Κύριε διευθυντά
Ο Ρε Αλέξης και το επαναστατικό κίνημα του 1426 στην Κύπρο. «… Κύπρος»! Γη της λεμονιάς, της ελιάς. Γη της αγκαλιάς, της χαράς. Γη του πεύκου, του κυπαρισσιού, του ξεραμένου λιβαδιού, του χαιρετισμού και του ονείρου… Σίγουρα, όλα αυτά –καθώς και πολλά άλλα– συνθέτουν τη γλυκερή εικόνα που έχουμε διαμορφώσει για τη θαλασσοφίλητη Νήσο της Αφροδίτης και του Ευαγόρα… Συνάμα βέβαια, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η Κύπρος έχει αποτελέσει διαχρονικά μήτρα ηρώων ευκλεώς πεσόντων… Δεν είναι τυχαίο ότι εδώ άνθησε το άγριο (και αμάραντο) ρόδο της ΕΟΚΑ το 1955. Απ’ εδώ κινούσαν κατά εκατοντάδες οι εθελοντές που έσπευδαν να συνδράμουν σε κάθε εθνικόν αγώνα της μητρός πατρίδος. Τούτος ο τόπος αιματοκυλίστηκε τον Ιούλιο του 1821 από τον Οθωμανό δυνάστη… Ομως, κάπου ανάμεσα στα χιλιάδες χρυσοπράσινα φύλλα της κυπριακής ιστορίας, υπάρχει και μια επανάσταση που είναι ακόμα άγνωστη στο ευρύ κοινό! Μια επανάσταση, της οποίας οι πρωτομάστορες παραμένουν «ορφανοί υμνωδιών»…
Πρόκειται για το απελευθερωτικό κίνημα των Κύπριων δουλοπαροίκων που με αρχηγό τον επονομαζόμενο Ρε (Ρήγα) Αλέξη ανέτρεψαν το φεουδαρχικό καθεστώς των Φράγκων και πήραν την εξουσία στα χέρια τους το 1426. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το κοινωνικοϊστορικό πλαίσιο εντός του οποίου εκτυλίσσεται το όλον ανατρεπτικό εγχείρημα. Συγκεκριμένα, βρισκόμαστε στην περίοδο της Φραγκοκρατίας (1192-1489) και οι κατακτητές έχουν επιβάλει ένα αυταρχικό σύστημα «διοίκησης» κατά τα τότε ισχύοντα μεσαιωνικά πρότυπα. Η τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία τελεί υπό διωγμόν και οι προσπάθειες εκλατινισμού της κοινωνίας είναι εντονότατες. Οι ντόπιοι κάτοικοι αντιμετωπίζονται σαν «πράγματα» και ανταλλάσσονται με ζώα, ενώ η δυσβάστακτη φορολογία και οι επιδημίες συμπληρώνουν το σκηνικό της εξαθλίωσης.
Παράλληλα, την εποχή εκείνη στον θρόνο βρίσκεται ο βασιλιάς Ιανός (Λουζινιάν) μέσα σε ένα πολιτικό περιβάλλον δολοπλοκιών και ίντριγκας. Οι εξ Αιγύπτου Μαμελούκοι έχουν πραγματοποιήσει επιθετική αποβατική ενέργεια στην Κύπρο, την οποία θεωρούν ορμητήριο πειρατών που εξαπολύουν ληστρικές καταδρομές εναντίον αιγυπτιακών κτήσεων… Στην κρίσιμη μάχη της Χοιροκοιτίας οι Φραγκοκυπριώτες ηττώνται κατά κράτος, ο Ιανός αιχμαλωτίζεται και οδηγείται σιδεροδέσμιος και ταπεινωμένος στο Κάιρο… Εκείνη τη δεδομένη στιγμή οι Κύπριοι χωρικοί βρίσκουν ένα «παράθυρο ευκαιρίας», επαναστατούν και αδράχνουν την εξουσία έχοντας για όπλα την αξίνα, το ραβδί και το δρεπάνι… Με συντονισμένες ενέργειες καταλαμβάνουν περιοχές του νησιού στις οποίες ορίζουν κατά τόπους διοικήσεις.
Δυστυχώς όμως, το όνειρο της αυτοδιάθεσης δεν κράτησε για πολύ. Μέσα σε λίγους μήνες οι κινηματίες εξολοθρεύθηκαν από ισχυρές συνασπισμένες δυνάμεις των αντιπάλων και αποκαταστάθηκε η έννομος τάξις εντός «της γλυκείας χώρας Κύπρου»… Ο ηγέτης της επανάστασης Ρε Αλέξης βασανίστηκε φρικτά και θανατώθηκε στις 12 Μαΐου του 1427.
Βρήκε (… και αυτός) τα μοναχικά ανηφορικά «σκαλοπάτια που πάν’ στη Λευτεριά… »
Τέλος, ο Ρε Αλέξης, βάζοντας ψηλά τον πήχυ για τις επόμενες γενιές, δεν λησμόνησε να μας διαμηνύσει μέσω του «αιώνιου έφηβου» Βάσου Λυσσαρίδη:
«Τον τάφο μου μην αναζητάτε… Εγώ θέλω λεύτερη γη για να ταφώ».
Ιωαννης Μιχαηλ Μιχαλακοπουλος, Κυψέλη