Κύριε διευθυντά
Το 1975, το ελληνικό σύστημα υγείας έμοιαζε αρκετά με το γαλλικό και με άλλων χωρών. Εως το 1985, η Υγεία στην Ευρώπη άλλαξε. Το κράτος ανέλαβε την ευθύνη, και ο ιδιωτικός τομέας αξιοποίησε την τεράστια πρόοδο στην επιστήμη και την τεχνολογία. Τα συστήματα υγείας έφτασαν και ξεπέρασαν σε αρκετές χώρες το 10% του ΑΕΠ, κάτι που έκανε αναγκαία τη μελέτη της οργάνωσης και χρηματοδότησης. Πρωτοπόροι οι Βρετανοί, με κρατικό σύστημα, είχαν το «κίνητρο» να μελετήσουν αυτά τα ζητήματα. Το μάθημα της «Οικονομίας της Υγείας», όμως, παρουσιάστηκε ταυτόχρονα και στις ΗΠΑ. Στη Βρετανία, για λόγους κρατικού προϋπολογισμού. Στην Αμερική, λόγω ιδιωτικής ασφάλισης και ιδιωτών παρόχων υγείας. Από τότε, το μείγμα δημόσιας και ιδιωτικής χρηματοδότησης και παροχής υπηρεσιών υγείας αναπτύχθηκε διαφορετικά από χώρα σε χώρα, όπως και το μείγμα κεντρικής και περιφερειακής διοίκησης και διαχείρισης. Παντού, όμως, τα ζητήματα αξιολόγησης, αποτελεσματικότητας, οικονομικής αποδοτικότητας, ποιότητας και ασφάλειας υπηρεσιών αποτελούσαν κεντρικό ζήτημα πολιτικής υγείας, συχνά και αντικείμενο πολιτικής διαμάχης.
Παντού, βέβαια, εκτός από την Ελλάδα. Τα ζητήματα αυτά ποτέ δεν μπήκαν στο «ραντάρ» της κεντρικής κυβέρνησης ανεξάρτητα από κόμμα. Αλλωστε, για 30 χρόνια, ένα κόμμα κυβερνάει με διάφορα χρώματα. Το κόμμα του Κράτους, που νομοθετεί και διορίζει για να εκλεγεί και, όταν εκλεγεί, φτιάχνει νόμους που δημιουργούν δουλειές για να… διορίζει. Ετσι, το 1985 έφτιαξε και ένα ΕΣΥ και διόρισε φίλους, γνωστούς, πελάτες, τους πάντες. Το τι έκαναν, το πόσο και ποιος τους πλήρωνε, το αποφάσιζαν οι ίδιοι, οι πελάτες, με τους συνδικαλιστές τους, αυτούς που εξέλεγαν και τους πολύχρωμους… υπουργούς. Ετσι, το σύστημα έφτασε να είναι από τα χειρότερα αλλά και ακριβότερα, αφού ευθύνεται για το 25% του σωρευτικού δημοσιονομικού ελλείμματος το 2010.
Και όμως, όπως και έξω, έτσι και στην Ελλάδα, το 1974 δημιουργήθηκαν στην τότε Υγειονομική Σχολή «έδρες» Οικονομικών και Οργάνωσης της Υγείας. Το ίδιο στο ΕΚΠΑ και αλλού, φτιάξαμε «καθηγητές» και θέσεις να «φάνε και οι κότες». Ηρθαν νέες ειδικεύσεις όπως τα οικονομικά της υγείας, η οργάνωση, το μάνατζμεντ της υγείας, προπτυχιακά, μεταπτυχιακά, ερευνητικά προγράμματα, συνέδρια, μελέτες, με γενναία χρηματοδότηση από τον ιδιωτικό τομέα, φτιάχτηκαν καριέρες, ίσως και περιουσίες.
Και τώρα οι «θεράποντες», ειδήμονες, μελετητές, καθηγητές, ερευνητές, σιωπούν ατενίζοντας τα ερείπια ενός συστήματος-ζόμπι, φτιαγμένο από αυτούς γι’ αυτούς. ΕΣΥ, ΙΚΑ, ΕΣΔΥ, ΠΕΣΥ, ΠΕΔΥ κλπ. αρκτικόλεξα, όλα κρατικά, από το κόμμα και την Αριστοτέλους 17 εκπορευόμενα, από τα κόμματα συμπροσκυνούμενα και συνδοξαζόμενα, κατέστησαν η χλεύη και το όνειδος της κοινωνίας. Συνάδελφοι, οργανωθείτε γιατί χανόμαστε.
Λυκουργος Λιαροπουλος
Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών