Κύριε διευθυντά
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας (συνασπισμός των τεσσάρων πολιτικών κομμάτων) κατέληξε σε συναινετική πολιτική για το προσφυγικό την οποία προτίθεται να εφαρμόσει –με την έγκριση της Ε.Ε.– το δεύτερο εξάμηνο του 2020 όταν η Γερμανία θα κατέχει την προεδρία της Ε.Ε. Καίριο χαρακτηριστικό της αναθεωρημένης ευρωπαϊκής πολιτικής αποτελεί η «προκαταρκτική εξέταση» μεταναστών/προσφύγων εντός ολίγων ημερών από την άφιξή τους από ειδικές εντεταλμένες επιτροπές και η εμπεριστατωμένη αναγνώριση των δικαιωμάτων τους: πολιτικό άσυλο –δικαίωμα μετανάστευσης σε χώρα της Ε.Ε.– επαναπατρισμός.
Πρόκειται, λοιπόν, (επιτέλους!) για τη μεγάλη και αναγκαία προώθηση της ευρωπαϊκής πολιτικής στο μεταναστευτικό, με άμεσες και θεμελιακές συνέπειες σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια και ιδιαίτερα στο Αιγαίο. Συντελεστής αυτής της volte face πολιτικής ευρωπαϊκής υπευθυνότητος είναι ο δυναμικός Χορστ Ζεεχόφερ, έμπειρος υπουργός Εσωτερικών της Γερμανίας, ο οποίος υπόσχεται να βάλει τέλος στην ετερόκλητη στασιμότητα αντιμετώπισης του μεταναστευτικού από τις χώρες της Ε.Ε.
Για την Ελλάδα, η υλοποίηση μιας τέτοιας δεσμευτικής απόφασης από τις Βρυξέλλες θα έπρεπε να σημάνει την εκ θεμελίων επείγουσα ανασυγκρότηση της αντιμετώπισης του μεταναστευτικού, τόσο από πλευράς κυβερνήσεως, όσο και από πλευράς δημόσιων υπηρεσιών, υπουργείου Μετανάστευσης, Περιφερειών και τοπικών αρχών. Εάν χειριστούμε τα (ήδη εν μέρει σκιαγραφημένα) νομοθετήματα και δικαιοδοσίες σωστά, έγκαιρα και αποτελεσματικά σε συνεργασία με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, τότε μας δίδονται καλές δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε την κοσμογονία του μεταναστευτικού στα νησιά του Αιγαίου και στον Εβρο.
Παραθέτω με συντομία τις απαραίτητες ενέργειες και προετοιμασίες οι οποίες προϋποτίθενται: (α) η ηγετική παρέμβαση και καθοδήγηση του πρωθυπουργού και (β) η δημιουργία μιας επίλεκτης «ομάδας δράσης» (task force) αποτελούμενης από εξειδικευμένους Ελληνες και Ευρωπαίους διαχειριστές με τεχνοκρατικά κριτήρια και διεθνείς προδιαγραφές.
Τι πρέπει να γίνει – ή μάλλον τι πρέπει να αρχίσει να γίνεται από σήμερα με την προοπτική της ανάληψης της προεδρίας από τη Γερμανία:
• Δημιουργία τουλάχιστον 6 νέων «ευρωπαϊκών πυλών εισόδου» σε ισάριθμα ευαίσθητα σημεία του Αιγαίου, επανδρωμένων με κριτήρια Ε.Ε., έτοιμων να διεκπεραιώσουν ικανό αριθμό «νέων αφίξεων» μεταναστών ανά 24ωρο και υπό οιεσδήποτε καιρικές συνθήκες.
• Εξασφάλιση επαναπατρισμών όσων δεν δικαιούνται άσυλο με την παρέμβαση των Βρυξελλών (ή συγκεκριμένων ευρωπαϊκών χωρών, όπως ήδη ευκαιριακά συμβαίνει) κατευθείαν και χωρίς τον αναγκαστικό παρεμβατικό ρόλο της Τουρκίας.
• Δημιουργία ενός υπερσύγχρονου, αναβαθμισμένου υπουργείου Μετανάστευσης βασισμένο στις νέες, διεθνείς συνθήκες –άμεσα συναρτημένο με τη διοίκηση και τις νομοθεσίες των Βρυξελλών– σε πλήρη συνεργασία με το γραφείο του πρωθυπουργού και τα υπουργεία Εξωτερικών και Αμύνης. Ο υπουργός Μετανάστευσης πρέπει να είναι κατ’ ανάγκη τεχνοκράτης με διεθνή εμπειρία – κανένας Ελληνας πολιτικός με οποιαδήποτε κομματική προέλευση δεν μπορεί να εκπληρώσει τον ρόλο.
• Σταδιακή, αυξητική απορρόφηση των ήδη υπαρχόντων μεταναστών από τους καταυλισμούς και την ελεύθερη διακίνηση (γκρίζες ζώνες) μέσω των «Ευρωπαϊκών Πυλών».
• Οργάνωση επαναπατρισμών σε συνεργασία με Βρυξέλλες και αποδέκτες/χώρες επαναπατρισμού κατά εθνικότητες, οικογενειακές και υγειονομικές καταστάσεις.
• Ξεχωριστή Πύλη Εισόδου εξειδικευμένη για ανήλικα, απροστάτευτα παιδιά για τα οποία εξ ανάγκης δεν ισχύουν τα προαναφερθέντα νομοθετήματα και κριτήρια.
Εάν και εφόσον η παρούσα κυβέρνηση, με την ηγετική καθοδήγηση ορισμένων μελών της και ιδιαίτερα του πρωθυπουργού, μπορέσουν να ανταποκριθούν επαρκώς, με βάση διεθνώς παραδεκτών προτύπων, στο μεταναστευτικό/προσφυγικό, τότε η χώρα μας θα έχει κερδίσει μια μέγιστη παγκόσμια αναγνώριση. Το μεταναστευτικό είναι και θα παραμείνει ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη για πολλές δεκαετίες. Σε συνδυασμό με τα προβλήματα της κλιματικής αλλαγής, η αναγκαστική μετανάστευστη έχει ήδη αλλάξει –και θα αλλάζει απρόβλεπτα και ίσως βίαια– τις συνθήκες διαβίωσης όλων μας. Η συνεχιζόμενη εκτίμηση των πρόσφατων πυρκαγιών στην Αυστραλία με τις συνεπακόλουθες βροχοπτώσεις, πλημμύρες και καταστροφικές μετακινήσεις εδαφών και πληθυσμών δίνει ένα μέγεθος των βιβλικών γεγονότων που θα αντιμετωπίσουμε.
Οι μεταναστευτικές εμπειρίες που έχει υποστεί η χώρα μας, ιδιαίτερα στα ευάλωτα νησιά του Αιγαίου, αποτελούν προπομπό και επείγουσα προειδοποίηση. Το μεταναστευτικό δεν ορίζεται μόνον από τη βούληση της Τουρκίας να πιέσει την Ελλάδα και την Ευρώπη γενικότερα. Το πρόβλημα αφορά όλη την υφήλιο. Η Ελλάδα δίνει εξετάσεις αυτά τα χρόνια σε παγκόσιο επίπεδο: εάν επιτύχοχυμε, αν καταφέρουμε να ανταποκριθούμε ενώνοντας την Ευρώπη κάτω από τη σημαία του Αιγαίου, θα έχουμε κερδίσει μια μεγάλη, πανανθρώπινη μάχη επιβίωσης.
Μιχαλης Μοσχος