Κύριε διευθυντά
Η επιστολή αυτή αφορά το κριτικό σημείωμα της κ. Μαρίας Τοπάλη στο βιβλίο του Αλέξη Πολίτη «Η Ρομαντική Λογοτεχνία στο εθνικό κράτος», στο κυριακάτικο φύλλο της «Καθημερινής» (Τέχνες και Γράμματα) της 6ης Μαΐου.
Καλά, το βιβλίο είναι άρτιο, σοβαρή επιστημονική εργασία.
Δεν ξέρω τι έχει τελειώσει, τι πτυχίο έχει η συνεργάτιδά σας, αλλά δίνει την εντύπωση ότι βάζει απ’ τη μια μεριά τους καλούς ποιητές (τους οποίους παραμέριζαν οι Ελλαδίτες) και από την άλλη συλλήβδην βραχύβιους, χαμηλής ποιότητος λογοτέχνες, που υπηρέτησαν την κακή λογοτεχνία, μια τέχνη νεκρή και άγονη. Ασήμαντοι δημιουργοί που δημιούργησαν, λέει, έναν βαθιά συμπλεγματικό (οι εκφράσεις δικές της).
Φυσικά Σολωμός ή Καβάφης δεν βγαίνουν κάθε μέρα σε καμία λογοτεχνία κανενός λαού. Και φυσικά υπάρχουν σε όλες τις τέχνες μείζονες κι ελάσσονες δημιουργοί.
Δεν μπορούμε όμως να τους βάζουμε όλους σ’ ένα τσουβάλι, να τα κάνουμε όλα ίσωμα, Βαλαωρίτηδες, Παράσχους, Σούτσους και Καρασούτσες. Βέβαια η κ. Τοπάλη, εν αγνοία της ίσως, με το λογοπαίγνιο «Ραγκαβήδες» κυριολεκτεί. Διότι, εκτός του Αλεξάνδρου, λογοτέχνης και μεταφραστής υπήρξε ο πατέρας του Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής (1779-1855), ο γυιός του Κλέων Ρίζος Ραγκαβής (1842-1917). Επίσης ο Εραλδιστής Ευγένιος Ραγκαβής (1850-1941).
Κι ένας άλλος ακόμα απόγονός τους (γυιός του στρατηγού Ραγκαβή), ο Αριστείδης, συνελήφθη από τους Γερμανούς στην Κρήτη το 1942, όπου εργαζόταν ως μηχανικός σε κάποιο έργο. Καταδικάστηκε σε θάνατο ως σαμποτέρ κι εκτελέστηκε, ενώ δεν καταδέχτηκε να τους πει ότι η μάνα του ήταν Γερμανίδα, οπότε θα γλίτωνε την εκτέλεση. Και ήταν 23 ετών.
Ο πολιτισμός έχει πολλά πρόσωπα.
Ας διαβάσει η κ. Τοπάλη τα «Απομνημονεύματα» του Αλεξάνδρου Ρίζου Ραγκαβή, τόμοι 1 και 2 από τις εκδόσεις Κασδόνη (Εστία, δηλαδή), τόμοι 3 και 4 αργότερα, μετά τον θάνατο του συγγραφέα, από τις εκδόσεις Πυρσού.
Ντινος Μελαχρις, Αγρίνιο
Απάντηση
Οι πληροφορίες τις οποίες θέτει υπόψη μας ο αξιότιμος αναγνώστης είναι ενδιαφέρουσες και οι απόψεις του ασφαλώς σεβαστές. Το ίδιο, βέβαια, και οι δικές μου.
Μαρια Τοπαλη