Κύριε διευθυντά
Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του επιστολογράφου, ιατρού Ι.Κ. Γεωργίου (14/12/19), με τίτλο «Ο άθλιος Αλιρρόθιος και μια αρχαία δίκη», με την ορθή κατακλείδα: Ποσειδώνος δε εισάγοντος εν Αρείω Πάγω κρίνεται δικαζόντων των δώδεκα θεών Αρης και απολύεται (Απολλόδ. 14, 2), θα ήθελα συμπληρωματικά, να προσθέσω ορισμένα φιλολογικά στοιχεία.
Ο Αρειος Πάγος, πετρώδης λόφος έναντι της Ακροπόλεως, είναι συνδεδεμένος με τον δημόσιο και θρησκευτικό βίο του κλεινού άστεως και η «εξ Αρείου Πάγου Βουλή» προσέλαβε ιστορική σημασία, ως έδρα δικαστική (δικάζουσα τας φονίους δίκας) και πολιτική στη ζωή των αρχαίων Αθηναίων.
Στον Αρειο Πάγο τοποθετείται ο τάφος του Οιδίποδος, ως αμυντηρίου μέσου, μεταφερθείς αργότερα στον Ιππιο Κολωνό, και στον πολεμικό αυτό λόφο εξεφώνησε ο Απόστολος Παύλος τον περίφημο λόγο του, «Περί του αγνώστου θεού» (Πράξεις Αποστόλων, ΙΖ, 19).
Στη μυθική εποχή, στον Αρειο Πάγο δικάσθηκε ο Ορέστης, για τον φόνο της μητέρας του (μητραλοίας), καταδιωκόμενος απηνώς από τις Ερινύες, τιμωρούς θεότητες· αθωώθηκε, όμως, με την ψήφο της Παλλάδος Αθηνάς, στην οποία αφιέρωσε βωμό της Αρείας Αθηνάς, μετά την αθώωσή του. Τον μύθο του Ορέστη πραγματεύονται διαφορετικά οι τρεις τραγικοί: Σοφοκλής (Ηλέκτρα), Ευριπίδης (Ηλέκτρα, Ορέστης) και, κατ’ εξοχήν, ο Αισχύλος, στο τελειότερο δημιούργημά του, την Ορέστεια (Χοηφόροι, Ευμενίδες). Η τριλογία κλείνει με συμφιλίωση. Οι Ερινύες καταπραΰνονται (εξευμενίζονται) από την Αθηνά και γίνονται Ευμενίδες, δηλαδή ευνοϊκές στην πόλη, μεταβαλλόμενες σε αγαθοποιούς θεότητες.
Ο Παυσανίας αναφέρει στα Αττικά (28,6) ότι στον βράχο υπήρχαν δύο αλάξευτοι λίθοι (αργοί), όπου κάθονταν οι διάδικοι: ο κατηγορούμενος «επί του λίθου της Υβρεως (δηλ. του εγκλήματος) και ο κατήγορος «επί του λίθου της Αναιδείας (δηλ. της αδιαλλαξίας, ανεπιεικείας). Στην Ιφιγένεια την εν Ταύροις του Ευριπίδη ο Ορέστης αναφέρει ότι, όταν δικάσθηκε, αυτός κάθησε στη μια πέτρα, ως κατηγορούμενος, και στην άλλη, η πρεσβύτερη από τις Ερινύες, ως κατήγορος (στίχ. 961-963).
Τέλος, στη διαδικασία της δίκης υπήρχε και η καλουμένη ψήφος της Αθηνάς, επί ισοψηφίας, δηλαδή αθωωνόταν πάντοτε και, κατά κανόνα, ο κατηγορούμενος, ο οποίος ευχαριστούσε πανηγυρικά τους θεούς και θυσίαζε στις Σεμνές θεές (τις Ερινύες).
Αναστασιος Αγγ. Στεφος, δ.φ.
Ειδικός Γραμματέας της Πανελλήνιας Ενωσης Φιλολόγων