Kύριε διευθυντά
«Η Ευρώπη επιβεβαιώνει με υπερηφάνεια ότι η πρώτη εμπειρία στη δημοκρατία έλαβε χώρα στο έδαφός της, ενώ οι μισές λέξεις στο δημοκρατικό λεξιλόγιο όλου του κόσμου είναι παρμένες από μια γλώσσα ευρωπαϊκή».
«Η Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα είναι σαν παιδί χωρίς πιστοποιητικό γέννησης!»
Οι ενδεικτικές αυτές φράσεις από συνεντεύξεις του εκλιπόντος προέδρου Ζισκάρ ντ’ Εστέν, αλλά και η διαρκής υποστήριξή του στη χώρα μας και ιδιαίτερα στο αίτημά της να αποτελέσει και αυτή μέλος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, έχουν τις ρίζες τους στη βαθιά γνώση του Γάλλου πολιτικού της αρχαιοελληνικής γραμματείας και στην αγάπη του γι’ αυτή.
Ο νεότερος υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας (σε ηλικία 36 ετών) και νεότερος πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας (σε ηλικία 48 ετών), τη δεκαετία του 2000 έγινε πρόεδρος της Συνέλευσης για το μέλλον της Ευρώπης, που επιφορτίστηκε με την κατάρτιση του Ευρωπαϊκού Συντάγματος. Το σχέδιο αυτό υπέβαλε ο ίδιος στις 20 Ιουνίου 2003 στους αρχηγούς κρατών των τότε 25 μελών στο Συμβούλιο Κορυφής που διοργάνωσε η Ελλάδα στη Χαλκιδική.
Ως αρμόδιος πρέσβυς εκ μέρους της χώρας μας για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα είχα την τύχη να υποδεχθώ τον Ζισκάρ ντ’ Εστέν την ανωτέρω ημερομηνία και στις συνομιλίες μας να διαπιστώσω το εύρος των γνώσεών του για τους αρχαίους συγγραφείς μας. Στην παρατήρησή μου ότι η Ελλάδα σκόπιμα συγκάλεσε το Συμβούλιο Κορυφής στις 20 Ιουνίου «για να τιμήσει τη Γαλλία», ο πρόεδρος γέλασε με την εξήγηση ότι, όπως οι πατέρες του γαλλικού έθνους έδωσαν στις 20 Ιουνίου 1792 τον όρκο του σφαιριστηρίου ότι δεν θα βγουν από το ομώνυμο κτίριο όπου είχαν συγκεντρωθεί για να καταρτίσουν το Σύνταγμα της Γαλλίας, ομοίως και εμείς δεν θα βγούμε από τον χώρο των συνεδριάσεων αν δεν εγκριθεί το σχέδιο Συντάγματος για την Ευρώπη!
Ως γνωστόν, το σχέδιο Συντάγματος, μεταφρασμένο σε όλες τις γλώσσες της Ε.Ε., αρχίζει, χάρις σε πρωτοβουλία του Γάλλου πολιτικού, στα αρχαία ελληνικά με τον ορισμό της δημοκρατίας από το δεύτερο βιβλίο του Θουκυδίδη. Οταν του είπα ότι χάρις σ’ αυτόν ο Περικλής μίλησε στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, μου έκανε, με άνεση γνώσης κειμένων, μια σύντομη αναφορά στην εξέλιξη της έννοιας της αρετής από τον Ομηρο (ανδρεία) μέχρι τον Αριστοτέλη (ενέργεια ψυχής σύμφωνη με την αρετή συν τύχη), ο οποίος, άλλωστε, ιδιαίτερα την εξύμνησε («Ο ύμνος στην αρετή» και «Ηθικά Νικομάχεια»).
…Αμυνόμενος, είπα στον πρόεδρο ότι στο συμπόσιο για το σχέδιο Ευρωπαϊκού Συντάγματος που είχε διοργανώσει δύο μήνες ενωρίτερα στη Γαλλία ο δήμαρχος της Λυών, είχα κάμει την εναρκτήριο ομιλία με θέμα «Το αρχαιοελληνικό πνεύμα στο σχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγματος», κάνοντας σχετικές αναφορές στον Θουκυδίδη (όπως το άρθρο 8 του σχεδίου Συντάγματος που έχει τις βάσεις του στον χαρακτηρισμό, από τον Θουκυδίδη, ως άχρηστου του μη ενεργού πολίτη).
Πόσο διαφορετική θα ήταν σήμερα η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των οργάνων της, σε όφελος των πολιτών της, εάν το όραμα του Ζισκάρ ντ’ Εστέν είχε πραγματοποιηθεί με την επικύρωση του σχεδίου Συντάγματος!