Κύριε διευθυντά
Το «1968», η νέα ταινία του Τάσου Μπουλμέτη που προβάλλεται στις κινηματογραφικές αίθουσες αφηγείται την ιστορία της ομάδας μπάσκετ της ΑΕΚ, η οποία το 1968 σημείωσε τη μεγαλύτερη έως τότε επιτυχία ελληνικής ομάδας σε συλλογικό επίπεδο, κατακτώντας το Κύπελλο Κυπελλούχων Ευρώπης. Απέναντι στη Σλάβια Πράγας, η «Ενωση» πέτυχε μια εμβληματική όσο και αναπάντεχη νίκη, η οποία συσπείρωσε τους Ελληνες κατά τη διάρκεια του δεύτερου χρόνου της δικτατορίας.
Η προσέγγιση του σκηνοθέτη είναι αν μη τι άλλο ευρηματική, αφού χρησιμοποιεί μια κινηματογραφική φόρμα που σπάνια συναντάμε στην Ελλάδα, το docu-fiction. Ο όρος αναφέρεται στο υβριδικό είδος κινηματογράφου που συνδυάζει στην αφήγηση ντοκουμέντα και μυθοπλασία. Αν και κανείς θα μπορούσε να πει ότι σε κάποιες στιγμές το «ντοκουμέντο» υπερτερεί της μυθοπλασίας, κάνοντας την ταινία να μοιάζει άνιση, ωστόσο δεν είναι. Δεν είναι, γιατί αφήγηση και μυθοπλασία λειτουργούν –ειδικά στο δεύτερο μέρος– σαν συγκοινωνούντα δοχεία, όπου το ένα συμπληρώνει το άλλο, καθιστώντας την αφήγηση απολαυστική. Αρχειακό υλικό με συνεντεύξεις που θυμίζουν εκπομπή έρευνας, στιγμές που προσομοιάζουν σε δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ και προσεγμένες δόσεις μυθοπλασίας συμπληρώνουν η μία την άλλη, δημιουργώντας μια αστεία και ταυτόχρονα συγκινητική ταινία.
Το σκηνοθετικό εύρημα που δίνει ακόμα μεγαλύτερο βάθος και βάρος στην ταινία, είναι η χρησιμοποίηση του θρυλικού εκφωνητή του αγώνα Βασίλη Γεωργίου σε ρόλο αφηγητή που ενώνει μεταξύ τους τις (αληθινές και φανταστικές) ιστορίες. Η αφήγηση του Μπουλμέτη δεν είναι γραμμική καθώς «περνάει από το 1924 και τους πρόσφυγες από την Πόλη, στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, στις απελάσεις, σε εμφύλιους που μεταφέρονται σε ένα πρακτορείο ΠΡΟΠΟ, στις αδυναμίες (πολλές) των θαμώνων, σε μυστικά και ψέματα, πνιγμένες φράσεις, μνήμες από ήχους, στοιχήματα που δεν αφορούν τον αγώνα εκείνης της ημέρας…» (Μαρία Κατσουνάκη, «Καθημερινή» 21.01.2018).
Το 1968, λέει προς το τέλος της ταινίας ο Μπουλμέτης, είναι χρονιά-ορόσημο και χαρακτηρίζεται ως «ρωγμή στον χρόνο». Μέσα σε αυτή τη χρονιά συνέβησαν σε ολόκληρο τον πλανήτη ορισμένα πολύ σημαντικά γεγονότα. Οι δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κένεντι στις ΗΠΑ, ο παρισινός Μάης, η Ανοιξη της Πράγας και η βίαιη κατάπνιξή της, η απόπειρα δολοφονίας του Γ. Παπαδόπουλου από τον Α. Παναγούλη και ο θάνατος του Γεωργίου Παπανδρέου, είναι ορισμένα από αυτά. Γεγονότα που άφησαν το στίγμα τους στα χρόνια που ακολούθησαν. Ενα τέτοιο γεγονός ήταν και η νίκη της ΑΕΚ. Στο σκοτάδι της Επταετίας οι Ελληνες βρήκαν μια ευκαιρία να ενωθούν και να νιώσουν εθνικά περήφανοι.
Είναι φανερό ότι ο Μπουλμέτης έχει γυρίσει την ταινία με πολλή αγάπη για την ομάδα του και όσα αυτή αντιπροσωπεύει. Ενδεχομένως, πέρα από το αδιαμφισβήτητο ταλέντο του, αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους που το συγκεκριμένο εγχείρημα στέφθηκε με επιτυχία. Λίγο πριν από το τέλος, ο αφηγητής μας λέει ότι «ανάμεσα στη νίκη και την ήττα κρύβονται στιγμές που πρέπει να ειπωθούν». Ορισμένες τέτοιες γλυκόπικρες στιγμές συνθέτουν τον καμβά του φιλμ. Δεν χρειάζεται να είσαι φίλος της ΑΕΚ για να συγκινηθείς βλέποντας την ταινία. Ομως αποκλείεται να υποστηρίζεις αυτήν την ομάδα και να μη συγκινηθείς…
Δημήτρης Τζινης, MSc Management, University of Glasgow