Κύριε διευθυντά
Το γνωστό ερώτημα «τι καπνό φουμάρει;», βάσει της βιβλιογραφίας, ανάγεται στα βυζαντινά χρόνια και αφορούσε το ποιόν μιας προς φορολόγηση οικίας. Σύμφωνα με πιο σύγχρονη εκδοχή, ενός (αποβιώσαντος) συγγενή μου από την Κομοτηνή, προπολεμικά, οι καπνιστές της περιοχής, λόγω έλλειψης τσιγαρόχαρτου, τύλιγαν τα φύλλα του ντόπιου καπνού με ένα κομμάτι εφημερίδας που εκ των πραγμάτων φανέρωνε τις πολιτικές πεποιθήσεις τους. Πρόδηλος, συνεπώς, ο σκοπός του ερωτήματος και, συναφώς, οι από πολλών δεκαετιών αναγνώστες της εκατόχρονης πια «Καθημερινής» μέχρι και το πρόσφατο παρελθόν θα χαρακτηρίζονταν «συντηρητικοί». Αντιθέτως, με τις, συχνά, «προωθημένες» απόψεις του κύριου άρθρου και των περισσότερων συντακτών-αρθρογράφων της εφημερίδας για σημαντικά θέματα, όπως η συμφωνία των Πρεσπών και η αποτέφρωση των νεκρών, ο συλλήβδην χαρακτηρισμός ως «συντηρητικών» των αναγνωστών της, τουλάχιστον της τελευταίας 10ετίας, απλά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Από την ακόμη και διαγώνια ανάγνωση της αρθρογραφίας, εύκολα γίνονται αντιληπτές απόψεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πεποιθήσεων, συχνά ευθέως αντικρουόμενες μεταξύ τους (π.χ. επτά συντάκτες διακείμενοι απροκάλυπτα υπέρ της ακτιβίστριας Γκρέτας, δύο κατά), στοιχείο που αποτελεί το μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της εφημερίδας. Ποια καλύτερη έμπρακτη απόδειξη πολυφωνίας, πέρα από καλές προθέσεις και διακηρύξεις;
Αυτή η, προφανώς κατ’ επιλογήν, πολυφωνία μπορεί να δώσει λαβή σε αναγνώστες για τη διατύπωση αρνητικών σχολίων, με αυξημένη συχνότητα τους τελευταίους μήνες, συνήθως για απόψεις που δεν ταυτίζονται με τις δικές τους. Θέμα συζήτησης εγείρεται όταν οι επικρίσεις συνοδεύονται από το πιεστικό «αν δεν…, θα πάψω να αγοράζω την εφημερίδα» ή από το τελεσίδικο «επειδή…, δεν θα αγοράζω πλέον την εφημερίδα».
Πολύ πιθανόν να ενοχλούν απόψεις ορισμένων αρθρογράφων, συνήθως για συγκεκριμένα θέματα (ενδεικτικά: το μεταναστευτικό και θέματα «νόμου και τάξης»), όπως και το ενίοτε υποτιμητικό ύφος προς (και πολιτικά) πρόσωπα. Θεμιτή η αρνητική κριτική, άλλωστε ουδείς στο απυρόβλητο, αλλά με αφορμή κάποια μη αρεστή συνέντευξη ή άποψη, να γνωστοποιείται ή να επαπειλείται η διάρρηξη της σχέσης του αναγνώστη με την εφημερίδα; Εξ όνυχος τον λέοντα (για την περίσταση, τον γρύπα);
Προσωπικά, απολαμβάνω τη γραφή και την ουσία των περισσότερων αρθρογράφων (παρεμπιπτόντως, και λογοτεχνών) συνεργατών σας. Ενίοτε ενοχλούμαι από τη μεροληπτική και μονομερή αντιμετώπιση γεγονότων και προσώπων, αλλά «λατρεύω» να διαβάζω απόψεις ιστορικά παρωχημένες ή ισχυρά μειοψηφούσες στην κοινωνία (ενδεικτικά θέματα: ο αντιβενιζελισμός και η ακτιβίστρια Γκρέτα), χωρίς να απειλείται η μακρόχρονη σχέση μου με την εφημερίδα. Για να μην ξεχνιόμαστε, βεβαίως, τυχόν σημαντικό ημαρτημένο, συνήθως «δομικό υλικό», που διέλαθε τη διόρθωση, επισημαίνεται τηλεφωνικώς, διακριτικά και καλόπιστα. Ο καθείς με τον τρόπο του.
Δημ. Χατζηδακης, Δρ χημικός μηχανικός, Αθήνα