Κύριε διευθυντά
Την πάνδημο κηδεία του Ανδρέα Συγγρού, που μας θύμισε ο τακτικός επιστολογράφος σας Αντώνης Βενέτης (Γράμματα Αναγνωστών, Σάββατο 13 Ιανουαρίου 2019), παρακολούθησε, μέσα στο πλήθος, και ένας 28χρονος ανθυπολοχαγός. Μικρόσωμος όπως ήταν, θα ταλαιπωρήθηκε από την κοσμοσυρροή. Οταν γύρισε στο σπίτι του, κάθισε και έγραψε αυτά τα λίγα και άκρως ενδιαφέροντα:
«Αθήναι, 14 Φεβρουαρίου 1899, Κυριακή. Σήμερον έγινεν η κηδεία του Συγγρού, μεγαλοπρεπεστάτη, αλλά χωρίς ουδεμίαν τάξιν, διότι εις την ασύντακτον κοινωνίαν την Αθηνών κανείς δεν ειξεύρει την θέσιν του. Σχεδόν όλην την περιουσίαν του αφίνει εις ευεργετικούς σκοπούς. Εντύπωσιν κάμνει η εις το κωδίκελλόν του αναίρεσις των προς την Βασιλικήν οικογένειαν κληροδοτημάτων του. Ο πλείστος κόσμος δεικνύει κακόβουλον ευχαρίστησιν εις τούτο, πιθανώς διότι παρουσιάζεται αφορμή να ταπεινωθή η Βασιλεία.
Οι Ελληνες είναι εισέτι δούλοι κατά τον χαρακτήρα. Και έχουσιν όλα τα αισθήματα των δούλων προς τους κυρίους των. Δεν αρκεί μία συνθήκη, ούτε το αίμα στρατιωτικής τινος αριστοκρατίας διά να κατασταθή εν έθνος πράγματι ελεύθερον.
Το κωδίκελλον εγράφη την 9η Μαΐου 1897, δηλαδή κατά την εποχήν καθ’ ην και οι στενότεροι φίλοι και ευνοούμενοι εγκατέλειψαν τους ηγεμόνας της Ελλάδος.
Ιδού και νέον μάθημα, καταδεικνύον τον τρόπον καθ’ ον οι Βασιλείς πρέπει να συμπεριφέρωνται προς τους υπηκόους των, και ότι δεν αρκούν ούτε αι εύνοιαι δι΄ να μεταβάλωσι τον χαρακτήρα των υπηκόων».
Πέρασαν από τότε 120 χρόνια. Ακόμη εντυπωσιάζει ο κυνικός ρεαλισμός του νέου, τότε, Ιωάννη Μεταξά. Αλλαξαν, όμως, οι Eλληνες από τότε; Μάλλον όχι, αν κρίνουμε από την πανωλεθρία των κομμάτων «εξουσίας» στις εκλογές του Μαΐου 2012. Οι πελατειακές παροχές όχι μόνον δεν «μεταβάλωσι τον χαρακτήρα» των πολιτών, αλλά τους εξαχρειώνουν περισσότερο. Και τότε «συνηθίζουν σε κάθε βρωμιά, αρκεί να έχουν γεμάτο τον τορβά». Η πολιτική των επιδομάτων και των παροχών, που, φαίνεται, τόσο αρέσει στους συμπολίτες μας, δεν έχει, κατά κανόνα, καλό τέλος γι’ αυτούς που δίνουν τα επιδόματα και τις παροχές.
Γεωργιος Ιακ. Γεωργανας