Ο νόμος-πλαίσιο, τα ΑΕΙ και ο παράγων ήθος

Ο νόμος-πλαίσιο, τα ΑΕΙ και ο παράγων ήθος

Κύριε διευθυντά

Το θαρραλέο άρθρο του καθηγητή Γ. Πανούση με τίτλο «ο νόμος-πλαίσιο για τα ΑΕΙ: θεωρία και πράξη», που δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» (25-26 /3/17), δίνει αφορμή για μια ευρύτερη θεώρηση του μεγέθους ήθους –και όχι της «παιδείας» ως συνήθως αναφέρεται– που υπεισέρχεται στη διαδικασία λειτουργίας μιας κοινωνίας. Ηδη στην ακροτελεύτια φράση του εν λόγω άρθρου διατυπώνεται, ως δικαιολόγηση της αποτυχίας του νόμου-πλαισίου, το αποφατικό αξίωμα ότι «κανένας νόμος δεν διαμορφώνει από μόνος του ήθος».

Αλλά τι είναι, τέλος πάντων, αυτό το ήθος; Γιατί αν αναφερθούμε σε λεξικογραφικά δεδομένα, σύμφωνα με τα οποία ήθος είναι οι ψυχικές ιδιότητες ενός ανθρώπου ή η ποιότητα του χαρακτήρα του, πολύ φοβούμαι ότι δεν θα βγάλουμε άκρη και ότι θα κινδυνεύουμε να χαθούμε στη μετάφραση.

Δεν γνωρίζω αν σκοπός των νόμων είναι να διαμορφώνουν, μόνοι τους ή σε συνέργεια με άλλους παράγοντες ήθος, αλλά εάν δεν είναι αυτός ο σκοπός τους, τότε είναι άδικο να τους ζητάμε ευθύνες για κάτι για το οποίο δεν είναι υπεύθυνοι. Στην προκειμένη περίπτωση με αφοπλιστική ειλικρίνεια ομολογούνται ευθύνες για «συντεχνιασμό» και «αδιαφάνεια» κατά τη σύνταξη του νόμου και «ρεβανσισμό» κατά την εφαρμογή του από τους δύο βασικούς συντάκτες του νόμου αυτού. Αλλά με την ομολογία μόνον δεν διορθώνονται τα σφάλματα.

Βέβαια οι φοιτητές επιδόθηκαν με περισσό ζήλο στην απόλαυση όλων των «δημοκρατικών ρυθμίσεων» που με γαλαντομία τους προσέφερε ο νέος νόμος, όπως απαλλαγή από την υποχρέωση παρακολούθησης παραδόσεων (παγκόσμιος πρωτοτυπία), εξετάσεις επί εξετάσεων και σιωπηρά επιβολή ανοχής της αντιγραφής κατ’ αυτές και εξουδετέρωση κάθε προσπάθειας βελτίωσης της εκπαίδευσης, διά της μεθόδου καταγγελίας «αντιδημοκρατικής» συμπεριφοράς. Και στο διδακτικό προσωπικό ο νόμος μοίρασε αφειδώλευτα τα καλούδια του: Γίναμε όλοι καθηγητές και λύθηκαν αυτομάτως όλα τα θέματα της κακοδαιμονίας των πανεπιστημίων μας.

Και αυτά ως προς την «αβλαβή διέλευση» του νόμου. Γιατί όταν ήρθε αργότερα η ώρα της εφαρμογής του στην πράξη επί θεμάτων εκλογής και προαγωγής, με τη στανική επιβολή της φανερής ψηφοφορίας (άλλη παγκόσμια πρωτοτυπία εφαρμογής της σε προσωπικά θέματα) έδειξαν το πραγματικό πρόσωπο του νόμου.

Εκεί διαπιστώθηκε ότι ο καινούργιος νόμος είχε μέσα του το σπέρμα της διχόνοιας, της άκρας αντιπαλότητας και της αρνητικής του επίδρασης στη λειτουργία του πανεπιστημίου. Εκπαιδευτική λειτουργία μέσα σε κλίμα αντιπάθειας και μίσους δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Δημιουργική συνεργασία μέσα σε συνθήκες αλληλοϋπονόμευσης και έλλειψης σεβασμού της προσωπικότητας του άλλου, δεν μπορεί να υπάρξει.

Εκεί έγινε φανερό ότι δεν αρκεί μόνο το «ήθος» του νόμου για να υπάρξει πρόοδος και προκοπή. Χρειάζεται και κάτι άλλο: «Παιδεία»; «Καλλιέργεια»; «Κοινωνική συνείδηση» – ή τι; Είναι αυτή η άγνωστη (αλλά πολύ γνωστή σε όλους) ιδιότητα που κάνει τον άνθρωπο να υπερβαίνει τον εαυτό του και να βάζει το προσωπικό του συμφέρον λίγο πιο κάτω από το συμφέρον της «συλλογικότητας» την οποία εκείνη την ώρα έλαχε να υπηρετεί.

Είναι αυτή που λοιδορήθηκε από το νεοεισαχθέν «επιθετικό» πνεύμα της αμερικανικής κουλτούρας που καταβλήθηκε προσπάθεια βιαίως να μετεμφυτευθεί και στον τόπο μας.

Αλλά η ελληνική Παιδεία έχει βαθιές ρίζες και εις πείσμα της απαισιοδοξίας των πολλών, θα επιβιώσει.

Ανδρεας Κ. Ντεληθεος, T. αναπληρωτής καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών

Τα άλογα που κλωτσούν και η κυβέρνηση

Κύριε διευθυντά

Στον στρατό τα διάφορα παραγγέλματα δίνονται και διά σαλπισμάτων, όπως π.χ. το γνωστό σάλπισμα για το συσσίτιο των στρατιωτών. Για τα άλογα του ιππικού υπήρχε ειδικό σάλπισμα, που λέγεται νομή, για να καλέσουν τα άλογα για τροφή. Κάποτε τα παλιά χρόνια ένα ξύλινο ιστιοφόρο μετέφερε μια ίλη ιππικού. Το ταξίδι καθυστέρησε λόγω καιρικών συνθηκών και σώθηκαν μεσοπέλαγα οι τροφές για τα άλογα, που άρχισαν να πεινάνε και διαμαρτύρονταν κλωτσώντας τα ξύλινα πλευρά του πλοίου με κίνδυνο να το βουλιάξουν. Ο καπετάνιος και ο ίλαρχος δεν ήξεραν πώς να ηρεμήσουν τα άλογα. Τότε ο ίλαρχος διέταξε τον σαλπιγκτή να σαλπίσει το παράγγελμα νομή, που ακούγοντάς το τα άλογα νόμισαν ότι θα τα ταΐσουν και ησύχασαν.

Μετά από λίγο τα πεινασμένα άλογα ξανάρχισαν να κλωτσούν, ο σαλπιγκτής ξανά σάλπισε νομή, τα άλογα ησύχασαν για λίγο, ξανάρχισαν να κλωτσούν, αλλά με συνεχή σαλπίσματα κατάφερναν να τα ησυχάζουν μέχρι που έφτασαν στο λιμάνι. Η παλιά αυτή ιστορία μου θυμίζει τη διαδικασία που σέρνεται ενάμιση χρόνο τώρα για το κλείσιμο της β΄ αξιολόγησης, τα προαπαιτούμενα και τα μέτρα και αντίμετρα, που θα ληφθούν και τις προσδοκίες μας για την οικονομική ανάκαμψη. Κάθε φορά που τα πράγματα αγρίευαν γιατί δεν έκλεινε η αξιολόγηση, η κυβέρνηση ανακοίνωνε νέα συγκεκριμένη ημερομηνία κλεισίματος, ρίχνοντας ταυτόχρονα το φταίξιμο για την καθυστέρηση σε τρίτους, όταν περνούσε άπρακτη και η νέα ημερομηνία και ξανά αγρίευαν τα πράγματα, η κυβέρνηση ανακοίνωνε ξανά καινούργια ημερομηνία κλεισίματος και έτσι πέρασε όλο αυτό το χρονικό διάστημα από εξαγγελία σε εξαγγελία, με τους πολίτες να εφησυχάζουν ακούγοντας παθητικά τις, δίκην σαλπισμάτων, εξαγγελίες της κυβερνήσεως. Αλλά και μετά την ψήφιση των μέτρων δεν θα σταματήσουν τα σαλπίσματα, γιατί θα έχουμε την εφαρμογή τους με «αστερίσκο», δηλαδή κατά δήλωσή της δεν θα εφαρμοσθούν τα μέτρα, εάν δεν μειωθεί το χρέος.

Ολα αυτά τοποθετούνται στο μέλλον υπό την προϋπόθεση επιτεύξεως πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% που εάν επιτευχθεί με τους τρόπους που επιτεύχθηκε το παρόν πλεόνασμα μάλλον θα κάνει ζημιά, γιατί θα στεγνώσει η αγορά από ρευστότητα. Συνεπώς καλά είναι τα σαλπίσματα γιατί διεγείρουν τα γνωστά αντανακλαστικά (όπως του σκύλου του Παβλόφ) των πολιτών για να περιμένουν παθητικά και να ελπίζουν, αλλά κάποτε η χώρα πρέπει να φθάσει σε ήρεμο λιμάνι.

Λεανδρος Τ. Ρακιντζης, Αρεοπαγίτης ε.τ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή