Κύριε διευθυντά
Με έναυσμα το αξιόλογο άρθρο της συνεργάτιδός σας Τ. Καραϊσκάκη στο φύλλο της 13/12/2020 σχετικά με τα χαμένα ποτάμια και ρέματα της Αθήνας, θυμίζω ότι οι θεοποιημένοι Κηφισός και Ιλισός ήσαν παρόντες στα δύο άκρα του δυτικού αετώματος του Παρθενώνα.
Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει την ύπαρξη του πολύτιμου υγρού στοιχείου στην πόλη ή του απέραντου αρχαίου ελαιώνα που μέρος του διετηρείτο μέχρι τον Β΄ Π.Π., ενώ το μοναδικό αττικό τοπίο με τους λόφους, τα βουνά, την πεδιάδα των Μεσογείων και την ακτογραμμή του από το Φάληρο μέχρι το Σούνιο, έχει αφόρητα κακοποιηθεί κατά τα μεταπολεμικά χρόνια.
Αρκεί να δει κανείς εικόνες του στις κινηματογραφικές ταινίες του ’50 για να συνειδητοποιήσει την έκταση της περιβαλλοντικής και οικολογικής καταστροφής από την άναρχη λατόμευση, αποψίλωση, οικοπεδοποίηση, οικοδόμηση κ.λπ. που εκτυλίσσεται απτόητη μέχρι τις μέρες μας.
Το απώτερο αλλά και το προπολεμικό παρελθόν της πόλης εξαφανίζεται, γιατί αντιμετωπίζουμε την αττική γη ως εμπόρευμα, σαν επήλυδες φιλοξενούμενοι σε αυτήν.
Σώζονται μόνο τα τοπωνύμια από μέρη όπου έζησαν παλιότερα οι Αθηναίοι όταν ακόμη η πόλη τραγουδιόταν ως «ζαφειρόπετρα, στης γης το δαχτυλίδι»: Δροσιά, Κηφισιά, Αμπελόκηποι, Ιλίσια, Ηριδανού, Βάθη, Γαργαρέττα, Βατραχονήσι, Καλλιρρόη, Ποδονίφτης, Κυκλοβόρος, Φρεαττύδα, Αλιμος, Γλυφάδα, Βουλιαγμένη κ.λπ.
Σαν κινητήρια δύναμη αυτής της καταστροφής παρουσιάζεται στην Ελλάδα η αξιοσημείωτα ανθεκτική συνέργεια μεταξύ κράτους-νομοθέτη και πολιτών-πελατών στην εκποίηση της αττικής γης και όχι μόνο, ενώ εξαφανίζονται οι όποιες νύξεις κοινωνικής και ιστορικής ευθύνης. Γιατί η δήωση συνοδεύεται και από την ανάλογη αήθεια, ασέβεια, σύγχυση, ασχήμια, ιδιοτέλεια, απληστία και τελικά καταστροφή της ίδιας της ζωής, που όλα μαζί συνιστούν και τη νέμεσή της.
Θα ’λεγε κανείς ότι μόνο μέσα από μια περιβαλλοντική επανάσταση θα μπορούσε να ελεγχθεί η σαρωτική πορεία της υπερεκμετάλλευσης στην πόλη και στη χώρα μας, με μια ευρεία συστράτευση για τη σωτηρία του τόπου. Αλλά έλλειψαν οι όποιοι επαναστάτες μέσα στην ατομικιστική ύπνωση που μας έχει κατακυριεύσει.
Μοναδική ίσως ελπίδα, η άμεση αναθεώρηση της σχολικής παιδείας σε δημοτικό, γυμνάσιο και λύκειο, για τη διαμόρφωση ανάλογης ιστορικής και μαχητικής περιβαλλοντικής συνείδησης στην επερχόμενη γενιά (γιατί για τις ζώσες η ελπίδα έχει χαθεί, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ενώ ο χρόνος λιγοστεύει) ενόψει και των 200 χρόνων.
Αλλιώς η ενταφιασμένη βαθύτερη υπόστασή μας δεν πρόκειται ποτέ να αναστηθεί ούτε μέσα μας ούτε γύρω μας. Γιατί όπως σοφά ετόνιζε ο Θουκυδίδης:
«Η πόλη πριν απ’ όλα είναι μια ηθική ενότητα».