Κύριε διευθυντά
Στο φύλλο της «Κ» της Κυριακής 16-2-2020 στις «Τέχνες και γράμματα» ο «Φιλίστωρ» μας θύμισε ότι προ 80 ετών εκτίσθη το Αστεροσκοπείο της Πεντέλης.
Πρόκειται βέβαια για ένα μικρό κτίσμα, στο οποίο είχε εγκατασταθεί ένα μικρό τηλεσκόπιο. Το γνωστό κυλινδρικό κτίριο του Αστεροσκοπείου εκτίσθη στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Λειτούργησε επί σειράν ετών μέχρι το 1995 και τώρα χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς από το ΙΑΑΔΕΤ (Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεσκόπησης).
Το διαθλαστικό τηλεσκόπιο Newall με τηλεσκοπικό φακό διαμέτρου 62,5 εκ., μήκους 9 μ. και συνολικού βάρους 9 τόνων δωρήθηκε στο Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών το 1995 από το Πανεπιστήμιο του Cambridge. Εκείνο που πολύ λίγοι θεωρώ ότι γνωρίζουν είναι το από ποιον συναρμολογήθηκε και εγκαταστάθηκε το τηλεσκόπιο στο αστεροσκοπείο. Μία μαρμάρινη επιγραφή που βλέπει ο εισερχόμενος στο κτίριο του αστεροσκοπείου τον πληροφορεί μεταξύ άλλων: «Το τηλεσκόπιο εγκατεστάθη από τον Βασιλικό Ναύσταθμο (σ.σ. Σαλαμίνος)».
Το τηλεσκόπιο ήλθε με πλοίο, αποσυναρμολογημένο από την Αγγλία. Για να εγκατασταθεί έπρεπε να γίνει προσεκτική και λεπτομερής συναρμολόγηση. Στις 5 Αυγούστου 1958 άρχισε η εργασία για τη συναρμολόγηση του τηλεσκοπίου με την εποπτεία και τις οδηγίες του καθηγητού Σ. Πλακίδη.
Οι εργασίες έγιναν αδαπάνως από συνεργείο του Ναυστάθμου Σαλαμίνος με εντολή του τότε Α/ΓΕΝ Ναυάρχου Π. Λάππα. Τελείωσαν περί τα τέλη Νοεμβρίου, οπότε και άρχισε η ρύθμιση του τηλεσκοπίου, η μελέτη των σταθερών αυτού και εν συνεχεία η εγκατάστασή του στο αστεροσκοπείο.
Δυστυχώς, παρά τις έρευνές μου στο αστεροσκοπείο της Πεντέλης και στην Υπηρεσία Ιστορίας του Π.Ν., δεν μπόρεσα να βρω περισσότερες λεπτομέρειες, π.χ. σχέδια, ημερολόγιο εργασιών, ονόματα τεχνιτών κ.λπ. για την αξιέπαινη και λεπτή αυτή εργασία του Ναυστάθμου Σαλαμίνος. Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι με τη συναρμολόγηση του τηλεσκοπίου να είχε ασχοληθεί το αρμόδιο συνεργείο οπτικών οργάνων της Διεύθυνσης Ναυτικών Οπλων του Ναυστάθμου (ΔΝΟ/Ν.Σ.).
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρον αν κάποιος από τους αναγνώστες της «Κ» γνωρίζει περισσότερες λεπτομέρειες επί του θέματος να μας τις κάνει γνωστές.
Ματθαιος Μ. Δημητριου, Πλοίαρχος Π.Ν. ε.α.