Κύριε διευθυντά
Eχει ανακινηθεί θέμα εκλογικού νόμου. Πράγματι υπάρχει. Το εκλογικό μας σύστημα νοσεί βαρύτατα. Η σύνθεση της σημερινής Βουλής δεν επιτρέπει αισιοδοξία για θεραπευτική επέμβασή της. Αλλού πρέπει να αναζητηθεί επικουρία.
Ο κοινωνιολόγος Γιώργος Σιακαντάρης σε κριτικό του σημείωμα για το βιβλίο «Βαϊμάρη – Η ανάπηρη Δημοκρατία 1918-1933» του H.A. Winkler (Τα Νέα, 3-4 Δεκεμβρίου 2011) διατυπώνει μία βαρύνουσα επισήμανση: «Το συγκλονιστικό [αυτό] βιβλίο δίνει την εντύπωση ότι, τηρουμένων των αναλογιών, διαβάζουμε τη δική μας ιστορία των ετών 2009-2011». Ο Winkler αποδίδει την κατάρρευση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης στον «πρώιμο εκδημοκρατισμό του εκλογικού δικαιώματος και στον καθυστερημένο εκδημοκρατισμό του συστήματος διακυβέρνησης». Ο πρώιμος εκδημοκρατισμός του εκλογικού δικαιώματος εκφράστηκε με την υιοθέτηση ενός συστήματος απλής αναλογικής· κάτι σαν αυτό που συζητείται να εφαρμοστεί στις προσεχείς εκλογές μας.
Ο ισχύων εκλογικός νόμος ενισχυμένης αναλογικής (βασικά έργο των Κ. Σκανδαλίδη επί κυβερνήσεως Σημίτη και Π. Παυλόπουλου επί κυβερνήσεως Καραμανλή) είναι, με τη σταυροδοσία και τις υπερμεγέθεις εκλογικές του περιφέρειες, κύρια αιτία της διαφθοράς του πολιτικού μας προσωπικού. Παράλληλα έδωσε την εξουσία στην εκπροσώπηση του 26,5% του έχοντος δικαίωμα ψήφου πληθυσμού (σε 2,12 εκατ. ψηφοφόρους από ένα σύνολο 8 εκατ., εκλογές Σεπτεμβρίου 2016) να μας κυβερνούν με άκρως αφανείς προθέσεις και σκοπούς· με ολέθρια, ενδεχομένως, κατάληξη. Aρα πρέπει ν’ αλλάξει. Και η απλή, «ανόθευτη και άδολη» αναλογική είναι η χειρότερη λύση. Μέμνησο της Βαϊμάρης.
Οι μεταπολεμικοί Γερμανοί, με το βίωμα και την ενθύμηση των δραματικών συνεπειών της οικονομικής κρίσεως και του εκλογικού συστήματος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, εδούλεψαν με ενδελέχεια και ορθοφροσύνη να συνθέσουν ένα εκλογικό σύστημα που θα προλαμβάνει και θα αποτρέπει καταστάσεις όπως οι τότε. Eτσι από το 1953 κατέληξαν στο και τώρα ισχύον εκλογικό σύστημα. Λειτουργεί με πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα. Είναι δίκαιο και αποτρέπει δυσάρεστες εξελίξεις.
Περιλαμβάνει τις καλές πλευρές του πλειοψηφικού (μονοεδρικού) και του αναλογικού (με λίστα) συστήματος. Περιορίζει τις αναποδιές τους. Πώς λειτουργεί; Κάθε ψηφοφόρος διαθέτει δύο ψήφους. Μία υπέρ του κόμματος προς το οποίο πρόσκειται και μία, στη μονοεδρική εκλογική του περιφέρεια, υπέρ του υποψηφίου τον οποίο προτιμάει. Οι δύο ψήφοι μπορεί να είναι διαφορετικών κομμάτων. Οι έδρες μισές μισές από τους δύο τρόπους ψηφοφορίας. Υπάρχει όριο συμμετοχής στην κατανομή εδρών το 5%. Αυτό σε πολύ χοντρές γραμμές. Θα χρειαστεί βέβαια κάποια προσαρμογή στα καθ’ ημάς. Eχει προταθεί από πολιτικούς (Θεόδωρο Πάγκαλο, Ντόρα Μπακογιάννη) και το Ποτάμι.
Η επιλογή του ενδεδειγμένου εκλογικού συστήματος αποτελεί προϋπόθεση ορθής λειτουργίας του θεσμικού μηχανισμού της χώρας. Οι διάφορες μορφές αναλογικών συστημάτων, που κατά καιρούς ίσχυσαν, ήταν και είναι αποτέλεσμα κομματικών και υστερόβουλων εν γένει σκοπιμοτήτων. Χαρακτηρίζονται από παντελή αγνόηση του γενικού συμφέροντος. Ισχύει και για το τώρα προτεινόμενο από τη ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ κυβέρνησή μας.
Oσο για το δικαίωμα ψήφου των 17άρηδων, δεν πρέπει να είναι στα καλά του κάθε νους που το υποστηρίζει ή το δέχεται. Με ποιο κοινωνικό, πνευματικό ή πολιτικό υπόβαθρο μπορούν τα παιδιά αυτά να έχουν διαμορφώσει πολιτική άποψη και γνώμη; Η μόνη κοινωνική τους εμπειρία είναι από τις καταλήψεις των σχολείων τους, με παρότρυνση των αριστερών διδάχων τους. Και το εκπαιδευτικό μας σύστημα εκείνο που κατ’ εξοχήν δεν διδάσκει είναι η κριτική σκέψη. Τα μεταμεσονύχτια μπαράκια δεν επαρκούν. (Οι 18άρηδες έχουν τη βασική διαφορά ότι είναι νομικά ενήλικοι.) Από την άλλη είμαστε που είμαστε υπερπολιτικοποιημένοι. Να ενθαρρύνουμε το κακό από τα γεννοφάσκια μας;
Ως κατάληξη θα αντιγράψω μια καθηγητική ομολογία: «Ως Eλληνας αναγνώστης [του βιβλίου του Winkler] δεν μπορώ να κρύψω πόσες φορές ανατρίχιασα συνειδητοποιώντας φαινόμενα παράλληλα με πάμπολλα της σημερινής κατάστασης της χώρας μας». (Ο καθηγητής ΕΚΠΑ Παύλος Σούρλας στο Athens Review of Books, τεύχος Φεβρουαρίου 2012). Και εγώ. Βίοι παράλληλοι. Τότε μοιραίο επακόλουθο υπήρξε ο εθνικοσοσιαλισμός. με το γνωστό τίμημα. Σήμερα κινδυνεύουμε να είναι ο εθνικοσυριζαϊσμός· θριαμβική επάνοδος της κοινωνίας του Φιντέλ (τώρα που την αποκηρύσσει). Πόνημα των πεπαιδευμένων δημιουργικών διανοιών Τσίπρα και Καμμένου. God save the Queen δέονται οι Βρετανοί. Δεν την έσωσε. Aς ασχοληθεί λίγο μαζί μας.
Νικ. Λ. Γ. Λιναρδατος
Οι ξένες γλώσσες και η Παιδεία μας
Κύριε διευθυντά
Πληροφορήθηκα με αμηχανία την άποψη του γνωστού καθηγητή κ. Αντ. Λιάκου περί του περιορισμού της διδασκαλίας των Αρχαίων στο λύκειο και την υπαγωγή τους στη μεθοδολογία των ξένων γλωσσών. Φαντάζομαι ότι ο κ. καθηγητής γνωρίζει καλύτερα από τον υπογράφοντα ότι τα Αρχαία δεν είναι ξένη γλώσσα για τους Eλληνες, αλλά, παρότι η διδασκαλία τους τα έχει αποξενώσει από την ουσιαστική μάθηση, αποτελούν την ιστορία της καθομιλουμένης, και μάλιστα ίσως το μόνο στοιχείο που μας συνδέει με την εκπληκτική πολιτιστική κληρονομιά της αρχαίας Ελλάδας. Παράλληλα, θα προσυπέγραφα για λόγους εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας την υιοθέτηση της μεθοδολογίας των ξένων γλωσσών αν μας έφερνε πιο κοντά στην εξοικείωση με το πνεύμα των Αρχαίων. Αλλά οποιοσδήποτε έχει περάσει από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση μπορεί να συνομολογήσει ότι η γνώση των ξένων γλωσσών κατακτάται κυρίως στα φροντιστήρια και πιστοποιείται με εξεταστικές διαδικασίες που διαφέρουν ριζικά από το πνεύμα και τη λειτουργία του δημόσιου σχολείου. Eχω την εντύπωση ότι τα Αρχαία δεν είναι σκόπιμο να διδάσκονται μηχανιστικά, αλλά με έναν τρόπο που να δημιουργεί στους νέους μια βιωματική σχέση με το μεγαλείο του ελληνικού πνεύματος. Μόνον έτσι θα μπορέσουν να νιώσουν ότι αποτελούν κομμάτι μιας ζωντανής παράδοσης, την οποία πρώτα οι εκπαιδευτικοί έχουν απαξιώσει υπό την ανοχή όλων των πολιτικών ηγεσιών. Για τον λόγο αυτόν θα επιθυμούσα μια πιο ουσιαστική προσέγγιση σε ένα τόσο σοβαρό και πολύπαθο αντικείμενο, εκτός αν συμβιβαζόμαστε με την ιδέα ότι η γνώση θα είναι προνόμιο των λίγων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις κοινωνίες του μέλλοντος.
Ανδρεας Δαβαλας – Δρ Πολιτικής Κοιν/γίας, Αθήνα