, η οποία είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση για πολλούς λόγους. Οι Ευρωπαίοι εταίροι είτε δεν θέλουν είτε δεν μπορούν για εσωτερικούς πολιτικούς λόγους να ακολουθήσουν αυτή την οδό. Το ΔΝΤ, από την άλλη πλευρά, εξακολουθεί να επιμένει στην ονομαστική μείωση του χρέους.
– Θα είναι πιο εύκολο μετά τις γερμανικές εκλογές;
– Τίποτα δεν θα συμβεί πριν από τις εκλογές. Το γνωρίζουμε αυτό. Αλλά ακόμα και μετά τις εκλογές, η ονομαστική μείωση του χρέους θα εξακολουθεί να είναι μια πολύ δύσκολη πρόταση για πολλές χώρες στην Ε.Ε. και ειδικότερα τη Γερμανία. Εκεί είμαστε σε ένα αδιέξοδο, αλλά η προσωπική μου άποψη είναι ότι για πρακτικούς λόγους, για τα επόμενα 4 με 5 χρόνια αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για την Ελλάδα είναι να εξασφαλίσει τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση από την εξυπηρέτηση του χρέους.
Προσέλκυση επενδύσεων
– Γίνονται μεταρρυθμίσεις;
– Η Ελλάδα έχει μπροστά της πολλές προκλήσεις. Αν δεν έχετε ανάπτυξη, όλα είναι δύσκολα. Αλλά αν αρχίσετε να έχετε ανάπτυξη, 1%, το επόμενο έτος 2%, τότε αυτό από μόνο του θα μειώσει την αναλογία χρέους – ΑΕΠ. Οταν η οικονομία θα αναπτύσσεται, οι άνθρωποι θα έχουν μεγαλύτερο εισόδημα και η ανεργία θα τείνει προς τα κάτω, οι άλλες χώρες θα δουν ότι η προσπάθεια αποδίδει. Και αυτό θα δημιουργήσει ένα καλύτερο περιβάλλον για την εξέταση της ονομαστικής μείωσης. Αυτή τη στιγμή η έμφαση πρέπει να είναι στην προσέλκυση επενδύσεων για στήριξη της οικονομίας. Να μην ξοδεύουν χρόνο ανάγοντας την ονομαστική μείωση του χρέους σε μείζον θέμα.
– Η εικόνα του πρωθυπουργού στους διεθνείς οικονομικούς κύκλους ύστερα από δύο χρόνια στην εξουσία;
– Η κυβέρνηση κάνει αυτό που πρέπει να κάνει για να προχωρήσει και να λάβει το πακέτο που συμφωνήθηκε, αλλά μάλλον δεν είναι αρκετό, ή όχι αποφασιστικά αρκετό. Στη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων έχουν κάνει πολλά, αλλά υπάρχουν ακόμα πράγματα που πρέπει να γίνουν. Ολα έπρεπε να είχαν γίνει πολύ νωρίτερα. Πιθανώς με περισσότερη αποφασιστικότητα. Από την άλλη, δεν βοηθά το γεγονός ότι στην κυβέρνηση υπάρχουν εσωτερικές διαμάχες. Κάποια στελέχη υποστηρίζουν την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος, άλλα μάχονται εναντίον της. Παρά ταύτα, είμαστε καλύτερα τώρα σε σχέση με πέρυσι, οπότε υπάρχει πρόοδος που αντικατοπτρίζει μια πιο ρεαλιστική στάση του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης, αλλά μάλλον θα ήταν καλύτερα αν ο πρωθυπουργός ήταν πιο αποφασιστικός. Ας ελπίσουμε ότι θα είναι στη δεύτερη αξιολόγηση.
– Η θέση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης κατά των υψηλών φόρων;
– Ανέδειξε ένα βασικό ζήτημα. Η διεθνής κοινότητα έχει συστήσει στην ελληνική κυβέρνηση εδώ και πολλά χρόνια ότι για τη δημοσιονομική εξυγίανση είναι πιο παραγωγικό να μειώνει τις δαπάνες και όχι να αυξάνει τους φόρους που πιέζουν τον ιδιωτικό τομέα που είναι παραγωγικός. Με αυτά που έχει πει είναι συνεπής με τις εισηγήσεις της διεθνούς κοινότητας. Αλλά, πρωτίστως, η θέση του έχει λογική.
– Ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδος;
– Με δεδομένο το τόσο πολιτικοποιημένο σκηνικό στην Ελλάδα και τη διαίρεση που παρατηρείται ιδιαίτερα για το μνημόνιο, καθίσταται ακόμη πιο σημαντικό για τα θεσμικά όργανα, όπως η κεντρική τράπεζα να διατηρήσουν την ακεραιότητά τους και τον σεβασμό των πολιτών και της αγοράς. Σε μια πολύ πολιτικοποιημένη κατάσταση χρειάζεται ένας θεσμός που να λειτουργεί ως πυλώνας σταθερότητας για την οικονομία. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα χρειάζεται να περάσει από μια δύσκολη φάση με τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων που παρεμποδίζουν την ανάκαμψη της οικονομίας. Ο ρόλος της ΤτΕ είναι σημαντικός. Ολοι στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, και οι φορείς της αγοράς, πρέπει να συμβάλουν στη στήριξη της ΤτΕ και στη διασφάλιση της ακεραιότητάς της.