Ο Μολιέρος, οι γιατροί, η πικρή σάτιρα, οι αγύρτες και η τελευταία ηρωική παράσταση της ζωής του

Ο Μολιέρος, οι γιατροί, η πικρή σάτιρα, οι αγύρτες και η τελευταία ηρωική παράσταση της ζωής του

Κύριε διευθυντά

Με αφορμή το έργο του Μολιέρου «Κατά φαντασίαν ασθενής» («Καθημερινή» 4/7) θα ήθελα να επισημάνω ότι ένα μεγάλο μέρος του έργου του αφιερώνεται στον πόλεμο εναντίον των ιατρών, κατατάσσοντας τους πρώτους μεταξύ των άλλων εκμεταλλευτών, όπως αλχημιστών, αστρολόγων, κολάκων και ψευδοευλαβών, και μάλιστα ήταν πόλεμος μέχρι τον θάνατό του. Δύο είναι κατά τον Μολιέρο οι μεγαλύτερες απάτες. Οι ψευδοευλαβείς υποκριτές, οι οποίοι φοβίζοντας τους πιστούς για τη σωτηρία της ψυχής πλουτίζουν, και οι ιατροί, όλοι οι ιατροί, χωρίς να κάνει διακρίσεις – ακόμη και το μικρό ποσοστό των εντίμων παρασύρεται και αυτό και χωρίς να το θέλει εντάσσεται στους απατεώνες. Τίθεται έτσι το ερώτημα: Προς τι τόσο μίσος εναντίον των ιατρών και της Ιατρικής: Το πρώτο είναι η επικρατούσα κατάσταση της εποχής αυτής (17ος αιώνας) στην οποία υπήρχαν έντονα ακόμη τα φαινόμενα της αγυρτείας, της αλχημείας, της αστρολογίας και της πολεμικής σε κάθε τι νέο, καθώς και η νοοτροπία των ιατρών με την πλεονεξία, την εκμετάλλευση, τις σφοδρές έριδες μεταξύ των, τη ματαιοδοξία, την κακή συμπεριφορά με έπαρση στον απλό άνθρωπο και δουλοπρέπεια στον ισχυρό, καθώς και την επιμονή στις θεραπευτικές μεθόδους των «…είναι καλύτερο να πεθάνει με  τους κανόνες της Ιατρικής παρά να γλιτώσει αντιτιθέμενος σε αυτούς…». Στα αρνητικά αυτά θα πρέπει να προστεθεί η πτωχεία της φαρμακευτικής φαρέτρας. Εναντίον κάθε νόσου αδιακρίτως εφαρμόζονταν τα τρία μοναδικά όπλα. Οι υποκλυσμοί, οι αφαιμάξεις και τα καθάρσια, σε εξαιρετικές περιπτώσεις δινόταν ο εμετικός οίνος και τέλος το ηρωικό φάρμακο αντιμόνιο, του οποίου η μόνη θεραπευτική αξία ήταν ότι συντόμευε τα βάσανα του ασθενούς.

Με όλη αυτή την επικρατούσα κατάσταση πολλοί ήσαν εκείνοι που έγραψαν επικρίσεις και σάτιρες εναντίον των ιατρών, μεταξύ αυτών και ο φίλος του Μολιέρου ιατροφιλόσοφος Μπερνιέ. Θα ήταν λοιπόν παράδοξο ο ιδιοφυής Μολιέρος να αφήσει το πεδίο αυτό άνευ κριτικής. Αλλά δεν ήταν η μοναδική αιτία, ο ίδιος είδε την αδυναμία της Ιατρικής να πλησιάζει καταρχάς το στενό του περιβάλλον. Το 1665 χάνει τον φίλο του Λε Βαγιέ και σε λίγο χρονικό διάστημα πεθαίνει η παλαιά φίλη του Ντι Παρέ.

Στη συνέχεια όμως ο θάνατος χτυπά την οικογένειά του, χάνει τον πρώτο του γιο και αργότερα τον δεύτερο, αλλά και ο ίδιος δοκιμάζεται με σοβαρά προβλήματα υγείας που στο τέλος τον περιγράφουν.  «…Σαν ένα σώμα χωρίς ζωή, σχεδόν έναν κινούμενο σκελετό…». Και έτσι απογοητευμένος από τις αστείες θεραπείες στις οποίες υποβάλλεται «του κάνουν αφαιμάξεις, τον θέτουν σε γαλακτική δίαιτα και τον πλημμυρίζουν με καθάρσια» βλέπει εκ του πλησίον σαν ευφυής την αδυναμία της Ιατρικής και την απάτη των ιατρών. Διαισθανόμενος δε το τέλος του θέλησε να τιμωρήσει, με τον δικό του τρόπο, για τελευταία φορά τους ιατρούς και την Ιατρική και πραγματικά τους κατακεραυνώνει γράφοντας τον «Κατά φαντασίαν ασθενή», το οποίο έμελλε να είναι το κύκνειο άσμα του και στο οποίο κυριαρχεί το τραγικό στοιχείο και λιγότερο το κωμικό.

Ο Μολιέρος στο τέλος της τέταρτης παράστασης του έργου προφέροντας τη λέξη τζούρο (ορκίζομαι) εμφανίζει έντονο βήχα και αιμόπτυση (έπασχε από φυματίωση), καταφέρνει όμως και τελειώνει την παράσταση, πεθαίνει λίγο αργότερα στο σπίτι του. Η πολυθρόνα με την οποία τον μετέφεραν είναι ένα από τα ελάχιστα απομεινάρια, εκτεθειμένη στο μουσείο της Κομεντί Φρανσέζ, το θέατρο το οποίο ο ίδιος  ίδρυσε.

Ι.Κ. Γεωργίου, Καρδιολόγος

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή