Κύριε διευθυντά
Το άρθρο της κυρίας Λίνας Μενδώνη, δρος αρχαιολόγου, πρώην γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού (Καθημερινή 30-9-2018), έχει στις μέρες μας την ιδιαίτερη σημασία του, προπάντων στο κλίμα των ρευστών καταστάσεων που μας οδηγεί η πραγματικότητα της λεγόμενης μεταμνημονιακής εποχής. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένες οι γραμμές του κειμένου και είναι οι πλέον κατάλληλες να αποδώσουν λεπτομέρειες απίστευτων καταστάσεων και πρωτοφανών ενεργειών. Εκείνων μάλιστα που εκπορεύονται από πανίσχυρους νεοπλασματικούς φορείς, οι οποίοι πρόκειται πλέον να διαφεντεύουν τη δημόσια περιουσία.
Με τον μηχανιστικό τρόπο των μαζικών μεταβιβάσεων (λίστες κωδικών αριθμών) παρασύρθηκαν προς μοιραίους προορισμούς μνημεία, ιστορικοί τόποι, νεωτερικά διατηρητέα αρχιτεκτονήματα, ακόμη και μουσεία, «για αξιοποίηση και ρευστοποίηση από το Δημόσιο στο υπερταμείο, που εποπτεύεται από τους δανειστές και όχι από το ελληνικό Δημόσιο».
Σήμερα οι οφθαλμοφανείς αστοχίες και αυθαιρεσίες αυτών των πράξων, όλα αυτά, με τις κατάλληλες ενέργειες, ίσως να αρχίσουν να αναστρέφονται. Ομως θα παραμένει ευάλωτη η «γκρίζα ζώνη» εκείνων των κτιρίων τα οποία δεν προστατεύονται από το αυστηρό αρχαιολογικό δίκαιο. Εδώ, επισημαίνει η κ. Μενδώνη, είναι το πρόβλημα για τα νεότερα κτίρια.
Ως προς αυτά, θα πρέπει –κατά τη γνώμη μας– απαραιτήτως να ληφθούν υπόψη οι επιμέρους φάκελοι των κηρύξεων (διαγράμματα, ιστορικό, εισηγήσεις, σκεπτικό του διατάγματος-ΦΕΚ), ώστε να προσαρμοστεί αναλόγως η διαχείρισή τους, υπό τη διαρκή εποπτεία του υπουργείου Πολιτισμού.
Πάντως, αυτή η ήδη συντελεσθείσα πράξη μεταβιβάσεως παραπέμπει –εκτός από την προχειρότητα και την πλήρη άγνοια των πραγμάτων– σε ένα είδος άκρας σκοπιμότητας που φθάνει στα όρια του κυνισμού. Η πολιτιστική κληρονομιά είναι, αδιαμφισβήτητα, θεμελιώδες αγαθό για τους λαούς. Η διάβρωσή της (σκόπιμη ή όχι), από ένα σημείο και μετά, δεν θα είναι αναστρέψιμη.
Οι οικονομικές χρεοκοπίες αφθονούν στον πλανήτη και έχουν ενδεχομένως τα αντίδοτά τους. Ομως δεν γνωρίζουμε, προς το παρόν, να υφίστανται «μνημόνια» και άλλα… διαρθρωτικά μέτρα για τις περιπτώσεις τόσο ταχείας αποδιοργάνωσης των δομών της Παιδείας και του πολιτισμού.
Μανος Μπιρης, Ομότ. καθηγητής ΕΜΠ