Κύριε διευθυντά
Με την «Κ» (29-1-2019) προσεφέρθη στους αναγνώστες της φωτοαντίγραφο της εφημερίδας (14-8-1922) στο οποίο εδημοσιεύθη το άρθρο του Γ.Α.Β. «ΟΙΚΑΔΕ».
Το δημοσίευμα, με το πνεύμα του, καλύπτει την περίοδο του εθνικού διχασμού (1915-1922) που έζησαν οι παππούδες και οι γονείς μας. Με τη σχετική αντικειμενικότητα που μας προσφέρει ο χρόνος που μεσολάβησε (100 χρόνια) και το ότι δεν ζήσαμε τα γεγονότα, παρακαλώ να μου επιτρέψετε να εκθέσω την άποψή μου για τον διχασμό και το άρθρο του Γ.Α. Βλάχου. Η ουσία της διαμάχης ήταν με ποια πλευρά θα πήγαινε η Ελλάδα στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα γενικότερα συμφέροντα της χώρας ήταν να βρεθεί με την πλευρά των νικητών. Η έκβαση του πολέμου έδειξε ότι η πλευρά του Βασιλέως Κωνσταντίνου ζούσε μία «στρατηγική αυταπάτη» όταν πίστευε στο αήττητο της Γερμανίας. Δυστυχώς για το έθνος, ενώ με τη λήξη του πολέμου έλειψε το αντικείμενο του διχασμού, η διαμάχη συνεχίσθηκε με τον ίδιο φανατισμό και μίσος.
Στις εκλογές της 1-11-1920 νίκησε το λαϊκό κόμμα και με δημοψήφισμα (22-11-1920) έφερε εκ νέου στον θρόνο τον Κωνσταντίνο. Οι σύμμαχοι Αγγλία-Γαλλία-Ιταλία, που θεωρούσαν τον βασιλέα εχθρό τους, με διάβημα των πρεσβευτών τους, προειδοποίησαν την κυβέρνηση ότι εάν επαναφέρουν τον Κωνσταντίνο στον θρόνο θα διακόψουν τη βοήθεια και τη συμμαχία με την Ελλάδα. Η Ελλάδα επέλεξε να συνεχίσει μόνη, σε μια προσπάθεια καταδικασμένη εκ των προτέρων.
Ο Γ.Α.Β., δημοσιογράφος υψηλής νοημοσύνης και υποδειγματικός επαγγελματίας, όπως και οι κυβερνώντες, είχαν την αυταπάτη ότι η παρουσία του Κωνσταντίνου θα ανύψωνε το ηθικό του στρατού και του λαού. Επεσαν έξω, γιατί ο βασιλέας μετά την αρρώστια του ήταν σκιά του παλαιού εαυτού του, ανίκανος να λάβει αποφάσεις. Στο άρθρο του ο Γ.Α.Β. δικαιολογώντας τη θέση του ότι η εκστρατεία στη Μ. Ασία είχε φθάσει σε αδιέξοδο, αναφέρει τέσσερις φορές ότι η Ελλάδα είναι «μόνη», κάτι που ήταν αναμενόμενο μετά την προειδοποίηση των συμμάχων. Ηταν λάθος η εκτίμησή του ότι με μία σύντομη εκπαίδευση των Ελλήνων κατοίκων της περιοχής θα δημιουργηθεί στρατός ικανός να αντιμετωπίσει τον Κεμάλ. Με ποια στελέχη, ποιον οπλισμό, ποια εμπειρία;
Οταν συνιστά να γυρίσει ο στρατός οίκαδε, δεν αναφέρει τι θα γίνουν οι 1.500.000 Ελληνες της περιοχής. Η κατηγορία ότι το άρθρο του υπονόμευσε το ηθικό του στρατού δεν ευσταθεί γιατί εδημοσιεύθη ταυτόχρονα με τη διάσπαση του μετώπου, ουδείς πρόλαβε να το διαβάσει και να επηρεασθεί από αυτό. Ο Γ.Α.Β. ήταν μεγάλος δημοσιογράφος και όπως όλοι οι μεγάλοι έκανε ανάλογα λάθη στις εκτιμήσεις του, αλλά ήταν έντιμος και αγωνίστηκε γι’ αυτό που πίστευε ως σωστό.
Γεώργιος Κ. Αραμπατζης, Ιατρός