Κύριε διευθυντά
«Η επικράτηση της τεχνολογίας στους καιρούς μας έκανε τις περισσότερες χώρες του κόσμου ν’ αναγνωρίσουν στο βάθος πως το μορφωτικό επίπεδο των νέων θα έμενε ελλιπές, αν δεν ενισχυόταν από την καλλιέργεια των κλασικών γραμμάτων. Ετσι πολλές αναβάθμισαν την παρουσία της ανθρωπιστικής παιδείας στην εκπαίδευση, όπως π.χ. η Γαλλία. Σε αυτόν τον τομέα η χώρα μας, που θεωρείται γενέτειρα του δυτικού πολιτισμού, αποτελεί θλιβερή εξαίρεση». Με αυτά και άλλα πολλά σε μια ανακοίνωσή της -διαμαρτυρία- η Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων καθόρισε τη θέση της, και ορθώς έπραξε, για περιθωριοποίηση των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων και την κατάργηση των Λατινικών.
Και αυτά αναφέρονται κυρίως στην πρόταση του ΙΕΠ πάνω στην οποία βασίστηκε ο υπουργός της Παιδείας να εξαγγείλει «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση», που αφορά κυρίως τους μαθητές της Γ΄ Λυκείου από τις Πανελλήνιες Εξετάσεις και στο πλαίσιο αντικατάστασης του μαθήματος των Λατινικών με το μάθημα της Κοινωνιολογίας. Και το επιχείρημα είναι ότι η μόνη χρησιμότητα των Λατινικών είναι για τα τμήματα της Φιλολογίας και ότι τα Λατινικά ενισχύουν την αποστήθιση και τη βαθμοθηρία.
Ισχυρισμοί βέβαια έωλοι και αίολοι, αφού τέτοια παρόμοια αντίστοιχα επισυμβαίνουν και σε άλλα μαθήματα, όπως π.χ. στην Ιστορία, τη Βιολογία κ.λπ. αποστηθικά μαθήματα, όπου σημειώνεται μάλιστα στις οδηγίες προς τους διορθωτές των Πανελληνίων Εξετάσεων ακόμη και το και… μέχρι το σημείο τερματισμού της απομνημόνευσης του παπαγαλισμού.
Αλλά γιατί «εκπαιδευτική μεταρρύθμιση» στη Γ΄ Λυκείου; Ζήσαμε μέχρι τώρα και εφαρμόσαμε πολλές μεταρρυθμίσεις. Ποιος είναι ο απολογισμός; Τι έγραψαν σε εκθέσεις τους, οι σχολικοί σύμβουλοι ειδικοτήτων Δ.Ε.; Γιατί ποτέ αυτές δεν λήφθηκαν υπόψη των αρμοδίων; Είναι ένας λόγος η διακοπή ενός μαθήματος ή η αντικατάστασή του· από το 1929 -για να μη σημειώσω και παλαιότερα- έχουμε μεταρρυθμίσεις μερικές ή γενικές στην παιδεία.
Ποια είναι η βελτίωση; Πολλά μαθήματα μπήκαν στο πρόγραμμα και άλλα εξαφανίστηκαν: π.χ. ένα σπουδαίο μάθημα κατά τη γνώμη μας ήταν η Λογική. Κάποτε εκπαραθυρώθηκε και αυτή και για λίγο διδάχτηκε η Κοινωνιολογία ως παραφυάδα με την πεποίθηση ότι αυτή θα αποβεί χρήσιμο όργανο προς βελτίωση της κοινωνίας. Δεν απέδωσε ικανοποιητικά αποτελέσματα. Τώρα στην πλάστιγγα μπήκαν τα Λατινικά, που η κατάργησή τους σηματοδοτεί ικανότητες στους μαθητές σε γνώσεις και κατανόηση του δυτικού ευρωπαϊκού πολιτισμού με τη δημιουργία των ευρωπαϊκών γλωσσών. Τα Λατινικά διδάσκουν την ανδρεία, την καρτερία, το δίκαιο και την προσήλωση στους νόμους και στις αγαθές πράξεις. Οι Ρωμαίοι υπήρξαν λαός λογικός, που ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό το δίκαιο. Ο Ιουστινιανός και οι μεταγενέστεροι της μακεδονικής δυναστείας συνέχισαν, σε εποχή που οι Σλάβοι, όσοι είχαν εισβάλει στα όρια της Μακεδονίας, ζούσαν σε κατάσταση τρωγλοδυτική ή πάνω σε δέντρα ή σπηλιές από νεροφράγματα – άνθρωποι και ζώα μαζί. Αυτοί οι Σλάβοι του Νότου στη διαμόρφωση της αγροτικής και της αστικής τους κατοικίας είχαν προ οφθαλμών ελληνικά πρότυπα, μιλούσαν σλάβικα, που σήμερα τα μεταφράζουν μακεδονική γλώσσα (!). Αλλά και ο μεγάλος ρήτορας των Ρωμαίων Κικέρων υπήρξε πρώτος συνειδητός ανθρωπιστής, ένθερμος μιμητής των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων στη λατινική έμπνευση. Και δεν είναι ο μόνος. Από πρακτική άποψη, για την Ιστορία, Φιλολογία, Θεολογία, Νομική η λατινική γλώσσα είναι απαραίτητη, αλλά και στις θετικές επιστήμες, όπως Φυσιογνωσία, Γεωλογία, Ιατρική, Φαρμακολογία η προσφορά της είναι παμμέγιστη.
Ετσι, δεν είναι ορθό να καταργηθούν τα Λατινικά ή τα Αρχαία Ελληνικά στη δευτ/θμια εκπαίδευση. Για εμάς τους Ελληνες τα αρχαία ελληνικά έχουν υπερεθνικό και πανανθρώπινο χαρακτήρα και ενδιαφέρουν όλους τους λαούς, ενώ με τα Λατινικά συγκρίνεται η ελληνομάθεια, η γνώση του ελληνικού πολιτισμού και η ανθρωποπλαστική επίδρασή του προς άλλους λαούς, καθώς και στις επιστήμες με αποτελεσματική επίδραση. Μάλιστα, σε κάποια κείμενα δεν έχουμε μαρτυρίες ελληνικές αλλά αυτές σώζονται σε λατινικές μεταφράσεις, που αξιολογούν τέλεια τα αρχαία ελληνικά κείμενά μας και ο ανθρωπιστικός χαρακτήρας τους μεταλαμπαδεύεται παγκόσμια, ενισχύοντας τις ανθρωπιστικές σπουδές.
Δημ. Σ. Μασουρης, Επίτιμος σχολ. σύμβουλος φιλολόγων