Κύριε διευθυντά
Το λεξικό Merriam-Webster ανέδειξε τη λέξη «pandemic» (πανδημία) ως τη «λέξη της χρονιάς 2020» («Καθημερινή», 1.12.2020). Σε συνέχεια του σχολιασμού της είδησης από τον καλό συνεργάτη σας κ. Π. Μανδραβέλη («Καθημερινή», 5.12.2020), θα ήθελα να προσθέσω ότι την «πανδημία», λέξη με αρχαιοελληνική προέλευση (από το πάνδημος, παν + δήμος), αν και με διαφορετικό νόημα στην εποχή μας, χάρις στο Διαδίκτυο μπορούμε εύκολα να την αναγνωρίσουμε σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες (πλην της ισλανδικής και της ουγγρικής) και οπτικώς ή ακουστικώς συνολικά σε τουλάχιστον 54 γλώσσες, μητρικές περισσότερων των 2 δισεκατομμυρίων ατόμων. Στον γραπτό λόγο και με απόδοση των λέξεων στο λατινικό αλφάβητο, στις 41 περιπτώσεις συναντούμε τις λέξεις pandemi(e), pandemia, pandem(i)ya, pandemija, pandeim και pandeemia και στις 11 τη λέξη pandemic με διαφοροποιημένη την κατάληξη, ανάλογα με τη γλώσσα (η πλέον αποκλίνουσα περίπτωση: pandemikku της ιαπωνικής).
Από τις πλέον ομιλούμενες γλώσσες της υφηλίου, η αραβική, η κινεζική και οι γλώσσες της Νότιας και της Νοτιοανατολικής Ασίας (πλην των ομιλουμένων στην Ινδονησία) την έννοια της πανδημίας την αποδίδουν με λέξεις ουδεμία οπτική ή ακουστική σχέση έχουσες με τη δική μας «πανδημία». Δεν χάθηκε ο κόσμος (άλλη μια ελληνική «διασημότητα» εύκολα αναγνωρίσιμη σε σχεδόν 60 γλώσσες: kosmos, cosmo(s) και kozmos στις 53 περιπτώσεις)!
Παρεμπιπτόντως, σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, οι λέξεις της χρονιάς για το 2019 και το 2018 ήταν οι «climate emergency» και «toxic», αντίστοιχα. Με απόδοση των λέξεων στο λατινικό αλφάβητο, τη λέξη «κλίμα» την αναγνωρίζουμε σε τουλάχιστον 38 γλώσσες (clima, klima, klimat και climat(e) στις 28 περιπτώσεις) και τη λέξη «τοξικό» σε τουλάχιστον 33. Ως επιβεβαίωση, ιδίως για τους μεμψίμοιρους, της (σχεδόν) πανταχού παρουσίας της ελληνικής γλώσσας.