Κύριε διευθυντά
Η χώρα μας μοιάζει με ξεθωριασμένο πανί που το παρασέρνει ο άνεμος. Η οικονομική κρίση έχει πλέον καταστεί κανονικότητα και οι Ελληνες αισθάνονται βαθιά απογοητευμένοι. Ομως, το να παραδινόμαστε δεν αποτελεί λύση. Οπως τόσες φορές στο παρελθόν, στο σταυροδρόμι της Ιστορίας, οφείλουμε να κάνουμε το μεγάλο βήμα μπροστά. Ποιος το 1821 υποπτευόταν με τι ψυχή, με τι ανδρεία, θα καταφέρουν οι Ελληνες να ζήσουν ελεύθεροι; Ποιος το 1897 μπορούσε να προβλέψει ότι, δεκαπέντε χρόνια αργότερα, όχι μόνο θα είχαμε ξεπεράσει τις οικονομικές δυσκολίες, αλλά θα είχαμε θέσει τα θεμέλια της σύγχρονης ύπαρξής μας και θα είχαμε μετεξελιχθεί σε ισχυρή φωνή του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι; Ποιος το 1940 προέγνωσε ότι η Ελλάδα δεν έμελλε να λυγίσει στον φασισμό παρά μόνο μετά εννέα μήνες σκληρής μάχης για κάθε σπιθαμή των προγονικών μας χωμάτων – υπερασπιζόμενη τα πάτρια περισσότερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα;
Σήμερα, δεν έχουμε μπροστά μας έναν πόλεμο με όπλα. Αλλά τον πόλεμο με τον εαυτό μας. Αληθινός μας εχθρός είναι η έλλειψη εθνικής αυτοπεποίθησης. Σε μια εποχή που τόσοι διαλεχτοί συμπολίτες μας φεύγουν στο εξωτερικό, διψώντας για δημιουργία, όπου εκατομμύρια δεινοπαθούν ζώντας σε άθλιες συνθήκες και αισθάνονται πικρία και οργή, η λύση δεν είναι η εθνική αυτοκτονία: μονόδρομος είναι η ριζική εθνεγερσία. Η τελευταία βέβαια θα επέλθει μόνο αν πιστέψουμε στις δυνατότητές μας και αφήσουμε πίσω τον παθογενή εαυτό μας.
Το μείζον όμως είναι ότι ελλείπει ένα εθνικό αφήγημα. Εχουμε την τάση να σχετικοποιούμε τα πάντα, από το πλέον ασήμαντο έως και τα ζωτικότερα ζητήματα: από το αν θα πρέπει τα μέλη της εθνικής μας αντιπροσωπείας να ενδύονται και να συμπεριφέρονται με τρόπο που να προσήκει σε σοβαρό ευρωπαϊκό κράτος έως και τα εθνικά μας σύμβολα και τις παραδόσεις.
Για να ευτυχήσει η Ελλάδα, πρέπει να κοιτάξει τις ρίζες της και να αναθαρρήσει. Μια κρίση ενοχής που ξεκινά από τα οικονομικά ζητήματα σαρώνει όμως την ίδια την εθνική μας ταυτότητα. Αντιμετωπίζουμε με δυσφορία την αρχαία κληρονομιά μας «καθώς δεν δίνει λύση στο πρόβλημα», απαξιώνουμε την ιστορία και το έργο της Εκκλησίας, λες και είναι ξένο σώμα προς τον ελληνισμό, και όχι φανός στις προσπάθειές του ανά τους αιώνες, και εν γένει αντιμετωπίζουμε με καχυποψία τις βάσεις του πολιτισμού μας, όπως παραδείγματος χάριν τις ευρωπαϊκές μας καταβολές, τη δημοκρατία και τους θεσμούς της, τον νομικό μας πολιτισμό, τους αγώνες που δώσαμε ενωμένοι στο παρελθόν για να αποκτήσουμε αυτά για τα οποία σήμερα αδιαφορούμε. Αντί να παίρνουμε θετικές επιδράσεις απ’ όλα τα προαναφερθέντα, τα αποκηρύσσουμε από τη συνείδησή μας. Για να νικήσουμε τον πόλεμο εναντίον του αυτοκαταστροφικού εαυτού μας και να ξεφύγουμε από τον φαύλο κύκλο που βρισκόμαστε, θα πρέπει να αναστοχαστούμε: πώς θέλουμε να είναι η Ελλάδα μας αύριο; Τι είναι αυτό που μας συνέχει ως Ελληνες, που μας διαφοροποιεί, που μπορεί να μας βοηθήσει να ανασυγκροτηθούμε; Πρέπει να ξαναβρούμε τον Ελληνα. Ξεχάσαμε ότι ζούμε στη χώρα που αποτελεί κοιτίδα του δυτικού πολιτισμού, ενώ παράλληλα απαξιώνουμε τη σύγχρονη φυσιογνωμία μας: γινόμαστε σταδιακά έθνος αποσυνάγωγων της διεθνούς κοινότητας και κλεινόμαστε στον εαυτό μας, απεκδυόμενοι την εθνική μας υπερηφάνεια και αισιοδοξία.
Ιδίως όσοι ανήκουμε στη νέα γενιά χρωστάμε στους εαυτούς μας να αναζητήσουμε τα υλικά με τα οποία θα δημιουργηθεί μια καλύτερη Ελλάδα. Προσωπικά, δεν έζησα κατά τρόπο βιωματικό την εποχή που η χώρα μας ευημερούσε. Μου φαίνεται –και φαντάζομαι σε πολλούς ακόμη– αδιανόητο το πώς οι παππούδες ή οι γονείς μας, ξεκινώντας από περιβάλλον ταπεινό και με εφόδια περιορισμένα, πέτυχαν ανοδική κοινωνική κινητικότητα. Μου φαίνεται σχεδόν ξένο να οραματιστώ μια παραγωγική Ελλάδα, πλούσια και μονοιασμένη, που να ξεπεράσει τη λαίλαπα του μικρο-οφέλους, που να έχει εξεύρει τον βηματισμό της. Εχουμε, με άλλα λόγια, ξεχάσει πώς είναι να δημιουργείς και να απολαμβάνεις τους καρπούς της δημιουργίας σου. Αν δεν πιστέψουμε στο μεράκι της ελληνικής ψυχής, στη δύναμη που κρύβουμε μέσα μας, αν δεν αναλογιστούμε το παρελθόν μας και αν δεν στηριχτούμε σε αυτό για να γυρίσουμε σελίδα, τότε θα εξαφανιστούμε. Το πέλαγος λοιπόν, το μέλλον, βρίσκεται μπροστά μας. Εμείς πρέπει να ανασυγκροτηθούμε μέσα από ιστορική ενδοσκόπηση, ανασυντάσσοντας τις δυνάμεις μας και οικοδομώντας ένα νέο εθνικό ιδεολόγημα που θα μας επιτρέψει να ξανοιχτούμε, χωρίς φόβο αλλά με αισιοδοξία: έχουμε το πέλαγος, έχουμε το πλήρωμα, χρειαζόμαστε το πλοίο…
Σταθης-Ραφαηλ Πασγιανος, Φοιτητής Νομικής