Κύριε διευθυντά
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ολλανδικές ντομάτες επιστρατεύονται από επιστολογράφο της «Καθημερινής» για να ανασκευάσουν τον «οικονομισμό» και τη «χρησιμοθηρία» των, κατά καιρούς, καιρίων επισημάνσεων του κ. Στεφάνου Μάνου για την κακοδαιμονία του ελλαδικού κράτους και της ελλαδικής κοινωνίας. Απλώς ο επιστολογράφος σας κ. Α. Φούγιας (Σάββατο, 6 Μαρτίου 2021) επικαλείται, μαζί με τις ντομάτες, και τον Αριστοτέλη και «τη συνέχεια του Ελληνισμού ως ιστορικής πραγματικότητας». Θεωρεί ότι η «καίρια γλωσσική κατάρτιση», με θεσμοθέτηση της γλώσσας του Ομήρου ως επίσημης γλώσσας του κράτους, η πολυτονική γραφή, η στράτευσις των γυναικών και η αναβίωση, τάχα μόνον με την κατάργηση μερικών νόμων, της πολυτραγουδισμένης «Ελληνικής κοινότητας» θα σηματοδοτήσουν κάποιαν εθνική ανάκαμψη. Ενα ορισμένο κοινό, είναι αλήθεια, γοητεύεται από τέτοιες ιδέες, οι οποίες εκπορεύονται και από επιφυλλίδα της «Καθημερινής» τακτικά και στερεότυπα (και απελπιστικώς βαρετά, χωρίς έλεος για τον χειμαζόμενο αναγνώστη).
Γιατί γοητεύεται αυτό το κοινό; Μα διότι, αναπολώντας τα περασμένα μεγαλεία, κλείνει τα μάτια στο σημερινό κατάντημα. Διότι, «συνέχεια του Ελληνισμού ως ιστορικής πραγματικότητας» είναι και οι συνεχείς χρεοκοπίες του νεωτέρου ελλαδικού κράτους, το ελλαδικό πελατειακό παρακράτος, η εξηλιθιωτική δικτατορία του πελαταριάτου, η προ-νεωτερική αρπακτικότης της ελλαδικής κοινωνίας, η έννομη λαφυραγωγία των κοινών αγαθών, ο συνεχής εμφύλιος πόλεμος χαμηλής εντάσεως. Πολλά από αυτά τα νοσήματα ήταν ενδημικά στον Ελληνισμό από χιλιετίες. Φυσικά, όπου «πιάνει» η γοητεία των υψηλών, όσο και ανεδαφικών, ιδεών, ακολουθεί και το συμφέρον, ο αποπροσανατολισμός, η εθνομπαιξία, ο λαϊκισμός, ως πολιτικά και «επικοινωνιακά» προγράμματα.
Αξίζει, όμως, να δούμε τι ακριβώς έγραψε ο Αριστοτέλης κατά λέξιν στα «Πολιτικά» (βιβλίο Α΄, κεφάλαιο 3): «Επεί δε φανερόν εξ ων μορίων η πόλις συνέστηκεν, αναγκαίον πρώτον περί οικονομίας ειπείν· πάσα γαρ σύγκειται πόλις εξ οικιών. οικονομίας δε μέρη εξ ων πάλιν οικία συνέστηκεν· οικία δε τέλειος εκ δούλων και ελευθέρων…». Σήμερα, βέβαια, αντίθετα από τον καιρό του Αριστοτέλη, η τέλεια κοινωνία δεν μπορεί να έχει δούλους. Συνεπώς, οι νοσταλγοί του όποιου αρχαίου κλέους πρέπει να μας υποδείξουν ποιους ακριβώς προορίζουν να επιφορτίσουν με το έργο των δούλων. Ισως τους Σλοβάκους, ενώ οι αντι-χρησιμοθήρες και μεγαλόψυχοι Ελληνάρες θα συνταξιοδοτούνται και πάλι λίγο πριν τα πενήντα τους χρόνια. Είναι όμως, επίσης, βέβαιον ότι ο Αριστοτέλης αναγνωρίζει ρητώς την προτεραιότητα της οικονομίας, ακριβώς όπως την αναδεικνύει στα κείμενά του και ο κ. Μάνος.
Αν πρέπει να καταλογίσουμε οπωσδήποτε κάποιο πταίσμα στον κ. Μάνο, αυτό είναι η μετριοπάθειά του. Αγωνίζεται φιλότιμα να θεραπεύσει με ασπιρίνη τον καρκίνο της ελλαδικής κοινωνίας. Και αυτό είναι αδύνατον.