Κύριε διευθυντά
Ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θάνος Βερέμης, με βιβλίο που κυκλοφόρησε με τίτλο «1821 Τριπολιτσά – Μεσολόγγι», το οποίο παρουσίασε και σχολίασε η «Καθημερινή» της Κυριακής (03-03-19), υποστηρίζει, αναφερόμενος στην άλωση της Τριπολιτσάς, μεταξύ των άλλων, ότι «ο κόσμος πρέπει να μάθει να διαβάζει όλη την Ιστορία, να μη μένει στο παιδικό στάδιο ότι οι Ελληνες ήταν μόνο ήρωες και οι άλλοι καθάρματα».
Αυτόν τον, μετά 200 χρόνια από το 1821, ανηλεή και απαράδεκτο χαρακτηρισμό των ηρώων του 1821, προσωπικά δεν τον έχω διαβάσει σε κανέναν Ελληνα ιστορικό.
Για να πεισθώ, όμως, περισσότερο ποια είναι η ιστορική αλήθεια, προσέφυγα στην «Ιστορία του Ελληνικού Εθνους» (Εκδοτική Αθηνών Α.Ε. 1975, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1980, τ. ΙΒ, που έχουν συγγράψει διαπρεπείς ιστορικοί και έχουν εποπτεύσει «ογκόλιθοι του ελληνικού πνεύματος», π..χ. Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Γεώργιος Μυλωνάς κ.ά, άπαντες ακαδημαϊκοί), στην οποία αναφέρεται κατά λέξη «οι ιστορικοί του Αγώνος και οι απομνημονευματογράφοι προσπάθησαν, όλοι σχεδόν, να ερμηνεύσουν και κάποτε να δικαιολογήσουν τη συμπεριφορά των Ελλήνων προς τους Τούρκους αμάχους». Ετσι ο Τρικούπης γράφει:
«Ο λαός αποτινάσσων πολυχρόνιον και βαρύ ζυγόν κινείται πάντοτε θηριωδώς, κατά των δεσποτών του, ο δε οπλοφόρος της Ελλάδος ήταν έτσι μάλλον ακράτητος κατ’ εκείνας τας ημέρας… η δε δίψα της εκδικήσεως κατεσίγαζεν την φωνήν της φύσεως, εφαίνοντο δε οι Ελληνες ως θέλοντες να εκδικηθώσιν εν μια ημέρα αδικήματα τεσσάρων αιώνων», και ο Φιλήμων, που έζησε τα χρόνια εκείνα της άλωσης, παρατηρεί: «Καταδικάζουσιν ίσως τινές την διαγωγήν των Ελλήνων ως υπερβάσαν εν τοιαύτη περιστάσει τα όρια της εκδικήσεως και προχωρήσασαν μέχρις απανθρωπίας. Ουδείς αρνείται το κακόν. Αλλ’ υπήρξε ποτέ επανάστασις κατά εξουσίας τυραννικής, και τοιαύτης αλλοεθνούς, αλλοθρήσκου και αλλογλώσσου, μη συνοδευθείσα μεθ’ όλων των σκληρών χαρακτήρων και συνεπειών…».
Και ο Φωτάκος κάνει λόγο για δίκαιη εκδίκηση. Αλλά και ο μεγάλος εθνικός μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει: «Ανωφελής και ανηλεής σφαγή μπορεί ίσως να εξηγηθεί εκ του προαιωνίου μεταξύ των δύο φυλών και θρησκευτικού πάθους…».
Και ο Διονύσιος Κόκκινος υιοθετεί την άποψη του Τρικούπη. Κανείς, όμως, από τους πιο πάνω ιστορικούς δεν αναφέρει ότι οι ήρωες της άλωσης της Τριπολιτσάς ήταν καθάρματα. Αλλά ο κ. Βερέμης, πριν από περίπου εννέα χρόνια, μαζί με τον κ. Πέτρο Τατσόπουλο και την κ. Μαρία Ρεπούση,αν ενθυμούμαι καλά, είχε υποστηρίξει και τότε μια ιστορικώς αβάσιμη τηλεοπτική σειρά, σχετικά με την Επανάσταση του 1821, με τίτλο «1821… σήμερα», η οποία είχε προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων και διαμαρτυριών και την παρέμβαση του φιλοσόφου, ακαδημαϊκού και μεγάλου ιστορικού, αειμνήστου Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου, ο οποίος, με επιστολή του που δημοσιεύθηκε στη «Κ», επισήμαινε ότι, με τα ιστορικά γεγονότα της εν λόγω τηλεοπτικής σειράς, δεν συμφωνούσε, και η υπόθεση μπήκε στο αρχείο.
Βασιλης Ν. Σαλακας, Επίτιμος δικηγόρος στον Α.Π. και ΣτΕ, Πρώην νομικός σύμβουλος και προϊστάμενος Ν.Υ. ΔΕΗ