Κύριε διευθυντά
Εμπνεόμενος από το άρθρο του Βασ. Αγγελικόπουλου στο φύλλο σας της Κυριακής 11/10/2020 σχετικά με τη χρήση της γλώσσας μας, θα ήθελα κατ’ αρχήν να επισημάνω τις σοβαρές επιπτώσεις της λεξιπενίας και της γλωσσικής κακοποίησης στη νοητική μας λειτουργία γενικότερα, εφόσον είναι πλέον γνωστό ότι οδηγούν σε ανάλογο περιορισμό της, όπως κατηγορηματικά δηλώνουν οι αρμόδιοι επιστήμονες.
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το τρέχον απόθεμα του σύγχρονου ελληνικού λεξιλογίου είναι της τάξεως των 150.000 λέξεων. Είναι πιθανό να περιορίζεται σήμερα σε μερικές μόνο χιλιάδες για τους περισσότερους χρήστες του και ακόμη περισσότερο στους νέους που είναι πιο πολύ εξοικειωμένοι με τα greeklish του Διαδικτύου, τόσο ως γλώσσα όσο και ως γραφή.
Για τους λόγους αυτούς θα περίμενε κανείς από δημόσιους φορείς, μέσα και πρόσωπα να δείξουν ιδιαίτερη προσοχή στο ζήτημα αυτό, που έχει τις απαρχές του 45 χρόνια πριν. Η επιδείνωσή του πλην όμως είναι σήμερα ραγδαία, συνηγορούντων όλων των σχετικών παραγόντων.
Πολιτικά πρόσωπα, δημοσιογράφοι, μεταφραστές ξένων παραγωγών στην τηλεόραση κ.λπ. επιδίδονται σε μια άνευ προηγουμένου επίδοση λεκτικών παραμορφώσεων και αυτοσχεδιασμών χωρίς καμία ανησυχία, αφού το φαινόμενο καλά κρατεί και δεν στηλιτεύεται από κανέναν και από πουθενά. Ακούμε έτσι συχνά ή διαβάζουμε απίστευτους σολοικισμούς όπως: «η δράστηνα» (θηλυκό του δράστης), «ψευδά ίχνη», «οι εναπομείναντες μεραρχίες», «όλοι άρεσαν την νουβέλα», «η ποικίλα αρχιτεκτονική», «θα επιτιθόμασταν», «της Βασιλομήτωρ», «θανατερό όπλο», «ανεξαρτήτου ηλικίας», «τον πολυπληθές τόπο» και πρόσφατα «δεν δικαιούνται ελαφρυντικά» κ.λπ. ων ουκ έστιν αριθμός.
Αλλά ακόμη πιο επικίνδυνη είναι η συνεχώς μεγεθυνόμενη λεξιπενία όταν καταργούμε τη χρήση πολυάριθμων συνώνυμων λέξεων που προσφέρει ο πλούτος που κληρονομήσαμε, με λέξεις που παγιώνονται ως παντοδύναμα κλισέ… παντός καιρού. Σαν πιο τρανταχτές από αυτές θα αναφέρω την απανταχού (οριζοντίως και κατακορύφως) σχεδόν ρομποτική επανάληψη από αμέτρητα χείλη, των αγοραίων όρων «κομμάτι» και «ξεκάθαρος» επί παντός του επιστητού και διά πάσαν νόσον, λαϊκιστικό εφεύρημα των τελευταίων χρόνων.
Αναζητώντας χαμένους θησαυρούς βρήκα μαζί με τις προφανείς συνώνυμες τμήμα, μέρος, ενότητα, στοιχείο, θέμα κ.λπ. για την πρώτη συνολικά 18 άλλες λέξεις με λεπτές αποχρώσεις για ανάλογα απαιτητικές γλωσσικές συνθέσεις. Αλλά και για τη δεύτερη εκτός από τις σαφής, κατηγορηματικός, ευκρινής, αδιαμφισβήτητος κ.λπ. συνολικά 12 άλλες προς τον ίδιο σκοπό. Φαντάζεστε τη λίστα που θα μπορούσε να συντάξει ένας Ελύτης, ένας Σεφέρης ή ένας Παπαδιαμάντης για να μας κάνουν να ντραπούμε με τα χάλια μας;
Αλλά αυτά όλα δεν μας αφορούν πάρα μόνον αν είναι… «κομμάτι ξεκάθαρα»!
Γιατί η ελληνική γλώσσα είναι καθαρή, ακριβής και οικουμενική.
Νίκος Γκάτσος:
«Πολύ δεν θέλει ο Ελληνας
Να χάσει τη λαλιά του
Και να γίνει μισέλληνας
Από την αμυαλιά του»