Κύριε διευθυντά
Η επιστολή του διακεκριμένου καθηγητού κ. Αντωνίου-Αιμιλίου Ταχιάου («Καθημερινή», 1 Ιουλίου 2017), που έθεσε εκτός σοβαρής συζήτησης κάθε αμφισβήτηση της ελληνικής καταγωγής των αδελφών Κυρίλλου και Μεθοδίου, παρακινεί στην επισήμανση δύο ιστορικών αλληλουχιών, η μία εκ των οποίων έχει σχέση ακριβώς με το θέμα των δύο Θεσσαλονικέων φωτιστών των Σλάβων. Στην πρώτη «Προς Θεσσαλονικείς» επιστολή του ο Απόστολος Παύλος τους λέγει: «[…] αφ’ υμών γαρ εξήχηται ο λόγος του Κυρίου. Ου μόνον εν τη Μακεδονία και εν τη Αχαΐα, αλλά και εν παντί τόπω η πίστις υμών η προς τον Θεόν εξελήλυθεν, ώστε μη χρείαν έχειν υμάς λαλείν τι». Η αλληλουχία –αλλά και μια ευκρινής γεωπολιτική νομοτέλεια– έγκειται στο γεγονός ότι αυτό που έγινε μία φορά με τους Θεσσαλονικείς του 1ου αιώνος, (εξήχησις = διάδοση της χριστιανικής πίστης) επαναλήφθηκε τον 9ο αιώνα με το έργο των Ελλήνων φωτιστών, έτσι που τα λόγια του Αποστόλου Παύλου, που ήταν διαπιστωτικά να ηχούν ως προφητικά. Αλλά και η δεύτερη ιστορική αλληλουχία φυλάσσει στοιχεία γεωπολιτικής νομοτέλειας. Πρόκειται για δύο γεγονότα, το πολύ γνωστό υπόμνημα του Αλ. Μαυροκορδάτου προς τον Γεώργιο Κάνιγκ και το μάλλον «άγνωστο» υπόμνημα του Ανδρέα Παπανδρέου προς τα Ιδρύματα Φορντ και Ροκφέλερ. Με το πρώτο υπόμνημα, ο φιλέλληνας υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας καλείται να αντιληφθεί αυτό που ήταν άξονας της πολιτικής του: Οτι δηλαδή μια Ελλάδα ισχυρή στο μαλακό υπογάστριο της ρωσικής άρκτου θα ήταν μεγάλο κέρδος για την Αγγλία. Βεβαίως, ο Μαυροκορδάτος για το συμφέρον της Ελλάδος τα έγραφε αυτά. Με το δεύτερο υπόμνημα, οι παράγοντες των δύο αμερικανικών ιδρυμάτων –που «έβλεπαν τον εαυτό τους ως θεραπαινίδες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής» («Ο Ανδρέας Παπανδρέου και η εποχή του». Τόμος Α΄, σελ. 130, ειδική έκδοση για το «Βήμα»)– ενημερώνονταν για το γεγονός ότι «[…] αν δεν δρομολογηθούν –στην Ελλάδα του 1960–αλλαγές από ανθρώπους και δυνάμεις που βλέπουν με συμπάθεια τη Δύση, τότε σίγουρα θα τις αναλάβουν δυνάμεις που πρόσκεινται στη Σοβιετική Ενωση […]» (στο ίδιο, σελ. 146). Το υπόμνημα του Ανδρέα Παπανδρέου διευκρινίζει περαιτέρω, ότι «[…] έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να επιστρέψω στην Ελλάδα και να συνεισφέρω στο μέτρο των δυνάμεών μου, στην ανάπτυξη της χώρας μου. Πιστεύω, επίσης, ότι μ’ αυτή την ενέργεια υπηρετώ τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών και, συνεπώς, συμβάλλω στην προώθηση της Δυτικής οπτικής». (Στο ίδιο, σελ. 150). Είναι εμφανές ότι υπηρετείται και στις δύο περιπτώσεις η «στρατηγική περικύκλωση» της Ρωσίας που μακροημερεύει ασχέτως καθεστώτος και ιδεολογίας. Τέλος, ειδικά, για το πρώτο κεφάλαιο της παρούσης, ας σημειωθεί ότι στη νέα παραλιακή λεωφόρο της Θεσσαλονίκης, επιβλητικός και κατανυκτικός εν τη σιωπή του, εξηχεί εντούτοις, ιδίως προς τον βορειοδυτικό γείτονα, τη μεγάλη αλήθεια για την ελληνικότητα των Κυρίλλου και Μεθοδίου ο πέτρινος Σταυρός που έστειλε προ 20ετίας το Πατριαρχείο Μόσχας στους Θεσσαλονικείς, σε αναγνώριση της ιστορικής προσφοράς τους.
Γερασιμος Μιχ. Δωσσας, Θεσσαλονίκη