Κύριε διευθυντά
Η επίσκεψη στην αρχαία Κνίδο της Μ. Ασίας, που βρίσκεται στο δυτικό άκρο της επιμήκους χερσονήσου της Καρίας, είναι όντως πλουσιότατη σε εικόνες και συναισθήματα. Από σεβασμό στον φιλόξενο χώρο της εγκρίτου εφημερίδας σας θα αποφύγω τη λεπτομερή και εντυπωσιακή περιγραφή της διαδρομής από την αρχαία Αλικαρνασσό ώς την αρχαία Κνίδο, η οποία κυρίως μετά τη μικρή πόλη Ντάτσα, είναι μοναδικού φυσικού κάλλους, με πευκοσκεπή βουνά, δαντελωτές ακρογιαλιές, βαθυγάλανα (και κρυστάλλινα) νερά και απεριόριστη θέα προς τα νότια Δωδεκάνησα.
Φθάνοντας κανείς στη «νεκρή» πολιτεία της άλλοτε μαγευτικής Κνίδου (ζωντανής πάραυτα στη μνήμη όλων με την περίφημη Κνιδία Αφροδίτη του Πραξιτέλη) με τους δύο αρχαίους λιμένες της, τα απομεινάρια της μεγάλης σε μήκος οχύρωσης, τα οικοδομικά κατάλοιπα, τα αναρίθμητα λεπτομαρμαρόγλυπτα αρχιτεκτονικά μέλη, τις ελληνικές επιγραφές, τα λείψανα αρχαίων ιερών, τα ερείπια Παλαιοχριστιανικών Βασιλικών κ.ά., μένει όντως εκστατικός. Τον θαυμασμό όμως και την εύλογη συγκίνηση επεσκίασαν μερικά πράγματα που θα ήθελα να τα επισημάνω:
Κατ’ αρχήν για να πληρώσει κανείς εισιτήριο εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο πρέπει να έχει μόνο τουρκικές λίρες! Ουδέν άλλο νόμισμα είναι αποδεκτό… Να υποβληθεί δηλαδή κανείς σε μια σημερινή οδύσσεια, προκειμένου να προσκυνήσει την άλλοτε διάσημη περιοχή της Δωρικής Εξάπολης και να μην μπορεί να εισέλθει στον αρχαιολογικό χώρο, επειδή απλά και μόνο δεν σκέφτηκε ή δεν μπόρεσε να έχει μαζί του τουρκικές λίρες. Τα σχόλια είναι περιττά…
Οι κατατοπιστικές επίσης επιγραφές είναι γραμμένες στην Τουρκική φυσικά, στη Γερμανική και στην Αγγλική. Διερωτάται όμως κανείς: δεν θα έπρεπε να είναι και στην Ελληνική από σεβασμό και μόνο προς την ιστορική αλήθεια, αλλά και προς τους δημιουργούς της τεράστιας αυτής πολιτισμικής κληρονομιάς με ό,τι αυτό συνεπάγεται; Και κάτι άλλο: Πλησιάζοντας κανείς προς τον αρχαιολογικό χώρο βλέπει από μακριά μια μεγάλη διαφημιστική επιγραφή αγγλιστί με πηχυαία γράμματα: «Κνίδος, ο πλούτος της Τουρκίας!». Οποία πράγματι συλλογική αλαζονεία! Οποίος βιασμός ψυχής! Οποία τραυματική ιστορική μνήμη!
Αναπολώντας κανείς την αίγλη του παρελθόντος και βιώνοντας την πικρία του παρόντος συνειδητοποιεί πόσο μεγάλο είναι το τίμημα της προσκυνηματικής εκδρομής στην «εαλωμένη Ιωνία» για όσους διαθέτουν λίγη έστω ιστορική γνώση και λίγη έστω πατριωτική συνείδηση. Αναπόφευκτα διερωτάται κανείς: Ποια άραγε αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Πολιτισμού ή Εξωτερικών σε συνεργασία βέβαια με τους ομολόγους των απέναντι ακτών, θα μας προστατεύσει απ’ αυτό το οδυνηρό συναίσθημα; Μήπως θα έπρεπε η στενή συνεργασία, που έχει εγκαινιασθεί τελευταία μεταξύ των δήμων και των δύο πλευρών (στο πλαίσιο της λεγόμενης ελληνοτουρκικής φιλίας), να μην περιορίζεται μόνο σε εμπορικές συμφωνίες με μοναδικό σκοπό το κέρδος (μέσω εμπορικών Επιμελητηρίων, για παράδειγμα) ή πολιτιστικές ανταλλαγές (με πρωταγωνιστές χορευτικά συγκροτήματα και ποδοσφαιρικές ομάδες), αλλά να βασίζεται και σε τέτοιου είδους θέματα (πιο πνευματικά) που αφορούν στον τεράστιο μνημειακό πλούτο και στους επί αιώνες ριζωμένους εκεί γεννήτορές του;
Ως γνωστόν, η οικουμενικότητα του ελληνικού πνεύματος ταυτισμένη με τη γενικότερη έννοια του Ελληνισμού είναι πανθομολογουμένως μια αδιαμφισβήτητη ιστορική πραγματικότητα και ως εκ τούτου μια ηγεμονική πνευματική δύναμη που αξίζει (και απαιτεί) και τη βαθιά γνώση και τον σεβασμό μας.
Μόνο που θα πρέπει, πρωτίστως εμείς οι Νεοέλληνες, να το συνειδητοποιούμε και να το αποδεικνύομε εμπράκτως, κατανοώντας για παράδειγμα τη γλώσσα του Ομήρου (που έζησε μάλιστα και έδρασε στην περιοχή της Ιωνίας). Μόνον έτσι δικαιούμεθα να έχομε την αξίωση και από τους άλλους να το κατανοήσουν, να το αποδεχθούν, να το σεβαστούν και να το ομολογούν δημοσία με επιγραφές ανάλογες στις ελληνικές αρχαιότητες όπου γης.
Κατερίνα Παπαθωμα – Μαστοροπουλου, Φιλόλογος – Αρχαιολόγος, Λέκτωρ Φιλοσοφικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Η επιμόρφωση εκπαιδευτικών
Κύριε διευθυντά
Σχετικά με το επίκαιρο ζήτημα των «άσχημων» αποτελεσμάτων του προγράμματος PISA, το οποίο αναλύθηκε διεξοδικά στην «Κ» από τον συντάκτη σας κ. Λακασά, σας αναφέρω ότι σύμφωνα με τη θεωρία σύνταξης εξεταστικών θεμάτων, τα θέματα αντανακλούν τους στόχους του αναλυτικού προγράμματος. Μέχρι πρότινος, στη χώρα μας συντάσσονταν με βάση διδακτικούς στόχους (instructional objectives). Λίγο πριν συνταξιοδοτηθώ από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2004), αρχίσαμε να χρησιμοποιούμε στόχους μάθησης (learning objectives) ακολουθώντας τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα, σύμφωνα με τα οποία έχουν σχεδιαστεί τα θέματα PISA.
Αμφιβάλλω όμως αν οι διδάσκοντες ακολουθούν αυτά τα πρότυπα όταν σχεδιάζουν άτυπα και επίσημα διαγωνίσματα κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, ώστε να εθιστούν οι μαθητές σε αυτόν τον τύπο διαγωνίσματος, και αυτό διότι η αντίστοιχη διδασκαλία για λόγους «κάλυψης της διδακτέας ύλης» παραμένει δασκαλοκεντρική. Αυτή η ενημέρωση δεν αποσκοπεί να δικαιολογήσει τα όντως απογοητευτικά αποτελέσματα των μαθητών μας, αλλά να επισημάνει την ανάγκη επιμόρφωσης όλων των εκπαιδευτικών μας σχετικά με τις αρχές και μεθόδους αξιολόγησης των μαθητών.
Σταματης Παλαιοκρασας, Επίτιμος σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου