Η Θεσσαλονίκη, ο Σαράιγ, οι Σέρβοι

Η Θεσσαλονίκη, ο Σαράιγ, οι Σέρβοι

Κύριε διευθυντά

Με αφορμή τα δημοσιεύματα για τις γιουγκοσλαβικές βλέψεις επί της Θεσσαλονίκης, του δικηγόρου κ. Ι. Θεοδωρόπουλου («Κ» 16.2.2019) και του καθηγητή κ. Σ. Σφέτα («Κ» 17.2.2019), ας συνεκτιμηθούν τα εξής:

1) Η ιστορική συγκυρία μπορεί να μην έφερε σε σύγκρουση την πατρίδα μας με την ομόδοξη Σερβία, όμως διαρκούντος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά τη δημιουργία του Μακεδονικού μετώπου και τη βουλγαρική κατάληψη της Ανατολικής Μακεδονίας, οι Σέρβοι ζήτησαν από τον επικεφαλής των Αγγλογαλλικών Δυνάμεων στρατηγό Σαράιγ να εγκατασταθεί η Βουλή και η κυβέρνησή τους στη Θεσσαλονίκη, να αναλάβουν την πολιτική διοίκηση της Μακεδονίας και να προσφέρουν στις Δυνάμεις της Αντάντ στρατιωτική δύναμη 112.000 ανδρών. Ο βίαιος και ρέπων σε μηχανορραφίες Σαράιγ προσανατολίστηκε στην αποδοχή της προτάσεως. Ενόψει του κινδύνου απώλειας της Μακεδονίας ο Κων. Μαζαράκης-Αινιάν (ο καπετάν Ακρίτας του Μακεδονικού Αγώνα), ο Αλέξανδρος Ζάννας (γαμβρός της Πηνελόπης Δέλτα) και άλλοι επιφανείς της Θεσσαλονίκης προκάλεσαν το Κίνημα της Εθνικής Αμύνης τον Αύγουστο του 1916. Ο Βενιζέλος κατά την άνοδό του στη Θεσσαλονίκη εκάκισε τον Μαζαράκη-Αινιάν, ότι βιάσθηκαν για το Κίνημα.

2) Το 1941, ο ταγματάρχης Δημ. Σειραδάκης (μετέπειτα αρχηγός ΓΕΣ) διεβίβασε αρμοδίως την πληροφορία ότι η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση του αντιβασιλέα Παύλου ερωτοτροπούσε με τον Χίτλερ και πιθανόν να είχε καταλήξει σε συμφωνία συνεργασίας με τον Αξονα και όχι με την Ελλάδα. Αλλά και οι Βρετανοί παρακολουθούσαν τον Γιουγκοσλάβο αντιβασιλέα. Αρχές Μαρτίου 1941, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ηντεν ήλθε στην Αθήνα για διαβουλεύσεις με την κυβέρνηση, κατά τη διάρκεια δείπνου με την πριγκίπισσα Ελένη του Νικολάου (αδελφού του βασιλέως Κωνσταντίνου) της είπε: «Γνωρίζετε ότι αυτή την ώρα ο γαμβρός σας συνομιλεί με τον Χίτλερ στο Μπέρχτεσγκάντεν;». (Η σύζυγος του αντιβασιλέα ήταν θυγατέρα της.) Οντως η διαπραγμάτευση εξόδου της Γιουγκοσλαβίας στο πλευρό του Αξονα θα επιτυγχανόταν με αντάλλαγμα τη Θεσσαλονίκη.

Οταν μεταπολεμικά ο Σπ. Μαρκεζίνης ερώτησε τον Παύλο γιατί ζήτησε τη Θεσσαλονίκη, έλαβε την απάντηση: «Διότι η πόλις δεν επρόκειτο να μείνει στην Ελλάδα, αλλά θα παρεχωρείτο στη Βουλγαρία». Την ανωτέρω άποψη είχε ήδη διατυπώσει κατά τη συνάντησή του στις 15 Ιανουαρίου 1941 στον Γ. Πεσμαζόγλου, απεσταλμένο του Μεταξά.

Συγκεκριμένα ο Παύλος του είπε ότι είχε καταστήσει σαφές στους Γερμανούς ότι η Γιουγκοσλαβία δεν θα ανεχόταν τη Θεσσαλονίκη σε άλλα χέρια εκτός της Ελλάδος ή της Γιουγκοσλαβίας και ότι είχε λάβει σχετική διαβεβαίωση (περί όλων αυτών εκτενέστερα βλ. «Βολάνης», εκδ. Ευρασία, σελ. 172-174, «Η αφελής Ελλάς», εκδ. Αρμός, σελ. 61-62 με τις αναφερόμενες πηγές).

Νικολαος Π. Σοϊλεντακης

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή