Κύριε διευθυντά
Στην «Καθημερινή» της 14-6-2019 δημοσιεύθηκε επιστολή του κ. Γ. Βαρελά, οικονομολόγου, αναφερόμενη στα γράμματα του Παλαμά προς τη Ραχήλ. Τρεις από τις πολυάριθμες επιστολές του Παλαμά προς τη Ραχήλ έχουν γραφεί από την Αιδηψό, από το ξενοδοχείο «ΗΡΑΚΛΕΙΟ» όπου και παραθέριζε το 1928. Ο εκλεκτός επιστολογράφος σας αναφέρει ότι ο Κ. Παλαμάς –κατά τη Ραχήλ– ήταν διεθνιστής και πολύθεος.
Δεν θα συμφωνήσω ως προς το πρώτο. Η διανόηση της Αριστεράς τον διεκδικούσε τον Κ. Παλαμά. Ο Νίκος Ζαχαριάδης έγραψε μονογραφία προσπαθώντας να τον διεκδικήσει, ως διεθνιστή και «κατά των πατρίδων», όμως ο Κ. Παλαμάς είναι ελληνολάτρης και πατριδολάτρης. Στον «Δωδεκάλογο του Γύφτου» ψάλλει τη φυγή των Ελλήνων λογίων από το Βυζάντιο προς τη Δύση: «Οπου πάμε –λένε οι λόγιοι– θα βρούμε πατρίδα και στην πατρίδα το δικό μας φως θα χύσουμε όπου θάμπωμα και βράδιασμα στη Φύση»! Το φως το ελληνικό, την παιδεία της ελληνικής πατρίδας μετέφεραν οι λόγιοι στη Δύση. Οταν ξέσπασε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του ζήτησαν να κάνει μια δήλωση και είπε: «Δεν έχω λόγο να σας πω άλλον κανέναν. Μεθύστε με το αθάνατο κρασί του ’21»! Η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνικοαπελευθερωτική και απέβλεπε στη δημιουργία του ελληνικού κράτους. Η υψιπετής, μεγαλειώδης και επική μούσα του ψάλλει για την ελληνική πατρίδα και τις εθνικές συμφορές. «Δεν χάνομαι στα τάρταρα μονάχα ξαποσταίνω, στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω». Ενας κλασικός Ελληνας όπως ο Παλαμάς με κλασική παιδεία είναι πολίτης οικουμενικός γιατί τα ιδεώδη του ελληνισμού –των οποίων ήταν φορέας– είναι ιδανικά παγκόσμια, οικουμενικά.
«Για να γίνεις άνθρωπος πρέπει πρώτα να γίνεις Ελληνας» έγραψε ο πολύς Βιλαμόβιτς. Ανθρωπος πλήρης, ολοκληρωμένος, γίνεται όποιος μεταλάβει από την Αγία μετάληψη της ελληνικής κλασικής παιδείας. Αυτός ο άνθρωπος είναι οικουμενικός, είναι πολίτης του κόσμου όλης της Γης γιατί είναι φορέας οικουμενικών αξιών και ιδανικών. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι το αληθινό περιεχόμενο της δήλωσης του μεγάλου μας ποιητή.
Γ. Σταραντζης, Δικηγόρος στον Α. Πάγο και στο ΣτΕ, πρ. επιστημονικός συνεργάτης «Αρχείου Νομολογίας» Νομικός συγγραφέας