Πρεμ Γουάτσα: «Ενταξη στο QE και άρση των capital controls, κλειδιά για την ανάπτυξη»

Πρεμ Γουάτσα: «Ενταξη στο QE και άρση των capital controls, κλειδιά για την ανάπτυξη»

7' 10" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τη βεβαιότητα ότι η ελληνική οικονομία «γυρίζει» και την εξαιρετικά αισιόδοξη εκτίμηση ότι στο μέλλον μπορεί να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης μέχρι και 5% ώς 7%, εκφράζει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο επικεφαλής της Fairfax Financial Holdings, Πρεμ Γουάτσα, ο οποίος βρέθηκε στην Ελλάδα και είχε επαφές με την κυβέρνηση και την αντιπολίτευση, συμμετείχε σε σειρά εκδηλώσεων και συναντήθηκε με τα κορυφαία στελέχη των επιχειρήσεων στις οποίες έχει επενδύσει στη χώρα μας. Ο γεννημένος στην Ινδία 67χρονος Καναδός μεγαλοεπενδυτής, επισήμανε ότι «τα χειρότερα είναι πίσω μας», τόνισε ότι δεν τίθεται πλέον θέμα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ –αν και το 2015 «φθάσατε πολύ κοντά»– και υπογράμμισε ότι το κλειδί για τη θετική εξέλιξη της οικονομίας δεν βρίσκεται στην ελάφρυνση του χρέους, αλλά στη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και στην άρση των capital controls.

– Πώς αποτιμάτε την πορεία της ελληνικής οικονομίας;

– Πιστεύω ότι τα χειρότερα έχουν περάσει. Η κυβέρνηση έχει λάβει δύσκολες αποφάσεις, τις οποίες ίσως δεν ήθελε να πάρει, αλλά ήταν αναγκαίες. Τα χειρότερα είναι πίσω μας. Η ελληνική οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 27%. Αυτό είναι χειρότερο από τη Μεγάλη Υφεση του ’29. Οι πωλήσεις ακινήτων, όπως και οι επενδύσεις, κατέρρευσαν. Αλλά τα πράγματα αλλάζουν. Η οικονομία έφθασε στον πάτο και τώρα «γυρίζει».

– Πόσο σημαντική είναι για τους ξένους επενδυτές μια ξεκάθαρη συμφωνία για το χρέος;

– Δεν νομίζω ότι αυτό είναι τόσο σημαντικό. Δύο πράγματα είναι πιο σημαντικά. Να περιληφθούν τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ και αυτό μπορεί να γίνει αφού η Ελλάδα έχει κάνει όλα όσα έπρεπε να κάνει. Εχει μείνει μόνο αυτό το θέμα του χρέους και η άρση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων. Η συμβουλή μου προς την κυβέρνηση είναι, διασφαλίστε το QE, προχωρήστε στην άρση των περιορισμών, και το χρέος δεν είναι τόσο σημαντικό. Εάν γίνουν αυτά, θα δείτε επενδύσεις να έρχονται και χρήματα να επιστρέφουν στην Ελλάδα.

– Δεν υπάρχει ρίσκο για τις επενδύσεις στην Ελλάδα;

– Εάν φύγει η αβεβαιότητα του Grexit, όχι. Και όλοι αντιλαμβάνονται πλέον ότι δεν πρόκειται να υπάρξει Grexit. Ο πρωθυπουργός, ο υπ. Οικονομικών, οι πάντες, έχουν διαμηνύσει ξεκάθαρα ότι αυτό δεν αποτελεί επιλογή. Σε αυτό το περιβάλλον, με την άρση των capital controls θα επιστρέψουν πολλά χρήματα. Θα με ρωτήσετε, υπάρχει προηγούμενο για κάτι τέτοιο; Ναι, η Κύπρος. Είχαν περιορισμούς για μόλις δύο χρόνια, και όταν τους σταμάτησαν, τα χρήματα άρχισαν να ρέουν. Και η Κύπρος δεν είναι καν στο QE.

– Η ΕΚΤ λέει ότι για να εντάξει τα ελληνικά ομόλογα στο QE το χρέος πρέπει να είναι βιώσιμο.

– Είναι όπως το αυγό με την κότα. Η κυβέρνησή σας και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος πρέπει να πείσουν την ΕΚΤ να αποσυνδέσουν τα δύο. Το ΔΝΤ θέλει μια συμφωνία για το χρέος και οι Γερμανοί φυσικά θέλουν να πάνε όλα μετά τις εκλογές. Για μένα το σημαντικό είναι η ποσοτική χαλάρωση και η άρση των capital controls. Από τη στιγμή που θα μπορείτε να βγείτε στις αγορές όλα θα βελτιωθούν. Η οικονομία κάνει κύκλους. Θα αναπτυχθεί, θα αυξηθούν τα φορολογικά έσοδα. Αλλά για να έχει η Ελλάδα πρόσβαση στις αγορές και να απελευθερωθεί από την ΕΚΤ και τους υπόλοιπους δανειστές, χρειάζεται να απελευθερώσει το τραπεζικό της σύστημα. Και τότε το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος φιλικού προς την επιχειρηματικότητα.

– Μπορεί να γίνει αυτό με τόσο υψηλούς συντελεστές;

– Οι υψηλοί φόροι δεν βοηθούν, αλλά είναι ένα ζήτημα που θα υποχωρήσει. Η οικονομία έχει πιάσει πάτο και άρα οι προοπτικές ανόδου είναι τεράστιες. Οπως και του χρηματιστηρίου. Ηδη η ανεργία μειώνεται από 27% είναι στο 23,5%. Ολα αυτά μας δείχνουν ότι είμαστε στη φάση που η οικονομία θα γυρίσει. Αλλά τώρα χρειάζονται, όπως είπα, φιλικές προς την επιχειρηματικότητα πολιτικές που θα φέρουν επενδυτές. Η ανάπτυξη θα έρθει από τους επιχειρηματίες, όχι από το κράτος. Το κράτος δεν μπορεί να δημιουργήσει παραγωγικές θέσεις εργασίας. Δεν μπορεί να φέρει ανάπτυξη.

– Οπως;

– Περισσότερες ιδιωτικοποιήσεις και δημόσιες δηλώσεις της ελληνικής κυβέρνησης ότι θέλει, ενθαρρύνει, και θα στηρίξει επενδύσεις. Στον κόσμο υπάρχουν πολλά κεφάλαια που αναζητούν ευκαιρίες. Να προβάλλετε την ευρωπαϊκή διάσταση. Γιατί να επενδύσουν σε μια άλλη χώρα και όχι σε ένα μέλος της Ε.Ε.; Επίσης, ο τουρισμός έχει εκτιναχθεί.

– Και οι υψηλοί φόροι;

– Οι φόροι είναι, όντως, πολύ υψηλοί. Εδώ το πρώτο μέλημα είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης, διότι πολλοί δεν πληρώνουν καθόλου φόρους. Η κυβέρνηση εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Στη συνέχεια ναι, πρέπει να μειώσετε τους φορολογικούς συντελεστές. Αλλά αυτό θα το κάνετε μετά τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αφού έχει αρχίσει η οικονομία να «τρέχει». Μόνο τότε θα έχετε την ευελιξία να μειώσετε τους φόρους. Τώρα δεν την έχετε. Επίσης, είναι σημαντικό ότι υπάρχει πλέον μια ανεξάρτητη αρχή για το θέμα των φόρων. Παλιά οι αρμόδιοι ήταν κοντά στην κυβέρνηση και στους επιχειρηματίες. Τώρα υπάρχει ένας εντελώς ανεξάρτητος θεσμός, όπως στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Αυτά είναι μηνύματα για τους επενδυτές. Και μπορεί να μην έχουν πέσει οι αποδόσεις των ομολόγων όσο χαμηλά θα θέλατε, αλλά πέφτουν, και αυτό δείχνει κάτι.

– Πώς αποτιμάτε την πολιτική της κυβέρνησης;

– Ο πρωθυπουργός και ο υπ. Οικονομικών αισθάνονται ότι ενώ υλοποιούν όλα αυτά τα δύσκολα πράγματα δεν έχουν αναγνωριστεί οι προσπάθειές τους. Πολλοί λένε ότι είναι αριστεροί και δεν έχουν κάνει αρκετά, αλλά εάν δείτε αυτά που έχουν κάνει, είναι πολύ σημαντικά. Υπέμειναν το κόστος. Εγώ τους είπα ότι έχουν κάνει πολλά και πως, κατά την άποψή μου, το θέμα του χρέους δεν είναι τόσο σημαντικό. Το χρέος μειώνεται, αλλά η οικονομία συρρικνώνεται περισσότερο. Αλλά όταν η οικονομία αρχίσει να αναπτύσσεται, θα δείτε ξαφνικά τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να κινείται προς την άλλη κατεύθυνση. Αρκεί να δει κανείς την Ιρλανδία. Επενδύσαμε εκεί το 2011 όταν το κόστος δανεισμού της ήταν 14% και η οικονομία είχε συρρικνωθεί 15%. Η χώρα δεν μπορούσε να δανειστεί ούτε 100 ευρώ. Το 2011 το ΔΝΤ και η ΕΚΤ προέβλεπαν αύξηση του ΑΕΠ κατά 1,5%-2%. Και τι συνέβη; Το 2014 είχαν ανάπτυξη 5%, το 2015 σχεδόν 8%, πέρυσι σχεδόν 5%.

– Η Ιρλανδία είναι ιδιαίτερη περίπτωση. Μια χώρα με πολύ χαμηλούς φόρους.

– Εχετε δίκιο, αλλά θέλω να σας δείξω πόσο έξω μπορούν να πέσουν οι προβλέψεις αυτών των έξυπνων ανθρώπων του ΔΝΤ, της ΕΚΤ, ή ακόμη και της ίδιας της ιρλανδικής κυβέρνησης. Οπότε για εσάς που έχετε υποστεί μείωση 27%, οι προβλέψεις για 1%-1,5% τα επόμενα 30 χρόνια φαίνονται, να μην πω ανόητες, να πω αμφιλεγόμενες.

– Εσείς περιμένετε πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη;

– Ναι. Εγώ σας λέω ότι θα δείτε 5%, 6% και 7%. Δεν έχω καμία αμφιβολία. Αρκεί να κάνετε αυτά που είπα. Από τη στιγμή που αποκτήσετε πρόσβαση στις αγορές, και αυτό μπορεί να πάρει λίγο χρόνο, οι πάντες θα είναι ικανοποιημένοι. Δεν θα χρειάζεται να σας δανείζουν τα ευρωπαϊκά κράτη και η ΕΚΤ. Θα σας δανείζουν ιδιώτες, Αμερικανοί, Καναδοί και άλλοι.

– Προς το παρόν δεν το κάνουν.

– Πάλι έχετε δίκιο, αλλά γιατί δεν το κάνουν; Γιατί υπάρχουν οι φήμες περί χρεοκοπίας ή ότι μπορεί να φύγετε από το ευρώ. Ομως, η κυβέρνηση έχει καταστήσει σαφές ότι τέτοιο ενδεχόμενο δεν υπάρχει πλέον. Η χώρα έχει κάνει τις επιλογές της. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Για να είμαι ειλικρινής, θα μπορούσε να είχε συμβεί το 2015 με το δημοψήφισμα. Φθάσατε τότε πολύ κοντά. Αλλά αυτό τελείωσε.

Εχετε εξαιρετικά στελέχη στην Ελλάδα, με γνώση και εμπειρία

–Είστε ικανοποιημένος από τις επενδύσεις σας στην Ελλάδα;

– Είμαστε ενθουσιασμένοι με τη Eurolife και τον Αλέξη [Σαρρηγεωργίου]. Είναι εξαιρετικός. Οπως στο real estate αυτό που έχει σημασία είναι η τοποθεσία, στις επιχειρήσεις είναι το μάνατζμεντ. Η ομάδα λοιπόν είναι τρομερή και οι επιδόσεις τους άριστες. Και βλέπω τεράστιες προοπτικές. Εχετε εξαιρετικά στελέχη στην Ελλάδα. Στη Eurobank ο Φωκίων [Καραβίας]. Ολοι με σπουδές στην Αμερική. Οπως και ο Νίκος Καραμούζης, με μεγάλη εμπειρία. Αν τους βάλεις σε μια αμερικανική ή καναδική εταιρεία θα πετύχουν άριστα αποτελέσματα. Ο Γιώργος Χρυσικός στην Grivalia όπου έχουμε το 40%, είναι ένας από τους εξυπνότερους ανθρώπους που έχω γνωρίσει στον χώρο του real estate. Πώς καταφέρνει κάποιος να κρατήσει μια επιχείρηση ζωντανή έπειτα από 8 χρόνια ύφεσης; Στην κρίση της Ασίας επιχειρήσεις με ιστορία 100 ετών, τράπεζες, όλες εξαφανίστηκαν. Οπότε, στην Ελλάδα τα στελέχη που κατάφεραν να επιβιώσουν, έχουν περάσει τις εξετάσεις, και ήταν πολύ δύσκολες. Το ίδιο και στο Praktiker όπου έχουμε το 100% –στη Eurobank έχουμε το 18% και στη Eurolife 80%– όπως και στον όμιλο Μυτιληναίου που έχουμε το 5%. Είμαι πολύ αισιόδοξος. Μακροπρόθεσμα. Πάντα οι επενδύσεις μου έχουν μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Δεν ξέρω τι θα συμβεί τους επόμενους τρεις μήνες, αλλά μακροπρόθεσμα η χώρα θα πάει εξαιρετικά. Φεύγω από την Ελλάδα περισσότερο αισιόδοξος από ό,τι ήμουν όταν ήρθα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή