Πώς να είναι; Οπως εσείς νομίζετε

Πώς να είναι; Οπως εσείς νομίζετε

Κύριε δευθυντά

Η έκφραση «έτσι είναι, αν έτσι νομίζετε», σταδιοδρομεί όχι μόνο ως τίτλος θεατρικού έργου του Πιραντέλο, αλλά και ως απλή και εύστοχη απόδοση της υποκειμενικότητας, ακόμη και στη φιλοσοφική διάσταση του όρου. Υπό τις περιστάσεις αυτές, ο Ιταλός συγγραφέας, που η αμοιβαιότητα των σχέσεων συμπαθείας με τον Μουσολίνι άφησε αλώβητη τη φήμη του, κέρδισε και την πατρότητα μιας ρήσης με παγκόσμια χρήση. Τι θα λέγαμε, όμως, αν θυμόμασταν ότι οι Ελληνες κάλυψαν και αυτόν τον τομέα; Ισως ότι υποκύπτουμε στον πολιτισμικό μεγαλοϊδεατισμό μας, ο οποίος γιατροπορεύει τις πραγματικές μειονεξίες και υστερήσεις μας. Ωστόσο, είναι αλήθεια. Και μάλιστα, όχι των αρχαίων χρόνων, αλλά των ύστερων βυζαντινών. «Το δοκούν εκάστω, τούτο και ον». Ετσι είναι γραμμένη από τον Γεώργιο Γεμιστό, τον Πλήθωνα, η φράση που ο Πιραντέλο αναδιατύπωσε ως «Ετσι είναι, αν έτσι νομίζετε». («Νόμων συγγραφή», τρίτο κεφάλαιο). Να, λοιπόν, μια πρόσθετη δικαίωση του Σίλερ, που, όπως διαβάζω στο λαμπρό τρίμηνο περιοδικό «Νεαπολίτικα Δυτικής Μακεδονίας», είχε στιχουργήσει στο «Καταραμένε Ελληνα» τα εξής:

«Καταραμένε» Ελληνα /Οπου να γυρίσω τη σκέψη μου/όπου και να στρέψω την ψυχή μου/μπροστά μου σε βρίσκω. /Τέχνη λαχταρώ, ποίηση, θέατρο, αρχιτεκτονική, /εσύ μπροστά μου, πρώτος, αξεπέραστος. /Επιστήμη αναζητώ/μαθηματικά, φιλοσοφία, ιατρική/κορυφαίος και ανυπέρβλητος. / Για δημοκρατία διψώ, ισονομία και ισότητα/εσύ μπροστά μου/ ασυναγώνιστος κι ανεπισκίαστος. / «Καταραμένε» Ελληνα, καταραμένη γνώση. /Γιατί να σ’ αγγίξω; /Για να αισθανθώ πόσο μικρός είμαι, /ασήμαντος, μηδαμινός; /Γιατί δεν μ’ αφήνεις στη δυστυχία μου και στην ανεμελιά μου; / «Καταραμένε» Ελληνα, όλα τα βρήκες, /φιλοσοφία, γεωμετρία, φυσική, αστρονομία… /Τίποτε δεν άφησες για μας.

Βέβαια, το «καταραμένε», παρά τα εισαγωγικά του, ακούεται άσχημα, σαν παραφωνία, στον αρμονικό λόγο του ποιητή. Δεν παύει όμως να εκφράζει παραστατικά τον θαυμασμό των καλλιεργημένων Ευρωπαίων μπροστά σ’ αυτό που εμείς μεταχειριστήκαμε σαν κληρονομικό καταπίστευμα, ικανό να παρατείνει επ’ αόριστον την πνευματική μας και την παντός άλλου είδους αγρανάπαυση.

Γερασιμος Μιχαηλ Δωσσας, Θεσσαλονίκη

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή