Κύριε διευθυντά
Σχετικά με το ζήτημα της επιλογής των μαθητών για φοίτηση στα ΑΕΙ-ΤΕΙ καταθέτω την ακόλουθη πρόταση, διότι θεωρώ τις πανελλήνιες εξετάσεις σύστημα αποτυχημένο και ξεπερασμένο, την δε μετατροπή της Γ΄ Λυκείου σε προπαρασκευαστική τάξη μέτρο διαλύσεως του Λυκείου. Οι εξετάσεις αυτές δεν είναι έγκυρες, διότι δεν μετρούν εκείνο που ζητείται: να ξεδιαλέξουν τους ικανότερους, τους πιο κατάλληλους για πανεπιστημιακές και τεχνολογικές σπουδές μαθητές, βάσει καθορισμένων κριτηρίων, και δεν τους κατανέμουν σωστά στα αντίστοιχα επιστημονικά πεδία και επαγγελματικούς κλάδους, στα οποία πιθανολογείται ευλόγως ότι θα ευδοκιμήσουν. Η πρόταση χρονολογείται ήδη από το 1964.
Για να ανέλθη το επίπεδο των πανεπιστημιακών και των τεχνολογικών σπουδών στην χώρα μας, το οποίο είναι κατά μέσον όρο χαμηλό –όπως φαίνεται από την αταξία, την απειθαρχία και την ασέβεια που επικρατεί στα πανεπιστήμια και στα τεχνολογικά ιδρύματα· από την ευρύτατη αντιγραφή, την παπαγαλία και τις απανωτές εξετάσεις· από τις πειρατικές καταλήψεις, τις καταστροφές και τους βανδαλισμούς· από το εκβιαστικό «δημοκρατικό» πέντε, τους «αιώνιους» φοιτητές και την απροσδιόριστη διάρκεια σπουδών, με το συνακόλουθο υψηλό κόστος– χρειάζεται ένα δραστικό μέτρο επιλογής των διανοητικώς και διαπρακτικώς αξιοτέρων, των σοβαρών και εργατικών, αφού μόνον η ποιοτική διαφορά εγγυάται ότι μπορούμε να σταθούμε όρθιοι και ανταγωνιστικοί. Πρέπει να γίνωμε ένα αντίστοιχο Ισραήλ, αλλιώς κινδυνεύομε…
Η θέσπιση 4ης τάξεως στο Λύκειο θα παρέχη πολύτιμη καθοδήγηση και προετοιμασία στους μαθητές που ενδιαφέρονται για σοβαρές ακαδημαϊκές και τεχνολογικές σπουδές στα πανεπιστήμια και στα πολυτεχνεία· θα λειτουργή ως ανιχνευτικός και προσανατολιστικός δίαυλος των ενδιαφερόντων των μαθητών προς τους κλάδους σπουδών που κλίνουν και εκδηλώνουν τις απαιτούμενες ικανότητες και δυνατότητες· και θα προσφέρη ένα δοκιμαστικό στάδιο για αυτές τις σπουδές, με την παροχή των απαραιτήτων βασικών γνώσεων και την δοκιμασία των ικανοτήτων των που αντιστοιχούν στο επίπεδο του αναβαθμισμένου bacalaureat. Επί πλέον θα παρέχουν συγκεκριμένο αναλυτικό ακαδημαϊκό και επαγγελματικό προσανατολισμό στους μαθητές, προκειμένου να μπορούν να ρυθμίζουν, και κατόπιν εμπειρικών δοκιμών, να ανα-ρυθμίζουν ορθότερα τις επιλογές τους.
Η 4η τάξη του Λυκείου θα αποτελή μία ενδιάμεση βαθμίδα μεταξύ δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαιδεύσεως· ένα είδος μονοετούς ακαδημίας ή κολλεγίου, που θα λειτουργή ως πρόδρομη πανεπιστημιακή προ-επιλογή. Συνεπώς, για την εισαγωγή στην Δ΄, την προ-πανεπιστημιακή τάξη, να απαιτείται γενικός βαθμός Λυκείου 14 (ή 15).
Ως αποτέλεσμα της θεσπίσεως 4ης τάξεως στο Λύκειο, θα καταργηθούν οι πανελλήνιες εξετάσεις εισαγωγής στα πανεπιστήμια, αφού οι μαθητές θα εισάγονται σε αυτά βάσει του βαθμού των στο ακαδημαϊκό αυτό απολυτήριο, και ενδεχομένως, σε εξειδικευμένες εξετάσεις που θα απαιτούν οι διάφορες πανεπιστημιακές σχολές. Ετσι και το Υπουργείο Παιδείας θα παύση να είναι πανελλαδικό εξεταστικό κέντρο και οι γονείς θα απαλλαγούν από πολλά βάσανα, σκοτούρες, αγωνίες και αχρείαστες οικονομικές και χρονικές σπατάλες.
Προστίθεται βεβαίως μία επί πλέον βαθμίδα με την 4η τάξη μεταξύ μέσης και ανωτέρας εκπαιδεύσεως, η οποία αυξάνει το κόστος και τον χρόνο των σπουδών. Ομως εκτιμώ ότι το συνολικό κόστος θα είναι σαφώς μικρότερο, αφού θα αποφεύγονται οι κοπιώδεις, οι αγχωτικές και οι ψυχοφθόρες προετοιμασίες στα φροντιστήρια. Θα αποφεύγονται επίσης, σε μεγάλο βαθμό, οι εσφαλμένες επιλογές των μαθητών ως προς την καταλληλότητά των για τις πανεπιστημιακές σχολές και τους κλάδους σπουδών που επιλέγουν –λόγω ανωριμότητας, άγνοιας και μη επαρκούς δοκιμασίας– το κόστος των οποίων είναι μεγάλο και φαίνεται αφ’ ενός στην μεγαλύτερη διάρκεια σπουδών πολλών φοιτητών και αφ’ ετέρου στις χαμηλού επιπέδου επιδόσεις των. (Για περισσότερα βλ. το βιβλίο μου Παιδεία και Χρεωκοπία, εκδ. Γρηγόρη 2018.)
Πανος Ι. Πολυχρονοπουλος, Tέως καθηγητής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Πατρών