Ο «θνητός θεός», ο Πάπας, η κόρη του φούρναρη και η κόντρα με τον Μιχαήλ Αγγελο

Ο «θνητός θεός», ο Πάπας, η κόρη του φούρναρη και η κόντρα με τον Μιχαήλ Αγγελο

Κύριε διευθυντά

Στην «Καθημερινή» (22/7/20) υπάρχει ένα μικρό δημοσίευμα με τον τίτλο «Από τι πέθανε ο Ραφαήλ;» συνοδευόμενο από την περίφημη αυτοπροσωπογραφία του σε ηλικία 23 ετών (Ουφίτσι – Φλωρεντία), αμφισβητούμενης όμως αυθεντικότητας. Ο Ραφαήλ (1483-1520) μαζί με τους συγχρόνους του Ντα Βίντσι και Μιχαήλ Αγγελο σήμαινε κάποτε Αναγέννηση. Είναι τρομερά δύσκολο να περιγραφεί το τεράστιο έργο του.

Οι καταπληκτικές τοιχογραφίες και νωπογραφίες στις αίθουσες του Βατικανού αλλά και σε άλλα μέγαρα, όπως ο «Θρίαμβος της Γαλάτειας», στη Βίλα Φαρνεζίνα, σε αφήνουν άναυδο. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς! Αξεπέραστος στην απόδοση της Θεοτόκου στους πάνω από 100 πίνακές του. Είναι οι περίφημες Μαντόνες του, ώστε να θεωρείται ο μεγαλύτερος ζωγράφος χαρακτήρων, της Ιταλίας. Αλλά και με το έργο του «Προσωπογραφία του Λέοντα με δύο καρδινάλιους» (Ουφίτσι) κατατάσσεται ισάξιος προσωπογράφος των Χόλμπαϊν και Τιτσιάνο.

Ο Γκαίτε συμπυκνώνει όλο το έργο του με τη φράση «Ο Ραφαήλ κατάφερνε πάντα να πραγματοποιεί αυτά που οι άλλοι ονειρεύονταν».

Κατά τον Βαζάρι ήταν ωραίος, ευγενικός, καλός, μετριόφρων, συμβιβαστικός, εργατικότατος, ένας «θνητός θεός». Είχε όμως και το αδύνατό του σημείο και αυτό ήταν η σχέση του με το άλλο φύλο, ο ακατάστατος χαρακτήρας του και οι πολλές ερωμένες. Προσπαθεί να αναρριχηθεί τάζοντας γάμο σε κορίτσια υψηλά ισταμένων, όπως με τη Λουκρητία, ανιψιά του Πάπα Ιουλίου Β΄, καθώς και τη Μαρία, ανιψιά του καρδινάλιου Μπιμπιένα. Ο μεγάλος έρωτάς του όμως ήταν η μελαχρινή Μαργαρίτα, κόρη του φούρναρη Φραντσέσκο Λούτι από τη Σιένα, «Η Φουρνάρισσα» όπως έχει μείνει στην Ιστορία, την οποία έχει απαθανατίσει σε δύο υπέροχα πορτρέτα, την κυρία με τη «Velata» (Παλάτσο Πίτι) και με γυμνά τα στήθη της «La Fornarina», η «Φουρνάρισσα», όπως τιτλοφορείται (Παλάτσο Μπαρμπερίνι). Και τα δύο έχουν κάποια στοιχεία όμοια με τη Μόνα Λίζα. Και στο ερώτημα γιατί δεν την παντρεύτηκε, απαντά ο Βαζάρι: «…Ζούσε σαν πρίγκιπας, μπορούσε ένας πρίγκιπας να παντρευτεί μια φουρνάρισσα;».

Ο Ραφαήλ είχε πιστέψει ότι σύντομα θα γινόταν πραγματικός πρίγκιπας από την υπόσχεση που του είχε δώσει ο Πάπας Λέων Ι΄ ότι θα τον αναγορεύσει πρίγκιπα της Εκκλησίας και θα του απονείμει τον πίλο του καρδινάλιου. Και όταν μια ημέρα τον συναντά με τους μαθητές του ο Μιχαήλ Αγγελος του λέγει: «Βαδίζεις με την αυλή σου σαν πρίγκιπας» και ο Ραφαήλ του απαντά: «Κι εσύ είσαι έρημος σαν τον δήμιο». Τελικά τίποτα δεν έγινε και ο δύστυχος Ραφαήλ κατέληξε νέος σε ηλικία 37 ετών. Αλλά ποια είναι η αιτία;

Το δημοσίευμα μας αναφέρει ως αιτία θανάτου «κάποια πνευμονική νόσο από τα κρύα νυχτοπερπατήματα, που καθώς δεν διαγνώσθηκε αντιμετωπίσθηκε από τους γιατρούς με την ολέθρια πρακτική της αφαίμαξης…».

Σχολιάζοντάς το θα ήθελα να τονίσω ότι μιλάμε για τον 16ο αιώνα όπου ήταν αδύνατον να γίνει σωστή διάγνωση πνευμονικής ή άλλης νόσου. Επίσης, τον αιώνα αυτόν καθώς και τον επόμενο, εναντίον κάθε νόσου εφαρμόζονταν αδιακρίτως τα τρία μοναδικά όπλα. Οι υποκλυσμοί, τα καθάρσια και οι αφαιμάξεις με βδέλλες. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις δινόταν ο εμετικός οίνος και τέλος το ηρωικό φάρμακο αντιμόνιο, του οποίου η μόνη θεραπευτική αξία ήταν ότι συντόμευε τα βάσανα του ασθενούς. Υπήρχαν επίσης έντονα τα φαινόμενα της αγυρτείας, της αλχημείας και της αστρολογίας.

Οσον αφορά τη σύφιλη που αναφέρεται ως αιτία θανάτου, κυκλοφορούσε το ξύλο της γουαϊάκης, γνωστό σαν ιερόξυλο. Απάτη στο μεγαλείο της.

Υπάρχει και η αντίθετη εκδοχή που αναφέρει ότι το τελευταίο διάστημα η «Φουρνάρισσα» ήταν συνέχεια μαζί του. Τον φωνάζει ο Πάπας να συζητήσουν για την ανέγερση του Αγίου Πέτρου που είχε αναλάβει μαζί με τον Μπραμάντε. Μεγάλες οι ευθύνες και η αγωνία του, τότε καταρρέει – πεθαίνει, σε λίγες ημέρες, Μεγάλη Παρασκευή όπως Μεγάλη Παρασκευή γεννήθηκε. Πιθανότατα από φυματίωση. Στο άκουσμα του θανάτου ο Πάπας έκλαψε πικρά, ο δε καρδινάλιος Πιέτρο Μπέμπο τελείωσε τον επικήδειο με την εξής φράση: «Εζησε καλά 37 ενάρετα χρόνια». 

Και όπως τονίζει κάποιος «…Στους καλούς τα μικροπράγματα συγχωρούνται…».

Ι.Κ. Γεωργιου, Καρδιολόγος

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή