Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις

Κύριε διευθυντά

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2016 συναντήθηκαν στην Αθήνα οι επτά ηγέτες του ευρωπαϊκού Νότου με στόχο τον συντονισμό και τη συνεργασία για την αλλαγή της ευρωπαϊκής ατζέντας.  Η πρωτοβουλία ήταν του Ελληνα πρωθυπουργού, ο οποίος συνόψισε το όραμά του στο σύνθημα «λιτότητα ή ανάπτυξη». Η συνάντηση των Αθηνών θεωρήθηκε ως κήρυξη πολέμου στη Γερμανίδα καγκελάριο.

Πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις, οι ηγέτες των τριών μεγαλύτερων χωρών του ευρωπαϊκού Νότου (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία) συναντήθηκαν στο Παρίσι μαζί με τη Γερμανίδα καγκελάριο, ύστερα από πρόσκληση του Γάλλου πρωθυπουργού και όλοι μαζί διατύπωσαν το ακριβώς αντίθετο όραμα, αυτό της Ευρώπης των πολλών ταχυτήτων.  Τι κοινό μπορεί να έχει η Ελλάδα της θεσμικής, πολιτικής και οικονομικής οπισθοδρόμησης, της ύφεσης, των αέναων μνημονίων, του κρατισμού, των πελατειακών σχέσεων και των ιδεολογικών αγκυλώσεων με τις υπόλοιπες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου; Και ποια θέση μπορεί να ελπίζει ότι θα καταλάβει σε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, αν συνεχίσει την ίδια πολιτική;

Τι κοινό έχει η Ελλάδα με τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου εκτός από τη γεωγραφία; Οποιοι γνωρίζουν την ιστορία καταλαβαίνουν καλύτερα. Την εποχή που η Ιταλία χαιρόταν τους πλούσιους καρπούς της Αναγέννησης, δίνοντας τα φώτα της σε ολόκληρη τη δυτική Ευρώπη και λίγο πριν οι χώρες της Ιβηρικής χερσονήσου δημιουργήσουν τις υπερπόντιες αυτοκρατορίες τους, το Βυζάντιο προτίμησε την αγκαλιά των Οθωμανών, για να μην αποδεχθεί το filioque και τη χρήση άζυμου άρτου στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ευτυχώς που οι Ελληνες λόγιοι πρόλαβαν να μεταλαμπαδεύσουν τις γνώσεις τους στη Δύση.  Η πτώση του Βυζαντίου είναι βέβαια πολύ πιο σύνθετη υπόθεση, αλλά οι δογματικές διαφωνίες που αναφέρω ήταν στο τραπέζι από αιώνες και εξάλλου δεν ήταν ο ανθενωτικός Λουκάς Νοταράς που, σύμφωνα με τον Δούκα (37, 10), είπε το περίφημο «κρειττότερον έστιν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν»;  Το ιδεολογικό περιτύλιγμα μπορεί να έχει αλλάξει στις μέρες μας, αλλά ο τρόπος που αξιολογούμε τη σοβαρότητα των ζητημάτων και ιεραρχούμε τις προτεραιότητές μας παραμένει ίδιος και απαράλλαχτος. Το ζητούμενο δεν είναι λοιπόν να συγκροτήσουμε ένα μέτωπο των χωρών του Νότου αλλά να αποφασίσουμε επιτέλους να εντάξουμε εαυτούς στην Ευρώπη.

Μιχαηλ Πασχαλης, Ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης – Τμήμα Φιλολογίας

«Σκληρή κριτική προς όλους… συνεχώς»

Κύριε διευθυντά

Σε επιστολή του στην «Κ» της 22-2-2017, ο κ. Πάνος Δόβας έγραψε ότι ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς στην «Κ» της 12-2-2017 χαρακτήρισε τον Ελευθέριο Βενιζέλο «αδίστακτο δοξομανή», «αρρωστημένο εγωιστή», «αυτουργό της αυτοεξευτελιστικής αυτοχειρίας μας», «στυγνό δικτάτορα» και πως με τις ενέργειες του Βενιζέλου καταλήξαμε να «εξαργυρώνουμε με καταναλωτική ξιπασιά το εξαθλιωτικό μας “ανήκομεν” (εις την Δύσιν, προφανώς)». Παρακαλώ την «Κ» να μου επιτρέψει να σχολιάσω και εγώ τους χαρακτηρισμούς του κ. Γιανναρά για τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Με λύπη διαπιστώνω ότι ο κ. Γιανναράς ουδεμία πολιτική προσωπικότητα του ελληνικού κράτους έχει εγκρίνει κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνος. Εχει απαξιώσει ακόμα και σημαίνοντες ορθόδοξους χριστιανούς ιεράρχες. Ιδού τι έγραφε, μεταξύ άλλων, στην «Κ» της 28-4-2005 με αφορμή τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου: «Ηταν σίγουρα ιδιοφυής ηγέτης, αλλά και τυπικό γέννημα της ιστορικής παρακμής του Ελληνισμού… Ηταν δηλαδή μεγάλος με τα μέτρα του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Πατριάρχη Αθηναγόρα, του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ονόματα που μνημονεύουμε με ευγνωμοσύνη ανάμεικτη με θλίψη και πίκρα… Οδυνόμαστε για την παγίδευσή τους στην παρακμιακή μυωπική οπτική». Στην «Κ» της 14-6-2009 είχε χαρακτηρίσει τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή «παραλυτικά άτολμο και ανήκεστα μειονεκτικό σε φυσικά προσόντα». Τον Γιώργο Παπανδρέου (4-9-2011) είχε αποκαλέσει «ολίγιστον» και είχε αποκαλέσει τον Αντώνη Σαμαρά «φυλακισμένο στην επαγγελματική πολιτική». Εχει πολλάκις καταφερθεί δριμύτατα εναντίον της σημερινής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, την οποία αποκαλεί κομματοκρατία και στην οποία υπολογίζει ότι «οι σκεπτόμενοι πολίτες είναι 10% και μειώνονται δραματικά, καταδικασμένοι στον πνιγμό» («Κ» 7-9-2003). Κατατρύχεται, ο κ. Γιανναράς, από έντονη απαισιοδοξία για το μέλλον του Ελληνισμού και τους αισιόδοξους κατατάσσει σε αυτούς που «έχουν αδυναμία ή αρνούνται να δουν κατά πρόσωπο την πραγματικότητα» («Κ» 12-1-3003). Διατείνεται ότι «με την ίδρυση του ελλαδικού (όχι ελληνικού) κράτους σήμανε το ιστορικό τέλος του Ελληνισμού» («Κ» 10-3-2002). Αποκαλεί το νεοελληνικό κράτος «θλιβερό βαλκανικό κατάλοιπο της Ελληνικότητας που θα κατρακυλάει όλο και πιο βαθιά στου κακού τη σκάλα» («Κ» 28-12-2003). Ομως, σε αυτό το κράτος πρότεινε «την κατάργηση της ελλαδικής αυτοκεφαλίας, την εκκλησιαστική επανένωση ολόκληρου του Ελληνισμού υπό το Οικουμενικό Πατριαρχείο και κατόπιν τη μεταφορά του Πατριαρχείου στην άλλοτε συμβασιλεύουσα Πόλη, τη Θεσσαλονίκη» («Κ» 26-10-2003). Τη μεταφορά του Πατριαρχείου στη Θεσσαλονίκη την πρότεινε ο κ. Γιανναράς και από τηλεοράσεως την Κυριακή των Βαΐων του 2005. Με τους Τούρκους, είμαι βέβαιος, να εύχονται κάτι τέτοιο και πρόθυμους να συνδράμουν στο έργο μας! Είμαι βέβαιος ότι κανένας Ελληνας δεν θεωρεί τους πολιτικούς μας όλους άχρηστους, αλλά ούτε και αλάνθαστους. Χάρις σ’ αυτούς, που βγαίνουν από τα σπλάγχνα μας, υπάρχουμε ακόμα. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ωθούμενος από τον πατριωτισμό του, εξέλαβε ως εθνική ευκαιρία την πρόταση του Ζορζ Κλεμανσό, του Λόιντ Τζορτζ και του προέδρου Γούντροου Ουίλσον να αποβιβάσει ελληνικό στρατό στη Σμύρνη το 1919. Δυστυχώς, όμως, χωρίς έγγραφες ρητές εγγυήσεις εκ μέρους των τριών εντολέων για στρατιωτική συνδρομή εάν χρειαζόταν. Τα όσα ακολούθησαν είναι γνωστά. Είναι όμως άδικο να τα φορτώσουμε όλα στον Βενιζέλο. Σοβαρότατες ευθύνες έχουν και οι νικητές των εκλογών της 1-11-1920.

Να μη λησμονούμε ότι ο Βενιζέλος διπλασίασε την Ελλάδα με τους πολέμους των ετών 1912-1913. Κριτική σε ιστορικά πρόσωπα πρέπει να γίνεται. Οχι όμως με χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιεί ο κ. Γιανναράς. Με την απόσταση των 95 ετών που μας χωρίζει από τη Μικρασιατική Καταστροφή, εύκολα μπορούμε τώρα να συνειδητοποιήσουμε ότι μετά την επανάσταση των Νεοτούρκων (1908) και τις διεθνείς συνθήκες που διαμορφώθηκαν έκτοτε (πόλεμοι 1912-1913, Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος), ήταν αδύνατον να παραμείνουμε στη Μικρά Ασία. Μας έδιωξαν με τραγικές για εμάς συνέπειες, για τις οποίες δεν είμαστε ανεύθυνοι. Θα μπορούσαμε να έχουμε αποχωρήσει από τη Μικρά Ασία, όπως φύγαμε από την Αίγυπτο επί Νάσερ.

Γεωργιος Τολης, Καρδιοχειρουργός

Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο

Κύριε διευθυντά

Ομολογουμένως τα έχασα από το πνεύμα που διακρίνει το άρθρο (7.3.2017) για το «Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο». Διαβάζω: «Τιμωρείται η εμπειρία», η πρόταση «αντιβαίνει τις βασικές αρχές αξιολόγησης», «διαβλητοί όροι», κάτι το «καινοφανές». Λυπάμαι, αλλά όσα γράφονται συνιστούν ό,τι ονομάζουμε «στείρα αντιπολίτευση» και συντεχνιακό πνεύμα.  Οι αλλοπρόσαλλες πολιτικές επιλογές του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ μας προσφέρουν δυστυχώς κάθε τόσο πάμπολλες ευκαιρίες για να τους κρίνουμε και να διαμαρτυρόμαστε. Και μια φορά που φαίνεται να γίνεται κάτι σωστό, δεν έχουμε το θάρρος να το δούμε και να το στηρίξουμε, παρά καταφεύγουμε ξαφνικά στους συνδικαλιστές του «Συλλόγου μελών ΔΕΠ του ΕΑΠ». Εξηγούμαι για όσους δεν ξέρουν. Εως τώρα, όταν ένα μέλος ΔΕΠ (που μισθοδοτείται κανονικά από την πολιτεία) υποβάλλει αίτηση για να διδάξει στο ΕΑΠ, προηγείται από όσους είναι είτε σε κατώτερη βαθμίδα είτε, πολύ περισσότερο, νέοι επιστήμονες, απλοί διδάκτορες (κι ας έχουν και κάποιες δημοσιεύσεις). Και όριο δεν υπήρχε (όπως υπάρχει στο αντίστοιχο κυπριακό ίδρυμα και σε πολλά άλλων χωρών): μπορούσε να διδάσκει κάποιος (με σύμβαση) διαρκώς. Το αποτέλεσμα ήταν, για χρόνια, οι νεότεροι να μένουν άνεργοι και τα μέλη ΔΕΠ να εισπράττουν δεύτερο μισθό. Καθώς μάλιστα οι «επί συμβάσει» διορισμοί στα πανεπιστήμια έχουν σχεδόν μηδενιστεί στα χρόνια της κρίσης, η ανεργία έδιωχνε ένα σωρό φρέσκα μυαλά από τον χώρο της επιστήμης. (Αλλωστε δεν θα αποχωρήσουν όλα τα μέλη ΔΕΠ. Απλώς θα υπάρχει μια ποσόστωση).

Μα δεν είναι καλύτεροι οι έμπειροι; Πρώτον, και αυτό είναι συζητήσιμο (πριν από 30 και 40 χρόνια το μυαλό μου ήταν πολύ πιο ισχυρό), και πάντως υπάρχει και το κέφι για τη δουλειά. Ο πρόεδρος του «Συλλόγου μελών ΔΕΠ του ΕΑΠ» (που φυσικά για να προασπίζει τα συμφέροντά τους τον εξέλεξαν) καταγγέλλει πως δεν είναι σωστό να απαιτείται κάποια απόδειξη ότι ο υποψήφιος «μπορεί να τηρήσει τις υποχρεώσεις του προς το ΕΑΠ» (άρθρο 5 των κριτηρίων επιλογής). Κάθε λογικός άνθρωπος θα έλεγε, «Δόξα σοι ο Θεός, επιτέλους». Δεν μπορούμε να αγανακτούμε πως οι νέοι μας φεύγουν στο εξωτερικό και να θέλουμε διπλοθεσίτες τους παλιούς. Ας ανοίξει και καμιά πόρτα.

– «Μα, βρε αφελή, δεν βλέπεις ότι όλη η ιστορία γίνεται για να βολευτούν «συριζόπουλα»; Ποιος μπορεί να το αποκλείσει; Αλλά πρώτον κάποια από αυτά τα παιδιά μπορεί να είναι πολύ καλοί στην επιστήμη τους (και προσωπικά γνωρίζω κάποιους), δεύτερον, δεν θα επιλεγούν μόνο αυτοί, και τρίτον, καλύτερα ένας νέος άνεργος (μόνο έτσι θα μπορέσει να προχωρήσει και να ωριμάσει) παρά οι παλιοί που θέλουν να στηρίξουν λίγο το γλίσχρο εισόδημά τους (γιατί «αυτό» είναι «κοινωνική πολιτική»).

Αλεξης Πολιτης –Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή