Κύριε διευθυντά
Ως μόνιμος αναγνώστης της έγκριτης «Καθημερινής» παραξενεύτηκα που σε άρθρο (Σ. Κασιμάτης, 2/11/2016) με τίτλο: «Αριστερά του μίσους, δεξιά της αμνησίας» αναφέρονται και τα ακόλουθα: «Τι να την κάνεις τη γνώση, αν σου αρκεί ένα αίσθημα φυλετικής ανωτερότητας; Οι πολιτικοί της Δεξιάς δεν διάβασαν ποτέ, λ.χ. τον Φαλμεράγιερ. Αρκέστηκαν στη δαιμονοποίησή του από τον ελληνικό 19ο αιώνα – εν μέρει φυσιολογική, για τα δεδομένα μιας χώρας πλήρως συγκεντρωμένης τότε στη διαδικασία της κατασκευής έθνους. Αν τον διάβαζαν, θα διαπίστωναν ότι ο Φαλμεράγιερ κατεδαφίζει μεν το επιχείρημα της συνέχειας του αίματος, αλλά υποστηρίζει το επιχείρημα της γλωσσικής συνέχειας, το οποίο και είναι το αποδεκτό σήμερα».
Παρόμοια, σε νέο άρθρο (17/11/2016) ο ίδιος δημοσιογράφος ερμηνεύει τη δήλωση του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας στον πρόεδρο Ομπάμα «είμαστε απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων» με μηχανισμούς κληρονομικότητας που δεν ισχύουν στη Γενετική του Ανθρώπου.
Αρχικά, ας θυμηθούμε τι υποστήριξε ο Φαλμεράγιερ. Στο έργο του «Ιστορία της Χερσονήσου της Πελοποννήσου κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους» διατύπωσε την άποψη πως: «Οι Ελληνες της εποχής του δεν κατάγονται από τους αρχαίους Ελληνες, αλλά προέρχονται από Σλάβους που εισέβαλαν ή μετανάστευσαν σε διαδοχικά κύματα στην Ελλάδα μετά την επίθεσή τους κατά της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας». Εξιστορεί «Ούτε μια σταγόνα αίματος, γνησίου Ελληνικού αίματος, δεν τρέχει στις φλέβες των χριστιανών κατοίκων της σημερινής Ελλάδας». Υποστήριξε δε ότι οι σημερινοί Νεοέλληνες είναι απόγονοι Σλάβων.
Ως γενετιστής γνωρίζω ότι η εθνοτική ιθαγένεια είναι θέμα πολιτισμού, παιδείας, θρησκείας, γλώσσας και συνειδήσεως και δεν εντοπίζεται στο DNA ή στο αίμα. Παρ’ όλα αυτά, η θεωρία του Φαλμεράγιερ έχει βιολογικό υπόβαθρο και ως εκ τούτου η φυσική συνέχεια των κατοίκων της Ελλάδας θα πρέπει να εξεταστεί με βάση και γενετικά στοιχεία. Θα αναφερθώ ενδεικτικά σε αποτελέσματα λίγων γενετικών ερευνών.
Α) Σύμφωνα με τους διαπρεπείς συγγραφείς του κλασικού βιβλίου Γενετικής του Ανθρώπου «The History and Geography of Human Genes» ο γενετικός χάρτης της Ευρασίας ιχνηλατεί τη «γενετική κληρονομιά» των αρχαίων Ελλήνων στους σημερινούς κατοίκους της χώρας μας, αλλά και ανάμεσα στους κατοίκους γειτονικών ευρασιατικών πληθυσμών, σε περιοχές που είχαν αποικιστεί κατά την αρχαιότητα από Ελληνες. Η εξάπλωση αυτή περιλαμβάνει περιοχές που αρχίζουν από τα Δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας, εκτείνονται στη Ν. Ιταλία και Σικελία, και καλύπτουν μέρος και των πληθυσμών της Κεντρικής Βαλκανικής. Με βάση αυτά τα γενετικά στοιχεία, κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει, σε αντίθεση με τις απόψεις του Φαλμεράγιερ, ότι μέρος της γενετικής σύστασης (αίματος) των γειτονικών νοτιοσλαβικών πληθυσμών οφείλεται στη διείσδυση ελληνικών πληθυσμιακών ομάδων σε αυτές τις γεωγραφικές περιοχές. Β) Η παραπάνω επίδραση έχει εξεταστεί σε βάθος στην περίπτωση της Magna Graecia. Ακόμη και σήμερα, το γενετικό πρότυπο της Ιταλίας και τις Σικελίας αντιγράφει σχεδόν πιστά τον ελληνικό εποικισμό κατά την προ-Ρωμαϊκή εποχή. Με απλά λόγια, η γενετική ομοιότητα μεταξύ των κατοίκων των δύο περιοχών, που επιμένει χρονικά (2.500 χρόνια) παρά τις διαφορές στην ιστορική πορεία τους (απουσία εισβολών Σλάβων και τουρκική κυριαρχία) μετά την κατάλυση των βυζαντινών κτήσεων, έρχεται να τονίσει τη βιολογική συνέχεια των δύο λαών. Γ) Σε ακόμη πιο πρόσφατες έρευνες εξετάστηκε η γενετική θέση των Ελλήνων στον Παγκόσμιο Γενετικό Χάρτη με τη χρήση 270.000 DNA δεικτών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας οι Ελληνες διακρίνονται γενετικά από τους Σλάβους σε πλήρη αντίθεση με τις λανθασμένες απόψεις του Φαλμεράγιερ, που υποστήριζε ότι πρόγονοι των σύγχρονων Ελλήνων είναι οι Σλάβοι, και της εφημερίδας σας ότι ο Φαλμεράγιερ κατεδαφίζει το επιχείρημα της συνέχειας του αίματος. Αν ήταν ορθή η άποψη του Φαλμεράγιερ θα έπρεπε οι Ελληνες να εντάσσονται στην ίδια θέση με τους σλαβικούς λαούς, και όχι με τους Ιταλούς και τους Ισπανούς. Συμπερασματικά, τα γενετικά στοιχεία απορρίπτουν τη θεωρία του Φαλμεράγιερ περί της ασυνέχειας του αίματος των Ελλήνων.
Κωστας Τριανταφυλλιδης – Ομότιμος καθηγητής Γενετικής και Γενετικής Ανθρώπου
Τα «μπ, ντ, γκ»… σε χώρες και πόλεις
Κύριε διευθυντά
Υπάρχουν δυστυχώς αρκετές πόλεις και κράτη της Γης που έχουν μεταγλωττισθεί λανθασμένα στη γλώσσα μας, την ελληνική. Κυρίως αφορούν τη μεταγλώττιση των απλών συμφώνων «b, d και g» του διεθνούς λεξιλογίου στα σύνθετα σύμφωνα «μπ, ντ και γκ» της ελληνικής γλώσσας, καθώς και τη διατήρηση ή μη των συμφώνων «ν» και «μ» πριν από τα σύνθετα σύμφωνα «d» (ντ) και «b» (μπ).
Ομως δεν περιορίζονται τα λάθη μόνο σε αυτές, αλλά και σε άλλες ονομασίες τόσο ως προς το είδος των γραμμάτων που θα αντικαταστήσουν τα σύμφωνα που δεν υπάρχουν στο ελληνικό λεξιλόγιο (π.χ. το c). Ακόμη το «nt» δεν προφέρεται «d» αλλά «n-t», φωνητικά ενωμένο αλλά χωρισμένο «ν-τ», αλλά και ως προς την τονιζόμενη συλλαβή. Παραθέτω αλφαβητικά τις λανθασμένες αποδόσεις στην ελληνική γλώσσα που κατόρθωσα να εντοπίσω: α) Αγκόλα αντί Ανγκόλα (Angola), β) Αγκόνα αντί Ανκόνα (Ancona), γ) Αρκάνσας αντί Αρκάνσο (Arcanso), δ) Ατλάντα αντί Ατλάν-τα (Atlanta), ε) Γκάμπια αντί Γκάμμπια (Gambia), στ) Γλασκόβη αντί Γκλασγκόβη (Glasgow), ζ) Ζάμπια αντί Ζάμμπια (Zambia), η) Ζιμπάμπουε αντί Ζιμμπάμπουε (Zimbabwe), θ) Κογκό αντί Κονγκό (Congo), ι) Μπέρμιγχαμ αντί Μπέρμινγκαμ (Birmingham), ια) Μό-ντρεαλ αντί Μόν-τρεαλ (Montreal), ιβ) Μπουρούντι αντί Μπουρούνντι (Burundi), ιγ) Νότιγχαμ αντί Νότινγκαμ (Nottingham), ιδ) Ουάσιγκτον αντί Ουόσινγκτον (Washington), ιε) Ουγκά-ντα αντί Ουγκάν-ντα (Uganda), ιζ) Πρίντεζι αντί Μπρίντιζι (Brindisi), ιη) Ρέτζο Καλάμπρια αντί Ρέτζιο Καλάμπρια (Reggio di Calabria), ιθ) Ρέτζο Εμίλια αντί Ρέτζιο Εμίλια (Reggio nell’ Emillia), κ) Ρίο ντε Τζανέιρο αντί Ρίο ντε Ζανέιρο (Rio de Janeiro), κα) Σαν Φραντσίσκο αντί Σαν Φρανσίσκο (San Francisco), κβ) Σιγκαπούρη αντί Σινγκαπούρη (Singapore), κγ) Σικάγο αντί Σικάγκο (Chicago), κδ) Τρίνιν-ταντ αντί Τρίνινταντ (Trinidad), κε) Φραγκφούρτη αντί Φρανκφούρτη (Frankfur), κζ) Φότζα αντί Φότζια (Foggia), κη) Χαβάη αντί Χαουάη (Hawaii).
Αλλα μεταφραστικά λάθη αφορούν τον τονισμό: α) Βατικανό αντί Βατικάνο, β) Τσερόκι αντί Τσέροκι, γ) Μισισιπή αντί Μισίσιπι, δ) Χονολουλού αντί Χονολούλου, ε) Γκουαντάναμο αντί Γκουαντανάμο κ.ά.
Μερικές πόλεις τις κλίνουμε σαν να είναι ελληνικές λέξεις π.χ. η Σκάλα του Μιλάνου αντί η Σκάλα του Μιλάνο. Σωστά λέμε του Τορίνο και του Παλέρμο και δεν λέμε του Τορίνου και του Παλέρμου.
Γιαννης Πλακονουρης, Διδάκτωρ Ιατρός
Αίτημα επιστροφής Αφροδίτης της Μήλου
Κύριε διευθυντά
Σε ραδιοφωνική εκπομπή άκουσα τον καλεσμένο δήμαρχο Μήλου να πρωτοανακοινώνει τη διεκδίκηση της Αφροδίτης της Μήλου από το Μουσείο του Λούβρου, με αίτημα που θα θέσει στην «επέτειο» των διακοσίων χρόνων από την κλοπή της (Απρίλιος 2017).
Εκτιμώ ότι, εφόσον έχουμε θέσει ως (εθνική) προτεραιότητα τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, μια ταυτόχρονη διεκδίκηση της Αφροδίτης της Μήλου θα υποδαύλιζε την όποια περαιτέρω προσπάθειά μας. Διότι, ενώ τώρα «αντίπαλος», όπως δημόσια εμφανίζεται, είναι μόνο το Βρετανικό Μουσείο, στην άλλη περίπτωση το μέτωπο θα μεγαλώσει, αφού θα καταστήσουμε και το Λούβρο δεύτερο μέγιστο αντίπαλο. Και τότε, ακόμη χειρότερα, θα έχουμε δώσει την ευκαιρία στα μεγάλα μουσεία του κόσμου (που πιθανώς εύχονται και περιμένουν) να σχηματίσουν παγκόσμια συμμαχία άρνησης στις όποιες διεκδικήσεις των κινητών αρχαιοτήτων. Τα οποία μουσεία μέχρι σήμερα κρατούν μια θέση ουδετερότητας – σε επιφυλακή, μετά και τη δήλωση των Ελλήνων ότι περιορίζονται και μόνο στη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα, που αποτελούν και αναπόσπαστο στοιχείο του μνημείου.
Τελειώνοντας, θα πρότεινα όπως ο δήμαρχος της Μήλου το ξανασκεφτεί ή, τουλάχιστον και πρωτίστως πριν προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια, συνεργαστεί/συμβουλευθεί τον αντίστοιχο φορέα της διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Σωτηρης Παπαδοπουλος, Αρχιτέκτονας