Κύριε διευθυντά
Παραθέτω από το «Ονομα του ρόδου» του Ουμπέρτο Εκο απόσπασμα περιγραφής του για το μοναστήρι της Μελκ, όπως το πρωτοείδε ο Αντσο, o ένας από τους δύο πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος του διάσημου καθηγητή: «Ηταν ένα οκταγωνικό κτίριο, που, από μακριά, έμοιαζε τετράγωνο (σχήμα τέλειο, που εκφράζει τη στερεότητα και το απόρθητο της Πόλεως του Θεού) […]». Η αναφορά στην περιγραφή γίνεται επειδή ένα παρόμοιο οκταγωνικό κτίριο (που εκφράζει τη στερεότητα του Ελληνισμού και το απόρθητο της πίστης του στα αγαθά της Παιδείας και της αριστείας) δίνει ακόμη το «παρών» στο αυστηρό προσκλητήριο των παρακαταθηκών και των καταπιστευμάτων που μας άφησαν οι πατεράδες και οι παππούδες μας, οι οποίοι, όπως είπε ο Σπυρίδων Τρικούπης στην κηδεία του Ανδρέα Ζαΐμη το 1840, «παρέλαβον την πατρίδα δούλην και την παρέδωσαν ελευθέραν». Πρόκειται για το παλαίφατο Οικοτροφείο Τσοτυλίου, που κτίστηκε το 1873 από τη Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα Κωνσταντινουπόλεως. Λειτουργώντας ως ένα από τα πέντε μόνο ελληνικά γυμνάσια (τα άλλα τέσσερα: Μοναστηρίου, Κορυτσάς, Θεσσαλονίκης και Σερρών) της σκλαβωμένης Μακεδονίας, ανέδειξε εκατοντάδες λαμπαδηφόρους της ελληνικής ιδέας και αναδείχθηκε ως μια πραγματική παιδαγωγική ακαδημία του υπόδουλου Γένους, τελούσα υπό την οιακοστρόφηση/εποπτεία του Οικουμενικού Θρόνου. Εγραψα «δίνει ακόμη». Αλλά έως πότε; Θλιβερόν, όχι ιδείν, αλλά ειπείν! Διότι, ως προς το ιδείν, υπερηφάνως πρέπει να πούμε ότι του χαρίστηκε μια εκπληκτική αναπαλαίωση, που το κατέστησε ολοζώντανο δείγμα του 19ου αι. μέσα στον 21ο, με όλη τη φρουριακή του μεγαλοπρέπεια, με το αίθριο στο κέντρο του και με τη μοναστηριακή διάταξη των διαδρόμων, των αιθουσών διδασκαλίας και των μεγάλων θαλάμων διαβίωσης των τότε οικότροφων και υπότροφων μαθητών. Οπως το «οικοδόμημα» του Εκο, οι μεσημβρινές όψεις του πατούν στο έδαφος και εγείρονται στο ύψος δύο ορόφων, ενώ οι βορινές μοιάζουν να φυτρώνουν στην πλαγιά του ιστορικού λόφου και, καθώς υψώνονται σε τρεις ορόφους, ατενίζουν τον μεγαλοπρεπή ορίζοντα που σχηματίζουν οι κορυφογραμμές του Σμόλικα, του Γράμμου και του Βέρνου (Βίτσι). Μετά την αναπαλαίωσή του το οικοτροφείο δέχθηκε στις εγκαταστάσεις του τις υπηρεσίες του Δήμου Τσοτυλίου καθώς και το Τμήμα Πετρωμάτων τού, υπό δημιουργία τότε, από την Εταιρεία Μελετών Ανω Βοΐου, με την πολύτιμη συμβολή του Πανεπιστημίου Πατρών, Μουσείου Φυσικής Ιστορίας – όπου εκτίθενται απολιθώματα του Ωκεανού της Πίνδου, ηλικίας άνω των 50.000.000 ετών, και η Εντομολογική Εκθεση, την οποία κατάρτισε και πρόσφερε φιλέλλην καθηγητής Εντομολογίας ιταλικού πανεπιστημίου. Παρ’ όλα αυτά όμως, το «ειπείν» είναι θλιβερό. Επειδή, μετά την κατάργηση του Δήμου Τσοτυλίου, το μέγα οικοδόμημα βρίσκεται ουσιαστικά σε οιονεί παροπλισμό. Στεγάζει πλέον μόνο το Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών, τα γραφεία της τοπικής Δημοτικής Ενότητας, κάποια γραφεία αγροτικών υπηρεσιών και τις δύο εκθέσεις-μουσεία, που παραμένουν συνήθως κλειστές…
Ολα αυτά, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι οι πραγματικές δυνατότητές του είναι μεγαλύτερες, ότι το γειτονικό νέο οικοτροφείο, που έχει χώρους και σύγχρονες υποδομές ώστε να υποδεχθεί αρκετές σειρές της Σχολής Δημοτικής Αστυνομίας Τσοτυλίου, από καιρό έπαψε πια να το κάνει, ότι οι εξαιρετικές εγκαταστάσεις αθλοπαιδιών (μοντέρνο κλειστό γυμναστήριο, γήπεδα κ.λπ.) αξιοποιούνται σε αρκετά μικρό βαθμό και, πάνω απ’ όλα, ότι έχει καταργηθεί επισήμως το Λύκειο Τσοτυλίου και λειτουργεί με το παρηγορητικό σύστημα γυμνασίου με «λυκειακές τάξεις», δικαιολογούν, εκτός από τη θλίψη για τον μαρασμό της περιοχής, την απορία γιατί να μένουν αναξιοποίητες τέτοιες εγκαταστάσεις και τόσες υπαρκτές δυνατότητες και γιατί να έχουν τόση δυσκολία οι νέες γενιές, που διαδέχονται η μία την άλλη στους θώκους της εξουσίας, να εκτιμήσουν την αξία θησαυρών που τους αφήνουν οι παλαιότερες.
Γερασιμος Μιχαηλ Δωσσας, Θεσσαλονίκη