Κύριε διευθυντά
Η πρόσφατη επίσκεψή μας στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου επικυρώνει τις τεκμηριωμένες διαπιστώσεις της έμπειρης ξεναγού κ. Μ. Μαμαλάκη («Αθηναϊκά», 5/5/19]. Παρότι το μουσείο ανακαινίστηκε πριν από λίγα μόλις χρόνια, οι χώροι και οι δυνατότητές του δεν επαρκούν για εκθέματα τουλάχιστον πέντε χιλιετιών (4800 π.Χ. – 300 μ.Χ.), ενώ σίγουρα δεν ικανοποιούν τον συνεχώς αυξανόμενο αριθμό διεθνών επισκεπτών. Με αυτή την αφορμή, επιτρέψτε μου ορισμένες γενικές παρατηρήσεις, ενδεικτικά και μόνον: Οι αναστηλώσεις τοιχογραφιών εκτίθενται στη μεγάλη αίθουσα του μουσείου ακαλαίσθητα αναρτημένες, ακανόνιστα φωτισμένες, με δυσδιάκριτες λεπτομέρειες. Τα πολυάριθμα αντικείμενα καθημερινής χρήσης (πήλινα, χάλκινα, οστέινα κ.λπ.) συνωστίζονται σε μικρά γυάλινα ράφια με μικρόσχημες δυσανάγνωστες επιγραφές, τα περισσότερα μινωικά εκθέματα υποτιμώνται, διότι δεν εντάσσονται οπτικά στην αίσθηση του περιβάλλοντος χώρου στον οποίο κάποτε ανήκαν, οι μεταμινωικές, αρχαϊκές και κλασικές περίοδοι εκπροσωπούνται με ελάχιστα εκθέματα.
Πληροφορούμαι ότι οι αποθήκες του μουσείου είναι γεμάτες από ανασκαφικά ευρήματα, ορισμένα μεγάλου ενδιαφέροντος, τα οποία συνεχώς πληθαίνουν και εμπλουτίζονται. Μουσεία μινωικού πολιτισμού δεν υπάρχουν ούτε στην Κνωσό ούτε στη Φαιστό. Το μουσείο της Μεσσάρας προαναγγέλλεται για το εγγύς μέλλον, αλλά με περιορισμένες δυνατότητες.
Κατά την προπασχαλινή επίσκεψή μας, το μουσείο Ηρακλείου διέθετε περιορισμένες διευκολύνσεις για ΑμεΑ, το πωλητήριό του ήταν εξαιρετικά φτωχό (τα πιο πολλά ράφια ήταν άδεια!) με προσωπικό αγενώς αδιάφορο, το αναψυκτήριο δεν λειτουργούσε ούτε για ένα ποτήρι νερό. Πολυπληθείς και φασαριόζικες ομάδες επισκεπτών συνωστίζονταν μπροστά στα σημαντικότερα εκθέματα.
Το Ηράκλειο και ο νομός του αποτελούν το διεθνές κέντρο του Μινωικού πολιτισμού, του μακροβιότερου ίσως ελληνικού πολιτισμού που έζησε και άνθησε στη σημερινή ελληνική επικράτεια. Τα αριστουργήματα και οι τέχνες που δημιούργησε, ο μεγάλος πολιτισμός που ανέδειξε, η γλώσσα και οι γραφές που ανέπτυξε παραμένουν εν πολλοίς άγνωστα και ακόμη σχετικά ανεκτίμητες. Οσο το οικουμενικό ενδιαφέρον θα αναπτύσσεται για τα μινωικά, τόσο το Ηράκλειο θα υστερεί σαν κέντρο διεθνούς ενδιαφέροντος και μελετών, εκτός εάν αποφασίσει να ανταποκριθεί στη μεγάλη πρόκληση.
Το ελληνικό κράτος, η Αρχαιολογική Εταιρεία, τοπικοί φορείς πρέπει να ανασκουμπωθούν και να δουλέψουν – όχι μόνο αρχαιολογικά, ιστορικά και μουσειακά, αλλά και (με τη σωστή έννοια των λέξεων) επιχειρηματικά, τουριστικά, διαφημιστικά, επιμορφωτικά. Πεδία δόξης λαμπρά αναμένουν αυτούς που θα μας εξηγήσουν τα μυστήρια της μινωικής γλώσσας, θρησκείας, κοινωνικών δομών, καλλιτεχνίας και τέχνης. Και πολλές αρχαιολογικές σκαπάνες –όχι μόνον ελληνικές– πρέπει ακόμη να εργαστούν με αφοσίωση.
Ισως ο πρόθυμος νέος υπουργός Τουρισμού αποφασίσει να ασχοληθεί με το θέμα: Η αρχή μιας σύντομης υπουργικής θητείας θα μπορούσε να αποδειχθεί άλλωστε ένα αποτελεσματικό εφαλτήριο δράσης.
Μιχαλης Μοσχος, Λονδίνο