Οι βαθιές ρίζες της ενσυναίσθησης

Οι βαθιές ρίζες της ενσυναίσθησης

Κύριε διευθυντά

Στην πολύ ενδιαφέρουσα επιστολή του («Καθημερινή» 27.12.2019) ο κ. Γεράσιμος Δώσσας αναφέρει ότι «αγνοώ» στο λεξικό μου τη λέξη ενσυναίσθηση. Δεν αγνοώ τη λέξη ενσυναίσθηση, τώρα πια (στην 5η έκδοση τού Λεξικού μου, 2019) που η λέξη καθιερώθηκε. Γράφω:

«ενσυναίσθηση (η) {-ης κ. -ήσεως | χωρ. πληθ.} ΨΥΧΟΛ. η ικανότητα κάποιου να κατανοεί την ψυχική κατάσταση ενός προσώπου σαν να βρίσκεται ο ίδιος στη θέση του: η ~ τού ψυχοθεραπευτή / εκπαιδευτικού / γονέα. [ΕΤΥΜ. Απόδ. τού αγγλ. empathy]»

Ερωτώμενος για τη λέξη, έχω γράψει στο «προσωποδίκτυό» μου (ΦΒ) τα εξής που νομίζω ότι έχουν ενδιαφέρον για το θέμα:

«empathy και ενσυναίσθηση 

γερμ. Einfühlung > αγγλ. empathy > ελλην. ενσυναίσθηση

το αγγλ. empathy δεν είναι “η εμπάθεια”, όπως και το sympathy που έφτασε να σημαίνει στα Αγγλικά  “συμπόνια, συλλυπητήρια”.

Ἐν ἀρχῇ ἦν το γερμανικό Einfühlung (από το ρήμα ein-fühlen “εν + αισθάνομαι”) που σήμαινε “μπαίνω μέσα στον άλλο και καταλαβαίνω πώς αισθάνεται”· σήμαινε την εν-αίσθηση.

Δανείστηκαν οι Αγγλοι την έννοια και την απέδωσαν (το 1908) ως em-pathy “κατανόηση για τον άλλο, σαν να πάσχω μέσα του κι εγώ” από τα ελληνικά ἐν + πάθος (πάσχω) κατά το πρότυπο τού sym-pathy (που είχαν δανεισθεί από πολύ παλιά, από το 1570) – όχι από το αρχαίο ελληνικό εμπάθεια που είχε άλλη σημασία.

Το αγγλ. empathy ή το γερμ. Einfühlung δεν μπορούν φυσικά να αποδοθούν με το ελληνικό εμπάθεια που σημαίνει ό,τι και το εμπαθής, από το οποίο και παράγεται (εμπάθεια = κακεντρέχεια, μισαλλοδοξία, πώρωση, μοχθηρία, φανατισμός, έχθρα). Εχει, λοιπόν, (ως ψυχολογικός όρος) αποδοθεί ως εν-συναίσθηση = η επιθυμία/προσπάθεια να έχεις συναίσθηση τής κατάστασης τού άλλου σαν να είσαι μέσα του. Λιγότερο “πομπώδες” –και περισσότερο εκφραστικό στην κυριολεξία του– θα ήταν, βέβαια, το απλό συν-αίσθηση (που όμως έχει αποκτήσει άλλη σημασία) και ακόμη πιο κοντά στο αρχικό θα ήταν ο νεολογισμός εν-αίσθηση».

Γ. Μπαμπινιωτης

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή