Κύριε διευθυντά
Τα τελευταία δύο χρόνια προβάλλεται με ποικίλους τρόπους η ημέρα της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τους Γερμανούς. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης οργάνωσε πρόσφατα συναυλία με τη Συμφωνική Ορχήστρά του με τίτλο: «Ο ΕΛΑΣ απελευθερώνει τη Θεσσαλονίκη» και πρόβαλε ντοκιμαντέρ της δημοτικής τηλεόρασης με τίτλο: «30 Οκτωβρίου 1944, η παραμελημένη απελευθέρωση». Ομως, αυτοί οι τίτλοι δημιουργούν εσφαλμένες εντυπώσεις για τα ιστορικά γεγονότα εκείνης της εποχής. Η αλήθεια είναι ότι ο ΕΛΑΣ (στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ), με επικεφαλής τον Μάρκο Βαφειάδη και τον συνταγματάρχη Μπακιρτζή, εισήλθε στη Θεσσαλονίκη χωρίς να μεσολαβήσουν μάχες, δεδομένου ότι τότε έφευγαν συντεταγμένα οι Γερμανοί από την Ελλάδα. Είναι προφανές ότι δεν μπορεί να θεωρείται κατόρθωμα η ανεμπόδιστη είσοδος ένοπλων αντιστασιακών ανταρτών στην πόλη, ούτε αποτελεί γεγονός αξιόλογο για εορτασμό. Οι Γάλλοι γιορτάζουν την απελευθέρωσή τους γιατί έγιναν μάχες για να επιτευχθεί. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης γιορτάζεται δικαιολογημένα την 26η Οκτωβρίου και παραπέμπει στο 1912.
Για τις ενέργειες του ΕΛΑΣ στη Μακεδονία ο Θ. Μακρίδης, επιτελάρχης του Στ. Σαράφη, μετά την Κατοχή ανέφερε: «[…] οι Γερμανοί που υποχωρούσαν, είχαν κυκλωθεί εκεί στη Μακεδονία και μπορούσαν να εξοντωθούν. […]. Αλλά ο Μάρκος και ο Μπακιρτζής προτίμησαν να τρέξουν στη Θεσσαλονίκη, που μπορούσαν να την έχουν οποιαδήποτε στιγμή στα χέρια τους, αντί να εξοντώσουν τις κυκλωμένες γερμανικές δυνάμεις στην περιοχή τους». Εξάλλου και ο Ν. Πλαστήρας τα Χριστούγεννα του 1944 στην ιστορική σύσκεψη που προκάλεσε ο Τσώρτσιλ, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, αμφισβήτησε ευθέως την όποια συμβολή του ΕΛΑΣ στην αποχώρηση των Γερμανών, δεδομένου, όπως είπε, ότι «οι Γερμανοί μόνοι τους αποφάσισαν να φύγουν, δεν τους έδιωξε ο ΕΛΑΣ»!
Φαίνεται ότι από κάποιους επιδιώκεται να αντικατασταθεί η εθνική εορτή του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου –που γιορτάσαμε πριν από λίγες ημέρες– το οποίο είπε ο Ι. Μεταξάς και ακολούθησε σύσσωμος ο ελληνικός λαός, από μια γιορτή «της απελευθέρωσής της» με αναφορά στον ΕΛΑΣ. Αυτό το θεωρώ υποβολιμαίο, υποκρύπτει κομματικές σκοπιμότητες και διαστρέφει την αληθινή ιστορία.
Δημ. Καραμητσος, Ομ. καθηγητής ΑΠΘ, συγγραφέας