Κύριε διευθυντά
Επειδή πολύς λόγος γίνεται σχετικώς και το θέμα έχει απασχολήσει πολλές φορές και τους εξαίρετους συνεργάτες σας, νομίζω ότι θα ήταν δίκαιο να ακουστεί και μιαν άλλη άποψη για την επιβάρυνση που αντιπροσωπεύουν στο ασφαλιστικό σύστημα οι ηλικιωμένοι συνταξιούχοι. Ιδού λοιπόν ένα κείμενο του υπογράφοντος που παρουσιάζει κάπως διαφορετικά την κατάσταση: Καιάδας: Οταν η δημογραφία γίνεται εργαλείο της οικονομικής επιστήμης, κινδυνεύει να ξεχάσει ότι οι αριθμοί της είναι άνθρωποι. Οταν οι στατιστικοί δείκτες της χωρίζουν τον πληθυσμό σε ομάδες ηλικιών με κριτήριο τη συμμετοχή τους στην παραγωγή, κινδυνεύει να μεταλλαχθεί σε ευγονική της οικονομίας και να ανοίξει μπροστά στην κοινωνία το βάραθρο ενός καιάδα, στον οποίο θα απορρίπτονται όχι μόνο τα ανάπηρα νεογνά, αλλά και όσοι «κοστίζουν πολύ» χωρίς να παράγουν – οι γέροντες. Η λογική της χωματερής για τις «μη παραγωγικές ηλικίες» ταιριάζει απολύτως στην ευγονική της οικονομίας. Το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα με τη μικρότερη δυνατή θυσία έρχεται γάντι με μια ομαδική θυσία των ηλικιωμένων.
Στις κλειστές κοινωνίες των Ερυθροδέρμων οι γέροντες αποσύρονταν οικειοθελώς στον λόφο για να πεθάνουν από ασιτία και να μην επιβαρύνουν τη φυλή. Η επιβίωση της φυλής ήταν υπέρτερος στόχος. Δικαίωνε την επιλογή. Αθώωνε τη σιωπηλή ανοχή-ενοχή των νεότερων μελών της ίδιας φυλής. Στις ανοικτές κοινωνίες της ελεύθερης αγοράς ο υπέρτερος σκοπός είναι το κέρδος και το καλύτερο μέσο του είναι οι χωματερές. Στο προπεπτικό υπόλειμμα του κέρδους, δηλαδή στο κοινωνικό περιθώριο που καλύπτει το ένα τρίτο της κοινωνίας και πηγαίνει στη χωματερή, οι στατιστικολόγοι προσθέτουν ήδη τη δυνατότητα απόρριψης και πεπτικού ή μεταπεπτικού υπολείμματος: Η μάζα των εργαζομένων, αφού αποστραγγιστεί και χωνευτεί καλά, όταν πια δεν παράγει, πετιέται στον κάδο. Οι παραγωγικές ηλικίες καλούνται να συνεργήσουν, λησμονώντας ότι αποτελούν το υλικό που τροφοδοτεί την ίδια μηχανή και έχει τον ίδιο προορισμό. Οι απόμαχοι της εργασίας ζουν και τρώνε περισσότερο, άρα υπονομεύουν τη βιωσιμότητα των Ταμείων. Στην Ελλάδα, η σχέση μεταξύ ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και ασφαλισμένων έχει διαμορφωθεί αρνητικά για τους εργαζομένους. Τούτο δε, παρά το γεγονός ότι η εργοδοτική εισφορά είναι παρακρατούμενο και προκαταβαλλόμενο –όταν καταβάλλεται– μέρος του μισθού. Και, επίσης, παρά το βασικότατο και αμιγώς καπιταλιστικό γεγονός ότι οι εισφορές (εργαζομένων και εργοδοτών, δηλαδή, εν τελική αναλύσει μόνο των εργαζομένων) αποτελούν προκαταβαλλόμενο και τοκοφόρο κεφάλαιο, στο οποίο βασίζονται οι συντάξεις – άρα οι συνταξιούχοι δεν τρώνε από αυτά που παράγουν οι άλλοι, αλλά από αυτά που παρήγαγαν οι ίδιοι.
Χρειάζεται περίσκεψη όταν οι οικονομολογούντες κοινωνιολόγοι καταπιάνονται με ζητήματα που συγχέουν τους αριθμούς με τους ανθρώπους. Κανείς δεν αντιλέγει ότι χρειάζεται εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος. Οχι όμως με τη λογική της ευγονικής της οικονομίας. Οχι με την αποκλειστική λογική του κέρδους, το οποίο έχει βεβαίως τη δυναμική του, λειτουργεί ως κινητήρια δύναμη ανάπτυξης, αλλά αρέσκεται να παροχετεύεται στάγδην στους πολλούς και κρουνηδόν στους λίγους.
Γερασιμος Μιχ. Δωσσας – Θεσσαλονίκη