Κύριε διευθυντά
Τα τελευταία χρόνια, λόγω και της έντασης που επικρατεί αναφορικά με το Σκοπιανό-Σκόπια, (ορολογία, που μόνο στην Ελλάδα χρησιμοποιείται), δημιουργείται μεγάλη σύγχυση ως προς τους όρους «πατριωτισμός» και «εθνικισμός». Κατά τον Ντε Γκωλ, «πατριωτισμός είναι όταν προέχει η αγάπη για τον λαό σου• εθνικισμός είναι όταν προέχει η έχθρα για τους άλλους λαούς».
Ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς γράφει σχετικά το 1890: «Ο πατριωτισμός είναι το ευγενέστερον των αισθημάτων, αλλά και το προχειρότερον εις εκμετάλλευσιν υπό των φωνασκών, των αγυρτών και των επιτηδείων παντός είδους» («Άπαντα 2», σελ. 74). Ο ίδιος αγάπησε, όπως γράφει, δύο θρησκείες – είδωλα «…την ποίηση και την ιδέα τη μεγάλη…», που την ύμνησε, έντονα, μέχρι το 1925. Ομως, το 1930, επαναπροσδιόρισε το μεγαλοϊδεατικό ιδανικό του, ως «…εις τα εμπρός βλέπουσα πάλη, προς ανάπτυξιν, προς βελτίωσιν, προς επικράτησιν».
Η Μεγάλη Ιδέα, με σύνθημα «στην Πόλη και στην Αγιά Σοφιά», έχει οδηγήσει τη χώρα σε εθνικές τραγωδίες το 1897 και το 1922. Το 1897 μάλιστα, που κυριάρχησε το σύνθημα «ζήτω ο πόλεμος», οι Τούρκοι έφτασαν μέχρι το Δομοκό και μας έσωσε η επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων. Το 1453, η Κωνσταντινούπολη «εκαρτέραε τον Σουλτάνο να την πάρει» – Παλαμάς. Την υπερασπίστηκαν περίπου 7.000 πολεμιστές (4.960 ορθόδοξοι, 44 μοναχοί), έναντι περίπου 160.000 επιτεθέντων Οθωμανών. Ταυτόχρονα άνω των 100.000 μοναχών καλοπερνούσαν στα πολυάριθμα μοναστήρια, (23.500 στη Μονή Θεοδώρου Στουδίτου στην Πόλη), όπου είχαν καταφύγει για να αποφύγουν τη στράτευση. Συμπερασματικά, η συστηματική καλλιέργεια υπερβολικής αγάπης μεταξύ ομοϊδεατών, (θρησκευμάτων, εθνών – κρατών, ποδοσφαιρικών ομάδων κ.λπ.), καταλήγει σε ξενοφοβία, φανατισμό και μίσος έναντι όσων έχουν αντίθετες ιδέες. Ετσι εξηγούνται πολλές αιματοχυσίες, ακόμη και μεταξύ ομόθρησκων λαών στο παρελθόν, όπως στους ελληνοβουλγαρικούς πολέμους, με τις ευλογίες ορθόδοξων ιερέων, αμφίπλευρα! Το πρόβλημα λύθηκε με την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. και στο ΝΑΤΟ.
Σήμερα, δυστυχώς, αναζωπυρώνονται οι εθνικιστικές τάσεις στην Ευρώπη. Εντονότερα δε στην Ελλάδα, όπου καλλιεργείται άκρατος εθνοκεντρισμός και μεσαιωνισμός, «από επιτήδειους παντός είδους», κατά Παλαμά, αναφορικά με το Σκοπιανό και όχι μόνο.
ΓΡΗΓΟΡΗΣ Γ. ΒΑΡΕΛΑΣ
Οικονομολόγος, απόφοιτος Ινστιτούτου ΕDI της World Bank
Θρακομακεδόνες Αττικής