Κύριε διευθυντά
Το εκκλησιαστικό και εθνικό έργο που επετέλεσε ο Aγιος Χρυσόστομος τόσο στη Δράμα (όπου αρχικώς εξελέγη και εχειροτονήθη Μητροπολίτης τον Μάιο του 1902), όσο και στη συνέχεια στη Σμύρνη, είναι σημαντικότατο και πολύπλευρο.
Ο διακεκριμένος εκείνος Ιεράρχης και ακραιφνής Eλλην πατριώτης παρέμεινε μέχρι τέλους πλησίον του δεινώς δοκιμαζομένου ποιμνίου του, αντιμετωπίσας με θάρρος και παρρησίαν τις βιαιοπραγίες και τις φρικαλεότητες των Τούρκων εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού της Σμύρνης, φανείς έτσι αντάξιος της Εκκλησίας και του περιουσίου ελληνικού μας έθνους.
Ο Aγιος Χρυσόστομος συνελήφθη την 28η Αυγούστου / 10η Σεπτεμβρίου 1922 με τις κατηγορίες που του αποδόθηκαν, αναφερόμενες στην πολιτείαν του κατά την διάρκειαν της κατοχής της Σμύρνης από τους Eλληνας και στην συμμετοχήν του στην Μικρασιατική Aμυνα, πράξεις που συνιστούσαν προδοσίαν έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δεδομένου ότι ο Aγιος Χρυσόστομος είχε την τουρκική υπηκοότητα.
Το εσπέρας της ιδίας ημέρας ο Νουρεντίν Πασάς παρέδωσε τον Μητροπολίτην Σμύρνης Aγιον Χρυσόστομον στο αιμοδιψές πλήθος, το οποίο και τον εξόντωσε μαρτυρικώς.
Ο Εθνο-Ιερομάρτυρας Aγιος Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Σμύρνης ο από Δράμας, με την εθελοθυσίαν του υπέρ του λαού και του έθνους, υπήρξε τω όντι η μορφή και το σύμβολο του μαρτυρίου του Μακεδονικού και του Μικρασιατικού Ελληνισμού, μορφή συνάμα αντιπροσωπευτική της θυσίας του ελληνικού κλήρου στον βωμό της πατρίδος.
Ο Aγιος Χρυσόστομος υπήρξε πράγματι εκφραστής και πιστός ερμηνευτής της συζυγίας Ορθοδοξίας και Ελληνισμού. Ως εκ τούτου, ορθώς και δικαίως, η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος –καθόσον τούτο αδυνατούσε να το πράξη η Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινουπόλεως, λόγω της δυσμενούς και ιδιόμορφης θέσεώς της εντός του τουρκικού κράτους– τον ανακήρυξε εις Aγιον με την υπ’ αριθμό 2556 της 5-7-1993 εγκύκλιό της και η μνήμη του εορτάζεται την Κυριακή προ της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού, η δε 14η Σεπτεμβρίου ημέρα που οι δυνάμεις του Κεμάλ Πασά πυρπόλησαν και κατέστρεψαν την ελληνικωτάτην Σμύρνην καθιερώθη ως Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος, σύμφωνα με τον Ν. 2645/1998 (ΦΕΚ Α΄234). Τέλος, σύμφωνα με απολυτίκιο που συνέθεσε ο Ιδιαίτερος Γραμματεύς του Αγίου Χρυσοστόμου και μετέπειτα καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Λεωνίδας Φιλιππίδης, ο Aγιος Χρυσόστομος περιεβλήθη τον φωτοστέφανον του Εθνομάρτυρος και Ιερομάρτυρος, αφού «γενναίως αθλήσας, υπέμεινε υπέρ πατρίδος και πίστεως θάνατον».
Κωνσταντινος Β. Χιωλος – Διδάκτωρ Νομικής – Επίτιμος Δικηγόρος
«Ψιλά γράμματα» για τον Ρέμπραντ
Κύριε διευθυντά
Η ζωή επέδειξε ιδιαίτερη σκληρότητα στον μέγα ζωγράφο Ρέμπραντ. Θα ήταν άδικο να επιβαρύνουμε τη μνήμη του με κάποιες όχι και τόσο ακριβείς πληροφορίες που διαβάσαμε στην επιστολή της 9/8 του φίλτατου κ. Ι. Γεωργίου. Γράφει ο επιστολέας πως ο Ρέμπραντ δεν ήξερε γράμματα και, κατά τον Ι. Σάντραρτ, «δεν ήξερε καλά καλά να διαβάζει ολλανδικά». Αυτό είναι αναληθές. Διαβάζουμε: «Εφτά χρονών γράφτηκε σε ένα σχολείο που έδινε ιδιαίτερη έμφαση στα λατινικά. Τελείωσε στα 14, αφού γνώρισε αρκετά καλά την γραμματεία, την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας και της Ρώμης. Eτσι εξηγούνται πολλά θέματα της ζωγραφικής του αργότερα. Το 1620 τον συναντάμε στο Πανεπιστήμιο του Λέιντεν (Leiden) – το παλιότερο και πιο φημισμένο των Κάτω Χωρών, το οποίο, όμως, γρήγορα εγκατέλειψε» (Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, τομ. 99, σελ. 51). Τα ίδια αναφέρονται και στο «Τα αριστουργήματα της τέχνης – Οι μεγάλοι ζωγράφοι» του εκδοτικού οίκου των αδελφών Fabbri. Και επισημαίνεται: «Το ότι η ζωγραφική δεν στάθηκε ένα απλό βιοτεχνικό επάγγελμα για τον Ρέμπραντ το χρωστούσε ακριβώς σε αυτή τη σχολαστική κι ολοκληρωμένη εκπαίδευση της νεαρής του ηλικίας, που βοήθησε αποφασιστικά, κυρίως στην εικονογραφία, ν’ απλωθούν τα όρια της τέχνης του» (τομ. 3, σελ. 87-88). Και στην Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα: «H οικογένεια παρέμεινε καθολική σε μια εποχή που το Λέιντεν είχε ασπαστεί τον Προτεσταντισμό και αυτό εξηγεί την επιλογή του λατινικού σχολείου» (τομ. 51, σελ. 336). Την αναφορά του λατινικού σχολείου την βρίσκουμε και στη La Grande Encyclopedie (έτος 1902, τόμ. 28, σελ. 377). Τώρα, γιατί ο σύγχρονός του Γερμανός ζωγράφος Σάντραρτ είπε αυτή την κουβέντα νομίζω από απλή αντιπάθεια, μιας και θεωρούσε πως δεν ακολουθούσε τους καθιερωμένους κανόνες της ζωγραφικής. Η κατάταξή του, όσον αφορά το θρήσκευμα, στους αναβαπτιστές είναι προβληματική, μιας και βάπτισε όλα τα παιδιά του. Οι αναβαπτιστές δεν το έκαναν. Η Χέντρικγε Στόφελς δεν ήταν μοντέλο του, αλλά οικιακή βοηθός που είχε αναλάβει την ανατροφή του γιου του. Αργότερα, την χρησιμοποίησε και ως μοντέλο, πράγμα που έκανε με όλα τα οικεία πρόσωπά του. Αδυνατούσε δε να την παντρευτεί, γιατί θα έχανε την κτηματική περιουσία της θανούσης συζύγου του, της Σάσκιας, που του είχε θέσει ως όρο πως, αν πέθαινε, και αυτός ξαναπαντρευόταν, τότε η περιουσία της θα επιστρεφόταν στην οικογένεια της. Hταν τότε σε μεγάλη οικονομική ανέχεια. Ανθρώπινες αδυναμίες…
Επαμεινωνδας Ηλιοπουλος – Φαρμακοποιός, Αθήνα